Łysołaje - kolumna toskańska: Różnice pomiędzy wersjami

Z almanach wrocławski
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
(Utworzono nową stronę "alt=Koluna Toskańska, Łysołaje|thumb|200px|Kolumna w Łysołajach, fot. 2001 W '''Łysołajach''' (gmina Milejów, powiat łęczyński...")
(Brak różnic)

Wersja z 23:16, 21 maj 2020

Koluna Toskańska, Łysołaje
Kolumna w Łysołajach, fot. 2001

W Łysołajach (gmina Milejów, powiat łęczyński), w pewnym oddaleniu (ok. 25 m) od drogi z Biskupic do Łęcznej, po jej prawej (wschodniej) stronie, stoi na cokole kolumna toskańska zwieńczona krzyżem (51°11'32.0"N 22°56'23.7"E).

Czworoboczny cokół wysokości 1,5 m z płycinami w bocznych ścianach szerokich na 1 m, zakończony jest przełamującym się gzymsem. Na nim ustawiona jest około 5 metrowa gładkotrzonowa kolumna zwężająca się ku górze (średnica u dołu 0,7 m, u góry 0,5 m). Baza kolumny położona na plincie ułożonej na cokole zdobiona jest dwoma wałkami (torusami - kamienny, wypukły wałek obiegający bazę kolumny) przedzielonymi wklęsłością (trochilusem - półokrągłe zagłębienie obiegające kolumnę). Głowica rozpoczęta kolejnym torusem ma kształt dwóch abakusów (kwadratowa płyta będąca najwyższą częścią głowicy kolumny, pośrednicząca wraz z nią w przenoszeniu ciężaru belkowania na trzon kolumny) z echinusami (lekko wygięty element architektoniczny pod abakusem kapitelu kolumny w porządku doryckim lub toskańskim). Na górnym, właściwym, abakusie ułożona jest mniejsza niż pod bazą plinta, na której umieszczony jest żelazny ażurowy krzyż metrowej wysokości, wieńczący całą konstrukcję.

Późnobarokowa figura pochodzi z I połowy XVIII w.[1] Zbudowana z cegły, tynkowana. Możliwe, że powstała w tym samym czasie, co nowy murowany kościół pw. św. Stanisława w Biskupicach, do którego parafii należą Łysołaje, budowany w latach 1712-27 i z udziałem jego budowniczych. Nie zachowały się informacje na temat przyczyny fundacji. Kolumna stoi w niereprezentacyjnym współcześnie miejscu, na niewielkim kopcu, praktycznie za wsią, z tyłu ostatnich zabudowań gospodarczych. Według przekazu mieszkańców obok istniejącego tu kiedyś cmentarza.

Podobne kolumny spotkać można w bliższej i dalszej okolicy. W powiecie łęczyńskim, poza łysołajską, w Puchaczowie z połowy XIX w. i najstarszą z nich (lata 80. XVII w.) w Zawieprzycach, przy której opisie został poruszony temat kolumn zwieńczonych krzyżem jako religijnych pomników. W Fajsławicach (powiat krasnostawski) znajduje się kolumna z I połowy XVIII w., we Włodawie z 1766 r., w Siedlcach z 1783 r., w Kozłówce (powiat lubartowski) z początku XIX w.

Przypisy

  1. Katalog zabytków sztuki w Polsce. Tom VIII: województwo lubelskie, zeszyt 10: powiat lubelski, Warszawa 1967, s. 53