Grodzisk Wielkopolski - figura św. Jana Nepomucena: Różnice pomiędzy wersjami

Z almanach wrocławski
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
(Utworzono nową stronę "thumb|left|220px|Głowa zniszczonego św. Jana Nepomucena (fot. 2003) Plik:Grodzisk Wielkopolski, św....")
 
(Anulowanie wersji 20494 autorstwa Anna Kowalczewska (dyskusja))
Znacznik: Anulowanie edycji
 
(Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
[[Plik:Grodzisk Wielkopolski, głowa św. Jana Nepomucena.jpeg|thumb|left|220px|Głowa zniszczonego św. Jana Nepomucena (fot. 2003)]]
+
<html>
[[Plik:Grodzisk Wielkopolski, św. Jan Nepomucen.jpeg|thumb|180px|fot. 2003]]
+
<head>
'''Grodzisk Wielkopolski''' w województwie wielkopolskim.
+
<meta charset="UTF-8">
 
+
<title>almanach wrocławski</title>
Przy dawnej ulicy Zamkowej (obecnie 27 Stycznia), na południe od fary pw. św. Jadwigi przy niegdysiejszych rogatkach miasta w okolicy murów, stała figura [[święty Jan Nepomucen|św. Jana Nepomucena]] z 1766 r. Podczas ostatniej wojny spotkał ją los podobny do mnóstwa wielkopolskich krzyży, kapliczek i figur.  Niemcy prowadzili planową akcję niszczenia takich obiektów jako synonimów polskości na ziemiach włączonych do III Rzeszy. Wiele świątków udało się mieszkańcom, znającym niemieckie intencje, uchronić. Uprzedzając barbarzyńców, zdejmowali figury i chowali je, a po wojnie umieszczali z powrotem w odbudowanych kapliczkach czy na nowo postawionych krzyżach (np. piękne rzeźby [[Paweł Bryliński|Pawła Brylińskiego]] z [[Wielofigurowy krzyż Pawła Brylińskiego w Kowalewie|Kowalewa]]). Jednak opisując generalnie stan powojenny, w odniesieniu do kultowej rzeźby ludowej,  wybitny wielkopolski etnograf skonstatował, że  po II wojnie światowej rzeźba ludowa w Wielkopolsce praktycznie przestała być spotykana ''z powodu niemalże totalnego jej zniszczenia przez hitlerowców''<ref name="SB">Stanisław Błaszczyk, ''Ludowa plastyka kultowa w Wielkopolsce'', Poznań 1975, s. 103</ref>. Podobnie było z pozostałymi zabytkami przydrożnej sztuki sakralnej.
+
<meta http-equiv="refresh" content="0; http://silesiacum.pl/Grodzisk Wielkopolski - figura św. Jana Nepomucena" />
 
+
</head>
W pamięci mieszkańców Grodziska przetrwał obraz niszczenia figury św. Jana Nepomucena niewolny od moralizatorskiego przekazu. Podobno szczególną zaciekłością wykazał się lokalny Niemiec, oficer SS będący synem restauratora z ul. Bukowskiej. Miał on własnoręcznie odrąbywać łomem nogi świętego. Niedługo potem został wysłany na front wschodni i do Grodziska wrócił, "ale w metalowej trumnie, z odstrzelonymi nogami". Okazało się, że uratowała się głowa rzeźby. Pod koniec lat 90. umieszczona została z inicjatywy grodziszczanina, emerytowanego księdza Zygmunta Humerczyka, na kolumnie przed domem sióstr elżbietanek przy ul. 27 Stycznia.
+
</html>
 
 
Opis figury zachował się w książce o mieście z 1938 r. ''W południowej stronie kościoła parafialnego, przy byłym murze miejskim, znajduje się pomnik z roku 1766, z wyobrażeniem św. Jana Nepomucena w piaskowcu. U podnóża cokołu przymocowane są dwie płaskorzeźby (reliefy), z kutego żelaza, z I połowy XVII wieku. Wyobrażone są sceny: stworzenie Ewy i M. B. z dzieciątkiem, z odpowiedniemi wersetami w języku niemieckim. Całość odpowiada pracowniom niemieckim danej epoki''<ref name="HM">Hilary Majkowski, ''Grodzisk Wielkopolski. Przeszłość, zabytki, ludzie'', Poznań 1938, s. 68-69</ref>. Jak widać grodziskim Polakom nie przeszkadzały, pomimo aktywnego udziału w walkach o niepodległość (w powstaniu kościuszkowskim, rewolucji 1848 r., powstaniu wielkopolskim 1918-1919), związane z niemiecką kulturą obiekty kultu, ale przecież i dzieła sztuki oraz zabytki będące cywilizacyjnym świadectwem przeszłości. Natomiast obiekt świadczący o  udziale niemieckiej kultury w historii miasta został barbarzyńsko zniszczony przez Niemców jako symbol polskości.
 
 
 
Również tylko głowę św. Jana Nepomucena można zobaczyć we [[Wziąchów|Wziąchowie]] w powiecie gostyńskim. Z wojny, jaką wypowiedzieli hitlerowcy świątkom w tej wsi,  przetrwała tylko głowa rzeźby, uratowana i zakopana w ziemi przez kilkunastoletniego mieszkańca miejscowości. 
 
 
 
{{Przypisy}}
 
 
 
 
 
[[Kategoria:Wielkopolskie Nepomuki]]
 
[[Kategoria:Nepomuki w województwie wielkopolskim]]
 
[[Kategoria:Figury z XVIII w.]]
 

Aktualna wersja na dzień 06:56, 25 mar 2024

almanach wrocławski