Drewniana kapliczka słupowa ze św. Janem Nepomucenem w Knyszynie: Różnice pomiędzy wersjami

Z almanach wrocławski
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
(Utworzono nową stronę "Tuż za podlaskim miasteczkiem Knyszyn (pow. moniecki, woj. podlaskie) przy drodze w kierunku Korycina, stoi drewniana kapliczka słupowa z rzeźbą Święty Jan Nepom...")
 
Linia 1: Linia 1:
 +
[[Plik:Knyszyn_Nepomucen_2001.jpg|alt=Przydrożna kapliczka słupowa, Knyszyn|thumb|left|420px|1. Knyszyn, stara kapliczka przydrożna (fot. 2001)]]
 +
[[Plik:Knyszyn Nepomucen 2004.jpg|alt=Kapliczka przydrożna w Knyszynie|thumb|280px|2. Knyszyn, nowa kapliczka przydrożna (fot. 2004)]]
 
Tuż za podlaskim miasteczkiem Knyszyn (pow. moniecki, woj. podlaskie) przy drodze w kierunku Korycina, stoi drewniana kapliczka słupowa z rzeźbą [[Święty Jan Nepomucen|św. Jana Nepomucena]]. Kapliczka ze św. Janem znajduje się w tym miejscu co najmniej od początku XX w. Do początku XXI stulecia była to [[kapliczka kłodowa]] (fot. 1, 3). Kapliczki wykonane z dębowych lub sosnowych kłód obrabianych na kształt czworobocznych słupów były do niedawna charakterystycznym elementem krajobrazu północnego Podlasia. W wydrążonych u góry wnękach znajdowały schronienie ludowe świątki, najczęściej św. Jan Nepomucen i [[Chrystus Frasobliwy]].
 
Tuż za podlaskim miasteczkiem Knyszyn (pow. moniecki, woj. podlaskie) przy drodze w kierunku Korycina, stoi drewniana kapliczka słupowa z rzeźbą [[Święty Jan Nepomucen|św. Jana Nepomucena]]. Kapliczka ze św. Janem znajduje się w tym miejscu co najmniej od początku XX w. Do początku XXI stulecia była to [[kapliczka kłodowa]] (fot. 1, 3). Kapliczki wykonane z dębowych lub sosnowych kłód obrabianych na kształt czworobocznych słupów były do niedawna charakterystycznym elementem krajobrazu północnego Podlasia. W wydrążonych u góry wnękach znajdowały schronienie ludowe świątki, najczęściej św. Jan Nepomucen i [[Chrystus Frasobliwy]].
  
W okolicy ulubionego niegdyś przez króla Zygmunta Augusta Knyszyna takie kapliczki znajdowały się lub jeszcze można je spotkać m.in. w Peńskich, Zastoczu, Kalinówce Kościelnej, Brzozówce Koronnej, Brzozówce Strzeleckiej, Łapczynie, Dobrzyniówce, w niektórych wsiach nawet po dwie. Podobne kapliczki kłodowe występują na nieodległych Kurpiach (np. Dudy Puszczańskie). Kapliczki z Podlasia, w odróżnieniu od kurpiowskich, mają wnękę otwartą z boków.  
+
W okolicy ulubionego niegdyś przez króla Zygmunta Augusta Knyszyna takie kapliczki znajdowały się lub jeszcze można je spotkać m.in. w Peńskich, Zastoczu, Kalinówce Kościelnej, Brzozówce Koronnej, Brzozówce Strzeleckiej, Łapczynie, [[Drewniane kapliczki słupowe w Dobrzyniówce na Podlasiu|Dobrzyniówce]], w niektórych wsiach nawet po dwie. Podobne kapliczki kłodowe występują na nieodległych Kurpiach (np. Dudy Puszczańskie). Kapliczki z Podlasia, w odróżnieniu od kurpiowskich, mają wnękę otwartą z boków.  
  
 
Większość z tych kapliczek jest mocno zniszczona przez upływ czasu. Niektóre się rozpadają lub już się przewróciły. Czas nie oszczędził także znajdujących się w nich świątków. Mierzące od 30 do 45 cm figury znajdują się już tylko w nielicznych i są w większości w stanie szczątkowym (fot 4, 5, 7, 8). Część trafiła do zbiorów muzeów (tak jak św. Jan Nepomucen, razem z kapliczką, z Kalinówki Kościelnej do Muzeum Podlaskiego w Białymstoku - fot. 6), niektóre znajdują się w zbiorach prywatnych (fot. 7 i 8) ale wiele zostało niestety skradzionych. Pomimo znacznego zniszczenia i kapliczek i rzeźb, obiekty te mają niewiele ponad 100 lat. W większości datowane są na początek XX wieku. Z tego czasu podchodzi również najprawdopodobniej stara kapliczka i rzeźba w Knyszynie. Można zakładać jednak, że w wielu przypadkach nie są to pierwsze kapliczki w tych lokalizacjach. Uświęcone już miejsce nie mogło pozostać puste. W miejsce zniszczonej przez czas kapliczki czy świątka zamawiano u któregoś z okolicznych bogorobów nową rzeźbę. Artysta starał się wykonać ją na podobieństwo starej, ''obmodlonej''. Na szczęście zdarza się jeszcze tak i teraz i to, w porównaniu z ostatnim półwieczem, coraz częściej.
 
Większość z tych kapliczek jest mocno zniszczona przez upływ czasu. Niektóre się rozpadają lub już się przewróciły. Czas nie oszczędził także znajdujących się w nich świątków. Mierzące od 30 do 45 cm figury znajdują się już tylko w nielicznych i są w większości w stanie szczątkowym (fot 4, 5, 7, 8). Część trafiła do zbiorów muzeów (tak jak św. Jan Nepomucen, razem z kapliczką, z Kalinówki Kościelnej do Muzeum Podlaskiego w Białymstoku - fot. 6), niektóre znajdują się w zbiorach prywatnych (fot. 7 i 8) ale wiele zostało niestety skradzionych. Pomimo znacznego zniszczenia i kapliczek i rzeźb, obiekty te mają niewiele ponad 100 lat. W większości datowane są na początek XX wieku. Z tego czasu podchodzi również najprawdopodobniej stara kapliczka i rzeźba w Knyszynie. Można zakładać jednak, że w wielu przypadkach nie są to pierwsze kapliczki w tych lokalizacjach. Uświęcone już miejsce nie mogło pozostać puste. W miejsce zniszczonej przez czas kapliczki czy świątka zamawiano u któregoś z okolicznych bogorobów nową rzeźbę. Artysta starał się wykonać ją na podobieństwo starej, ''obmodlonej''. Na szczęście zdarza się jeszcze tak i teraz i to, w porównaniu z ostatnim półwieczem, coraz częściej.
  
 
Zniszczona kapliczka pod Knyszynem i znajdujący się w niej św. Jan Nepomucen zostały zastąpione nowymi wykonanymi na ich podobieństwo. Nowa kapliczka nie jest zrobiona z jednej kłody drewna i ma formę latarni otwartej z czterech stron. Nepomucen z ogromną palmą męczeńską zachowuje formalnie ludowy styl chociaż trudno współcześnie wykonanej rzeźbie przypisać ludowy charakter w sensie nie tylko nawiązania do formy ale i treści, w postaci wyrażanej przez sztukę ludową świadomości i podświadomości kulturowej społeczności wiejskiej.
 
Zniszczona kapliczka pod Knyszynem i znajdujący się w niej św. Jan Nepomucen zostały zastąpione nowymi wykonanymi na ich podobieństwo. Nowa kapliczka nie jest zrobiona z jednej kłody drewna i ma formę latarni otwartej z czterech stron. Nepomucen z ogromną palmą męczeńską zachowuje formalnie ludowy styl chociaż trudno współcześnie wykonanej rzeźbie przypisać ludowy charakter w sensie nie tylko nawiązania do formy ale i treści, w postaci wyrażanej przez sztukę ludową świadomości i podświadomości kulturowej społeczności wiejskiej.
 +
<center>
 +
<gallery widths=300 heights=300 mode=nolines>
 +
Plik:Knyszyn Nepomucen 2001a.jpg|alt=Słupowa kapliczka przydrożna ze św. Janem Nepomucenem w Knyszynie na Podlasiu|3. Knyszyn (fot. 2001)
 +
Plik:Knyszyn Nepomucen 2001c.jpg|alt=Destrukt rzeźby św. Jana Nepomucena w przydrożnej kapliczce, Knyszyn|4. Knyszyn, Nepomucen (fot. 2001)
 +
Plik:Knyszyn Nepomucen 2001b.jpg|alt=Destrukt rzeźby św. Jana Nepomucena w przydrożnej kapliczce, Knyszyn|5. Knyszyn, Nepomucen (fot. 2001)
 +
Plik:Kalinówka Kościelna Nepomucen.jpg|alt=Przydrożna kapliczka kłodowa z Kalinówki Kościelnej|6. Kalinówka Kościelna (fot. 2004)
 +
Plik:Peńskie Nepomucen.jpg|alt=Destrukt rzeźby ludowej św. Jana Nepomucena z Peńskiego|7. Peńskie (fot. 2004)
 +
Plik:Zastocze Nepomucen.jpg|alt=Św. Jan Nepomucen, Zastocze|8. Zastocze (fot. 2004)
 +
Plik:Dudy Puszczańskie.jpg|alt=Przydrożna kapliczka słupowa, Dudy Puszczańskie, Kurpie|9. Dudy Puszczańskie (fot. 2001)
 +
</gallery>
 +
</center>
  
 
+
[[Kategoria:Nepomuki w województwie podlaskim|Knyszyn]]
[[Kategoria:Nepomuki w województwie podlaskim]]
+
[[Kategoria:Podlaskie kapliczki|Knyszyn]]
[[Kategoria:Podlaskie kapliczki]]
+
[[Kategoria:Kapliczki w województwie podlaskim|Knyszyn]]
[[Kategoria:Kapliczki w województwie podlaskim]]
+
[[Kategoria:Kapliczki słupowe|Knyszyn]]
[[Kategoria:Kapliczki słupowe]]
+
[[Kategoria:Kapliczki kłodowe|Knyszyn]]
[[Kategoria:Kapliczki kłodowe]]
+
[[Kategoria:Rzeźba ludowa|Knyszyn]]
[[Kategoria:Rzeźba ludowa]]
+
[[Kategoria:Kapliczki z XX w.|Knyszyn]]
 +
[[Kategoria:Kapliczki z XXI w.|Knyszyn]]

Wersja z 02:25, 15 mar 2020

Przydrożna kapliczka słupowa, Knyszyn
1. Knyszyn, stara kapliczka przydrożna (fot. 2001)
Kapliczka przydrożna w Knyszynie
2. Knyszyn, nowa kapliczka przydrożna (fot. 2004)

Tuż za podlaskim miasteczkiem Knyszyn (pow. moniecki, woj. podlaskie) przy drodze w kierunku Korycina, stoi drewniana kapliczka słupowa z rzeźbą św. Jana Nepomucena. Kapliczka ze św. Janem znajduje się w tym miejscu co najmniej od początku XX w. Do początku XXI stulecia była to kapliczka kłodowa (fot. 1, 3). Kapliczki wykonane z dębowych lub sosnowych kłód obrabianych na kształt czworobocznych słupów były do niedawna charakterystycznym elementem krajobrazu północnego Podlasia. W wydrążonych u góry wnękach znajdowały schronienie ludowe świątki, najczęściej św. Jan Nepomucen i Chrystus Frasobliwy.

W okolicy ulubionego niegdyś przez króla Zygmunta Augusta Knyszyna takie kapliczki znajdowały się lub jeszcze można je spotkać m.in. w Peńskich, Zastoczu, Kalinówce Kościelnej, Brzozówce Koronnej, Brzozówce Strzeleckiej, Łapczynie, Dobrzyniówce, w niektórych wsiach nawet po dwie. Podobne kapliczki kłodowe występują na nieodległych Kurpiach (np. Dudy Puszczańskie). Kapliczki z Podlasia, w odróżnieniu od kurpiowskich, mają wnękę otwartą z boków.

Większość z tych kapliczek jest mocno zniszczona przez upływ czasu. Niektóre się rozpadają lub już się przewróciły. Czas nie oszczędził także znajdujących się w nich świątków. Mierzące od 30 do 45 cm figury znajdują się już tylko w nielicznych i są w większości w stanie szczątkowym (fot 4, 5, 7, 8). Część trafiła do zbiorów muzeów (tak jak św. Jan Nepomucen, razem z kapliczką, z Kalinówki Kościelnej do Muzeum Podlaskiego w Białymstoku - fot. 6), niektóre znajdują się w zbiorach prywatnych (fot. 7 i 8) ale wiele zostało niestety skradzionych. Pomimo znacznego zniszczenia i kapliczek i rzeźb, obiekty te mają niewiele ponad 100 lat. W większości datowane są na początek XX wieku. Z tego czasu podchodzi również najprawdopodobniej stara kapliczka i rzeźba w Knyszynie. Można zakładać jednak, że w wielu przypadkach nie są to pierwsze kapliczki w tych lokalizacjach. Uświęcone już miejsce nie mogło pozostać puste. W miejsce zniszczonej przez czas kapliczki czy świątka zamawiano u któregoś z okolicznych bogorobów nową rzeźbę. Artysta starał się wykonać ją na podobieństwo starej, obmodlonej. Na szczęście zdarza się jeszcze tak i teraz i to, w porównaniu z ostatnim półwieczem, coraz częściej.

Zniszczona kapliczka pod Knyszynem i znajdujący się w niej św. Jan Nepomucen zostały zastąpione nowymi wykonanymi na ich podobieństwo. Nowa kapliczka nie jest zrobiona z jednej kłody drewna i ma formę latarni otwartej z czterech stron. Nepomucen z ogromną palmą męczeńską zachowuje formalnie ludowy styl chociaż trudno współcześnie wykonanej rzeźbie przypisać ludowy charakter w sensie nie tylko nawiązania do formy ale i treści, w postaci wyrażanej przez sztukę ludową świadomości i podświadomości kulturowej społeczności wiejskiej.