|
|
(Nie pokazano 3 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) |
Linia 1: |
Linia 1: |
− | [[Plik:Grodzisk Wielkopolski, głowa św. Jana Nepomucena.jpeg|thumb|left|220px|Głowa zniszczonego św. Jana Nepomucena (fot. 2003)]]
| + | <html> |
− | [[Plik:Grodzisk Wielkopolski, św. Jan Nepomucen.jpeg|thumb|180px|fot. 2003]]
| + | <head> |
− | '''Grodzisk Wielkopolski''' w województwie wielkopolskim.
| + | <meta charset="UTF-8"> |
− | | + | <title>almanach wrocławski</title> |
− | Przy dawnej ulicy Zamkowej (obecnie 27 Stycznia), na południe od fary pw. św. Jadwigi przy niegdysiejszych rogatkach miasta w okolicy murów, stała figura [[święty Jan Nepomucen|św. Jana Nepomucena]] z 1766 r. Podczas ostatniej wojny spotkał ją los podobny do mnóstwa wielkopolskich krzyży, kapliczek i figur. Niemcy prowadzili planową akcję niszczenia takich obiektów jako synonimów polskości na ziemiach włączonych do III Rzeszy. Wiele świątków udało się mieszkańcom, znającym niemieckie intencje, uchronić. Uprzedzając barbarzyńców, zdejmowali figury i chowali je, a po wojnie umieszczali z powrotem w odbudowanych kapliczkach czy na nowo postawionych krzyżach (np. piękne rzeźby [[Paweł Bryliński|Pawła Brylińskiego]] z [[Wielofigurowy krzyż Pawła Brylińskiego w Kowalewie|Kowalewa]]). Jednak opisując generalnie stan powojenny, w odniesieniu do kultowej rzeźby ludowej, wybitny wielkopolski etnograf skonstatował, że po II wojnie światowej rzeźba ludowa w Wielkopolsce praktycznie przestała być spotykana ''z powodu niemalże totalnego jej zniszczenia przez hitlerowców''<ref name="SB">Stanisław Błaszczyk, ''Ludowa plastyka kultowa w Wielkopolsce'', Poznań 1975, s. 103</ref>. Podobnie było z pozostałymi zabytkami przydrożnej sztuki sakralnej.
| + | <meta http-equiv="refresh" content="0; http://silesiacum.pl/Grodzisk Wielkopolski - figura św. Jana Nepomucena" /> |
− | | + | </head> |
− | W pamięci mieszkańców Grodziska przetrwał obraz niszczenia figury św. Jana Nepomucena niewolny od moralizatorskiego przekazu. Podobno szczególną zaciekłością wykazał się lokalny Niemiec, oficer SS będący synem restauratora z ul. Bukowskiej. Miał on własnoręcznie odrąbywać łomem nogi świętego. Niedługo potem został wysłany na front wschodni i do Grodziska wrócił, "ale w metalowej trumnie, z odstrzelonymi nogami". Okazało się, że uratowała się głowa rzeźby. Pod koniec lat 90. umieszczona została z inicjatywy grodziszczanina, emerytowanego księdza Zygmunta Humerczyka, na kolumnie przed domem sióstr elżbietanek przy ul. 27 Stycznia.
| + | </html> |
− | | |
− | Opis figury zachował się w książce o mieście z 1938 r. ''W południowej stronie kościoła parafialnego, przy byłym murze miejskim, znajduje się pomnik z roku 1766, z wyobrażeniem św. Jana Nepomucena w piaskowcu. U podnóża cokołu przymocowane są dwie płaskorzeźby (reliefy), z kutego żelaza, z I połowy XVII wieku. Wyobrażone są sceny: stworzenie Ewy i M. B. z dzieciątkiem, z odpowiedniemi wersetami w języku niemieckim. Całość odpowiada pracowniom niemieckim danej epoki''<ref name="HM">Hilary Majkowski, ''Grodzisk Wielkopolski. Przeszłość, zabytki, ludzie'', Poznań 1938, s. 68-69</ref>. Jak widać grodziskim Polakom nie przeszkadzały, pomimo aktywnego udziału w walkach o niepodległość (w powstaniu kościuszkowskim, rewolucji 1848 r., powstaniu wielkopolskim 1918-1919), związane z niemiecką kulturą obiekty kultu, ale przecież i dzieła sztuki oraz zabytki będące cywilizacyjnym świadectwem przeszłości. Natomiast obiekt świadczący o udziale niemieckiej kultury w historii miasta został barbarzyńsko zniszczony przez Niemców jako symbol polskości.
| |
− | | |
− | Również tylko głowę św. Jana Nepomucena można zobaczyć we [[Wziąchów|Wziąchowie]] w powiecie gostyńskim. Z wojny, jaką wypowiedzieli hitlerowcy świątkom w tej wsi, przetrwała tylko głowa rzeźby, uratowana i zakopana w ziemi przez kilkunastoletniego mieszkańca miejscowości.
| |
− | | |
− | {{Przypisy}}
| |
− | | |
− | | |
− | [[Kategoria:Wielkopolskie Nepomuki]]
| |
− | [[Kategoria:Nepomuki w województwie wielkopolskim]]
| |
− | [[Kategoria:Figury z XVIII w.]]
| |