Figura św. Jana Nepomucena w Bystrzycy Kłodzkiej: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzono nową stronę "Pomnik świętego Jana Nepomucena z 1704 r. w '''Bystrzycy Kłodzkiej''' znajduje się przy moście nad '''Nysą Kłodzką''' na Palcu Szpita...") |
|||
Linia 1: | Linia 1: | ||
+ | [[Plik:Bystrzyca Kłodzka Nepomucen 2021.jpg|alt=Bystrzyca Kłodzka, Nepomucen|thumb|right|200px|Św. Jan Nepomucen w Bystrzycy Kłodzkiej, fot. 2021]] | ||
Pomnik [[Święty Jan Nepomucen|świętego Jana Nepomucena]] z 1704 r. w '''Bystrzycy Kłodzkiej''' znajduje się przy moście nad '''Nysą Kłodzką''' na Palcu Szpitalnym. | Pomnik [[Święty Jan Nepomucen|świętego Jana Nepomucena]] z 1704 r. w '''Bystrzycy Kłodzkiej''' znajduje się przy moście nad '''Nysą Kłodzką''' na Palcu Szpitalnym. | ||
Linia 9: | Linia 10: | ||
Fransciscus Carolus Veit fecit 1704 | Fransciscus Carolus Veit fecit 1704 | ||
</center> | </center> | ||
− | Napis ten jest powszechnie błędnie intepretowany jako informujący o twórcy pomnika. Franciszka Karola Veita uznał wykonawcę profesor Konstanty Kalinowski pisząc: ''Oprócz wyżej wymienionych artystów czynny był w Bystrzycy Franciszek Karol Veit, którego dziełem jest figura św. Jana Nepomucena ustawiona w 1704 r. przy moście tamże, świadcząca o dobrym poziomie umiejętności warsztatowych wykonawcy. Innych dzieł Veita nie udało się, jak dotąd, zidentyfikować<ref name="Kalinowski">Kalinowski Konstanty. ''Rzeźba barokowa na Śląsku.'' Warszawa: PWN, 1986, s. 196.</ref>''. Jako rzeźbiarza | + | Napis ten jest powszechnie błędnie intepretowany jako informujący o twórcy pomnika w rozumieniu rzeźbiarza (artysty). Franciszka Karola Veita uznał za wykonawcę profesor Konstanty Kalinowski pisząc: ''Oprócz wyżej wymienionych artystów czynny był w Bystrzycy Franciszek Karol Veit, którego dziełem jest figura św. Jana Nepomucena ustawiona w 1704 r. przy moście tamże, świadcząca o dobrym poziomie umiejętności warsztatowych wykonawcy. Innych dzieł Veita nie udało się, jak dotąd, zidentyfikować<ref name="Kalinowski">Kalinowski Konstanty. ''Rzeźba barokowa na Śląsku.'' Warszawa: PWN, 1986, s. 196.</ref>''. Jako rzeźbiarza przedstawia Veita również opracowanie ''Bystrzyca Kłodzka'' w serii ''Śląsk w Zabytkach Sztuki''<ref name="Bartnik">Krystyna Bartnik. ''Bystrzyca Kłodzka''. Wrocław: 1992, s. 171 i 181.</ref>, a ''Słownik geografii turystycznej Sudetów'' posuwa się wręcz do twierdzenia, że Veit jest ''znanym miejscowym rzeźbiarzem''<ref name="Kotlina">''Słownik geografii turystycznej Sudetów: tom 15. Kotlina Kłodzka i Rów Górnej Nysy.'' Red. Staffa M. Wrocław: 1994, s. 84.</ref> co jest niestety fantazją autora, który nie podaje w dwudziestotomowym wydawnictwie żadnego innego dzieła "znanego" artysty. Za tymi opracowaniami informację o rzeźbiarzu Franciszku Veicie podają wydawnictwa i przewodniki oraz strony internetowe uzupełniając nieraz o dodatkowe dane biograficzne np. pisząc, że Veit pochodził z Bystrzycy. I dzieje się to do dziś. Nie udało się jednak dotąd odnaleźć innego dzieła tak znanego i uznanego artysty i niestety nie uda się. Fransciscus Carolus Veit to nie wykonawca ale fundator pomnika. Nieporozumienie wynika z tłumaczenia słowa ''fecit''. Dosłownie oznacza ono zrobił, wykonał. Współcześnie rozumiemy przez to twórcę wykonawcę i nawet słowniki informują, że jest to podpis artysty (fecit, faciebat «zrobił, wykonał – napis na dziełach sztuki obok podpisu artysty» mówi [https://sjp.pwn.pl/sjp/fecit;2557627.html słownik PWN]). To prawda ale współczesna. Niegdyś od twórcy ważniejszy był fundator i ''fecit'' rozumiano też "zlecił wykonanie, ufundował, kazał zrobić". M AGRIPPA L F COS TERTIVM FECIT. Tak, to Marek Agryppa zbudował Panteon w roku swojego trzeciego konsulatu pomimo, że nie splamił się pracą przy nim. Inskrypcję z tylnej ściany cokołu pomnika św. Jana Nepomucena w Bystrzycy Kłodzkiej należy więc tłumaczyć: ''Franciszek Karol Veit nakazał wykonać'', a bardziej współcześnie '''''Franciszek Karol Veit ufundował'''''. To byłby ewenement gdyby w tak widoczny, rzucający się w oczy sposób uwiecznił się artysta, a nie mecenas. Nie było więc rzeźbiarza o takim nazwisku. Kim był Franz Karl Veit. Prawdopodobnie bogatym obywatelem Bystrzycy. Być może był to ówczesny burmistrz. |
− | + | <gallery mode=packed heights=230px> | |
− | + | Plik:Bystrzyca Kłodzka Nepomucen 2014.jpg|2. Św. Jan Nepomucen, fot. 2014 | |
− | + | Plik:Bystrzyca Kłodzka pomnik Nepomucena 2021.jpg|3. Pomnik św. Jana Nepomucena, Bystrzyca Kłodzka, fot. 2021 | |
+ | Plik:Bystrzyca Kłodzka Nepomucen chronostych.jpg|4. Chronostych | ||
+ | Plik:Bystrzyca Kłodzka Nepomucen inkskrypcja.jpg|5. Inskrypcja | ||
+ | </gallery> | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} |
Wersja z 18:11, 8 cze 2022
Pomnik świętego Jana Nepomucena z 1704 r. w Bystrzycy Kłodzkiej znajduje się przy moście nad Nysą Kłodzką na Palcu Szpitalnym.
Piaskowcowa figura stoi w kontrapoście na kwadratowym cokole. Święty pochylony jest ku opartemu o jego lewe ramię krucyfiksowi przytrzymywanemu lewą ręką. W prawej ma męczeńską palmę. Z przodu i z tyłu cokołu umieszczone są inskrypcje. Przednia to chronostych zawierający datę fundacji.
CeD'at In honoreM sanCtI IoannIs
Wyróżnione litery cyfry po zsumowaniu dają rok 1704, który powtórzony jest cyframi arabskimi w tylnej inskrypcji brzmiącej:
Fransciscus Carolus Veit fecit 1704
Napis ten jest powszechnie błędnie intepretowany jako informujący o twórcy pomnika w rozumieniu rzeźbiarza (artysty). Franciszka Karola Veita uznał za wykonawcę profesor Konstanty Kalinowski pisząc: Oprócz wyżej wymienionych artystów czynny był w Bystrzycy Franciszek Karol Veit, którego dziełem jest figura św. Jana Nepomucena ustawiona w 1704 r. przy moście tamże, świadcząca o dobrym poziomie umiejętności warsztatowych wykonawcy. Innych dzieł Veita nie udało się, jak dotąd, zidentyfikować[1]. Jako rzeźbiarza przedstawia Veita również opracowanie Bystrzyca Kłodzka w serii Śląsk w Zabytkach Sztuki[2], a Słownik geografii turystycznej Sudetów posuwa się wręcz do twierdzenia, że Veit jest znanym miejscowym rzeźbiarzem[3] co jest niestety fantazją autora, który nie podaje w dwudziestotomowym wydawnictwie żadnego innego dzieła "znanego" artysty. Za tymi opracowaniami informację o rzeźbiarzu Franciszku Veicie podają wydawnictwa i przewodniki oraz strony internetowe uzupełniając nieraz o dodatkowe dane biograficzne np. pisząc, że Veit pochodził z Bystrzycy. I dzieje się to do dziś. Nie udało się jednak dotąd odnaleźć innego dzieła tak znanego i uznanego artysty i niestety nie uda się. Fransciscus Carolus Veit to nie wykonawca ale fundator pomnika. Nieporozumienie wynika z tłumaczenia słowa fecit. Dosłownie oznacza ono zrobił, wykonał. Współcześnie rozumiemy przez to twórcę wykonawcę i nawet słowniki informują, że jest to podpis artysty (fecit, faciebat «zrobił, wykonał – napis na dziełach sztuki obok podpisu artysty» mówi słownik PWN). To prawda ale współczesna. Niegdyś od twórcy ważniejszy był fundator i fecit rozumiano też "zlecił wykonanie, ufundował, kazał zrobić". M AGRIPPA L F COS TERTIVM FECIT. Tak, to Marek Agryppa zbudował Panteon w roku swojego trzeciego konsulatu pomimo, że nie splamił się pracą przy nim. Inskrypcję z tylnej ściany cokołu pomnika św. Jana Nepomucena w Bystrzycy Kłodzkiej należy więc tłumaczyć: Franciszek Karol Veit nakazał wykonać, a bardziej współcześnie Franciszek Karol Veit ufundował. To byłby ewenement gdyby w tak widoczny, rzucający się w oczy sposób uwiecznił się artysta, a nie mecenas. Nie było więc rzeźbiarza o takim nazwisku. Kim był Franz Karl Veit. Prawdopodobnie bogatym obywatelem Bystrzycy. Być może był to ówczesny burmistrz.