Herby mieszczan
Spis treści
- 1 Braun
- 2 Cölln
- 3 Dompnig
- 4 Eisenreich
- 5 Erfort
- 6 Foyt
- 7 Görlitz
- 8 Gremmel
- 9 Haunold
- 10 Herdegen
- 11 Heugel
- 12 Hörnig
- 13 Jentsch
- 14 Krapff
- 15 Krapff II
- 16 Krebel
- 17 Lebe
- 18 Lemberg
- 19 Löwenberg
- 20 Meisner
- 21 Pasterwitz
- 22 Poppel
- 23 Promnitz
- 24 Protschky
- 25 Reichel
- 26 Salmon
- 27 Saurman
- 28 Stillevogt
- 29 Stosch
- 30 Strachwitz
- 31 Thiele
- 32 Tinczmann
- 33 Yban
- 34 Zacharias
- 35 Przypisy
- 36 Literatura
Herby wrocławskich rodzin mieszczańskich. W sensie ścisłym herby mieszczańskie (Bürgerliche Wappen) to herby mieszczan (obywateli miast), a więc rodzin nie posiadających szlachectwa. Jednak wiele rodzin mających obywatelstwo Wrocławia należało też do stanu szlacheckiego. Działo się tak gdy nabycie nieruchomości w mieście uzależnione było od ubiegania się i przyjęcia obywatelstwa miasta. Część szlacheckich rodzin przenosiła się do miasta całkowicie stając się realnymi mieszczanami wtapiając się w środowisko miasta. Również wiele rodzin wrocławskiego patrycjatu, czy to za zasługi czy też za pieniądze, uzyskiwało nobilitacje i herby[1]
Herby mieszczańskie to herby obywateli nie posiadających szlachectwa. Preferowanym typem herbu jest hełm kłujący (bez przyłbicy), zwykle z wybrzuszeniem hełmu, choć istnieją liczne kontrprzykłady herbów mieszczańskich z hełmem dziobowym, a nawet z koroną hełmową.
Braun
Von Braun, Bruno von Oels, Brunonis, von Brun
Herb von Braun w Stein, Der Rat und die Ratsgeschlechter ...[2]
Cölln
von Cölln
Herb rodziny von Görlitz[2]
Dompnig
Dombnig, Dominici, Domnig
1. Herb rodziny Dompnig na zworniku sklepienia kaplicy Dompnigów (Trzech Króli) w kościele pw. św. Elżbiety we Wrocławiu
2. Dompnig na sklepieniu Izby Seniora Rady (1484-1485), reprezentuje Heinza Dompniga
Eisenreich
Eysenreich
1. Eisenreich na sklepieniu Izby Seniora Rady (1484-1485) reprezentuje Seniora Rady Lukasa Eisenreicha
Erfort
von Erfort
Herb rodziny Erfort[2]
Foyt
Herb na sklepieniu Izby Seniora Rady (1484-1485) reprezentuje ławnika Mathiasa Foyta
Görlitz
Herb rodziny Görlitz[2]
Gremmel
Herb na sklepieniu Izby Seniora Rady (1484-1485) reprezentuje radnego Hansa Gremmela
Haunold
Herb na sklepieniu Izby Seniora Rady (1484-1485) reprezentuje radnego Hansa Haunolda
Herdegen
Herdeni, Herdein, Herdan von Teichenau
Herb w Stein, Der Rat und die Ratsgeschlechter ...[2]
Heugel
Herb na sklepieniu Izby Seniora Rady (1484-1485) reprezentuje ławnika Laurenciusa Heugela
Hörnig
Jentsch
Herb na sklepieniu Izby Seniora Rady (1484-1485) reprezentuje radnego Davida Jentscha
Krapff
Crapff, Crapp, Krapp, Krappe
Na sklepieniu Izby Seniora Rady (1484-1485) reprezentuje radnego Hansa Krappe
Herb na epitafium Krapffów (Krappów) w farze elżbietańskiej pod postacią Hansa Krapffa starszego (pierwsza postać od lewej)
Krapff II
Crapff, Crapp, Krapp, Krappe
Herb na epitafium Krapffów (Krappów) w farze elżbietańskiej pod postacią Hansa Krapffa (druga postać od lewej).
Krebel
Crebel, Crebil, Krebil
Herb na sklepieniu Izby Seniora Rady we wrocławskim Ratuszu ( 1484-1485) reprezentujący rajcę Petera Krebela
Herb na epitafium Hieronimusa Krebela, 1509
Herb na obrazie Petera Krebela jako starosty księstwa wrocławskiego (obraz I poł. XVII w.)
Lebe
Herb na sklepieniu Izby Seniora Rady we wrocławskim Ratuszu ( 1484-1485) reprezentujący rajcę Mathiasa Lebe
Lemberg
Lewenberg
Herb na sklepieniu Izby Seniora Rady we wrocławskim Ratuszu ( 1484-1485) reprezentujący ławnika Witche Lemberga
Herb rodziny Lemberg[2]
Löwenberg
von Löwenberg
Herb rodziny Löwenberg[2]
Meisner
Meisener, Meißner
Herb na sklepieniu Izby Seniora Rady we wrocławskim Ratuszu ( 1484-1485) reprezentujący ławnika Hieronimusa Meisnera
Pasterwitz
Pasteriz, von Pasterwitz
Herb rodziny Pasterwitz w Stein[2]
Poppel
Poppelau, Popplau
Herb na sklepieniu Izby Seniora Rady we wrocławskim Ratuszu ( 1484-1485) reprezentujący ławnika Caspara Poppela
Promnitz
Protschky
Herb na sklepieniu Izby Seniora Rady we wrocławskim Ratuszu ( 1484-1485) reprezentujący rajcę Staschke Protschky'ego
Reichel
Herb na sklepieniu Izby Seniora Rady we wrocławskim Ratuszu ( 1484-1485) reprezentujący ławnika Wenzela Reichela.
Salmon
von Salomo, von Salmon
Herb rodzinySalmon[2]
Saurman
Stillevogt
Stillevoit, Stillvogt, von Waldau
Herb w Stein, Der Rat und die Ratsgeschlechter ...[2]
Znaczący ród w początkach Wrocławia jako miasta powstającego na prawie niemieckim i kształtowania się jego samorządowego zarządu (XIII, XIV) w. Jego protoplasta Godinus był pierwszym "burmistrzem" wrocławskich niemieckich osadników już w 1214, a Heinrich zasadźcą podczas lokacji miasta w 1242 r. i został wójtem. Jeden z wrocławskich Stillevogtów (Gedko) był też zasadźcą Krakowa (1257) i jego wójtem. Samo nazwisko jest właściwie przydomkiem związanym z tymi zdarzeniami. Stillevogt oznacza zastępcę wójta (dialekt średnio-górno-niemiecki[3]. Kojeni Stillvogtowie w II poł. XIII i XIV w. zasiadali często w Radzie i ławie Wrocławia. Jeszcze w XIII w. jeden z synów wójta Heinricha, również Heinrich był właścicielem Waldau w regionie Brzegu. Ta gałąź rodziny pod nazwą von Waldau istniała do 1841 r. mając posiadłości głównie w okolicach Brzegu i Ząbkowic Śląskich.
Stosch
Stosh
Strachwitz
von Strachwitz
Herb rodziny Strachwitz[2]
Thiele
Herb rodziny Thiele[2]
Tinczmann
Herb na sklepieniu Izby Seniora Rady (1484-1485) radnego reprezentuje Nicolausa Tinczmanna
Yban
Iban
Herb na sklepieniu Izby Seniora Rady (1484-1485) radnego reprezentuje Andreasa Ybana
Zacharias
von Sachenkirch
Herb rodziny Zacharias[2]
Przypisy
- ↑ Należy mieć na uwadze, że Wrocław był miastem faktycznie niemieckim. Mieszkała w nim trudna do określania ilościowego grupa ludności polskiej. Był to jednak plebs nie mający w ogóle praw miejskich, a wśród mieszczan Polacy stanowili głownie pospólstwo czyli warstwę rzemieślników, drobnych kupców, kramarzy. Zajmowanie się niektórymi z tych zajęć groziło utratą szlachectwa (Adelsverlust). Władze miejskie zdominowane były przez praktycznie jednolicie niemiecki patrycjat czyli warstwę najbogatszą, a więc wielcy kupcy (hurtowi, międzynarodowi), najbogatsi rzemieślnicy, bankierzy, właściciele gruntów miejskich. I to niemieckiego patrycjatu dotyczą herby mieszczańskie jak szlacheckie. Mamy do czynienia również z niemieckim prawem stanowym (Wrocław był praktycznie przez cały czas od ukształtowania się stanów do ich zniesienia w państwach niemieckich), w którym stan szlachecki nie był jednolity jak w Polsce lecz składał się z wielu warstw.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 Stein Rudolf. Der Rat und die Ratsgeschlechter des alten Breslau. Würzburg: Holzner-Verlag, 1963.
- ↑ Gedko Stilvogt w Polski Słownik Biograficzny, t. 7. 1948
Literatura
- Dworzaczek Włodzimierz. Przenikanie szlachty do stanu mieszczańskiego w Wielkopolsce w XVII i XVIII w. Przegląd Historyczny 1956, 47/4, s. 656-684.
- Wrocław Bibliografia