Jost Tauchen: Różnice pomiędzy wersjami

Z almanach wrocławski
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
Linia 1: Linia 1:
 
__NOTOC__
 
__NOTOC__
[[Plik:Tauchen Jodokus.jpg|thumb|300px|right|Autoportret Josta Tauchena? Fragment sakramentarium w kościele św. Elżbiety we Wrocławiu]]
+
[[Plik:Tauchen Jodokus.jpg|thumb|360px|right|Autoportret Josta Tauchena? Fragment sakramentarium w kościele św. Elżbiety we Wrocławiu.]]
'''Jost Tauchen''' znany też jako Jodokus Tauchen to kamieniarz, ludwisarz, rzeźbiarz, odlewnik pracujący znaczną część swojego życia we Wrocławiu gdzie  stworzył swoje najznakomitsze dzieła. Mieszczanin wrocławski. Urodzony przed 1425, zmarły po 1495 - to daty graniczne wzmianek w dokumentach z nim związanych. Pochodził prawdopodobnie z Legnicy. Przed przybyciem do Wrocławia, w 1451 r., pracował Zgorzelcu.  
+
'''Jost Tauchen''' znany też jako Jodokus Tauchen to kamieniarz, ludwisarz, rzeźbiarz, odlewnik pracujący znaczną część swojego życia we Wrocławiu gdzie  stworzył swoje najznakomitsze dzieła. Mieszczanin wrocławski. Urodzony przed 1425, zmarły po 1495 - to daty graniczne wzmianek o nim w dokumentach. Pochodził prawdopodobnie z Legnicy. Przed przybyciem do Wrocławia, w 1451 r., pracował Zgorzelcu.  
  
Miał początkowo warsztat przy Hundegasse (znana współcześnie jako ul. św. Antoniego) - wzmianka w 1464 r. W latach 1477-1495 wynajmował z żoną od miasta mieszkanie w wieży murów miejskich. Żon miał przynajmniej dwie.  W 1476 r. został starszym, utworzonego właśnie (1475) cechu wrocławskich kamieniarzy i murarzy. Pracował w piaskowcu, sztucznym kamieniu oraz w brązie. Wykonywał też dla miasta broń (znany kontrakt z lat 1468-1470). Zmarł w niedostatku.  
+
Miał początkowo warsztat przy Hundegasse (znana współcześnie jako ul. św. Antoniego) - wzmianka w 1464 r. W latach 1477-1495 wynajmował z żoną od miasta mieszkanie w wieży murów miejskich. Żon miał przynajmniej dwie.  W 1476 r. został starszym, utworzonego właśnie (1475) cechu wrocławskich kamieniarzy i murarzy. Pracował w piaskowcu, sztucznym kamieniu oraz w brązie. Pracował też prawdopodobnie ludwisarnię (zapisy w aktach miejskich z lat 1468-1470 mówią o odlewaniu kul armatnich).
  
 
== Domniemany autoportret ==
 
== Domniemany autoportret ==
Na stopie sakramentarium we wrocławskiej Farze Elżbietańskiej wykonanego przez Tauchena w latach 1453-1455 znajduje się czytelny rzeźbiarski symbol Starego i Nowego Testamentu. Popiersia czterech uskrzydlonych  ewangelistów  z filakteriami to Nowy Testament, a dwa popiersia proroków, też z filakteriami, to Stary Testament.  W wydanej w 1860 r. książce opisującej wystrój rzeźbiarski kościoła  Hermann Luchs postawił tezę, że jeden z proroków to kryptoportret Jedoka Tauchena, a drugi prorok to jeden z jego współpracowników<ref name="Luchs">Luchs Hermann. ''Die Denkmäler der St. Elisabeth-Kirche zu Breslau : mit einem lithographirten Grundriss der Kirche''. Breslau: 1860.</ref>. Hipoteza ta przyjęła się. Ostatnio jest jednak kwestionowana. Jan Gromadzki uważa, że "oba popiersia posiadają idealizowane oblicza, zgodne z ikonografią tematu obowiązującą w okresie tzw. stylu miękkiego"<ref name="Gromadzki">Gromadzki Jan. ''Sakramentarium w kościele św. Wawrzyńca i św. Elżbiety we Wrocławiu. Historia i ikonografia.'' Roczniki Sztuki Śląskiej, XXIV, Wrocław 2016, s. 27-59.</ref>, a styl ten w latach 50. XV w.  w Europie Centralnej, w tym na Śląsku "miał się jeszcze bardzo dobrze" i jego cechy są też wyraźnie widoczne w dekoracji sakramentarium, zwłaszcza w drobniejszej plastyce<ref name="Gromadzki"/>.
+
W wydanej w 1860 r. książce opisującej wystrój rzeźbiarski kościoła  Hermann Luchs postawił tezę, że dwie z postaci wśród Ewangelistów i starotestamentowych proroków w podstawie sakramentarium to kryptoportrety Jedoka Tauchena i któregoś z jego współpracowników<ref name="Luchs">Luchs Hermann. ''Die Denkmäler der St. Elisabeth-Kirche zu Breslau : mit einem lithographirten Grundriss der Kirche''. Breslau: 1860.</ref>. Hipoteza ta przyjęła się. Ostatnio jest jednak kwestionowana. Jan Gromadzki uważa, że "oba popiersia posiadają idealizowane oblicza, zgodne z ikonografią tematu obowiązującą w okresie tzw. stylu miękkiego"<ref name="Gromadzki">Gromadzki Jan. ''Sakramentarium w kościele św. Wawrzyńca i św. Elżbiety we Wrocławiu. Historia i ikonografia.'' Roczniki Sztuki Śląskiej, XXIV, Wrocław 2016, s. 27-59.</ref>, a styl ten w latach 50. XV w.  w Europie Centralnej, w tym na Śląsku "miał się jeszcze bardzo dobrze" i jego cechy są też wyraźnie widoczne w dekoracji sakramentarium, zwłaszcza w drobniejszej plastyce<ref name="Gromadzki"/>.
  
 
== Dzieła ==
 
== Dzieła ==
 
* sakramentarium w kościele św. Elżbiety we Wrocławiu (1453-1455)
 
* sakramentarium w kościele św. Elżbiety we Wrocławiu (1453-1455)
* brązowa płyta nagrobna arcybiskupa Jana Sprowskiego dla katedry gnieźnieńskiej (zamówienie w 1462)
+
* płyta nagrobna arcybiskupa Jana Sprowskiego dla katedry gnieźnieńskiej; zamówienie w 1462 za 222 węgierskie floreny ale nie wiadomo czy zostało wykonane, w każdym razie płyta nie zachowała się
* chór zakonny w kościele  (1463-1464, niezachowany)
+
* kaplica Philipa Dachsa przy nawie północnej kościoła Najświętszej Marii Panny na Piasku (1466-1469)
* kaplica Ph. Dachsa przy kościele Najświętszej Marii Panny na Piasku (1466-1469)
 
 
* prace przy przebudowie wrocławskiego ratusza w latach 70. XV w. (wsporniki północnej nawy Sali Wielkiej?, rzeźby Sali Książęcej?)   
 
* prace przy przebudowie wrocławskiego ratusza w latach 70. XV w. (wsporniki północnej nawy Sali Wielkiej?, rzeźby Sali Książęcej?)   
 
* prace przy dzwonnicy kościoła św. Jakuba w Nysie - dekoracje rzeźbiarskie (lata 70. do prawdopodobnie 1493)
 
* prace przy dzwonnicy kościoła św. Jakuba w Nysie - dekoracje rzeźbiarskie (lata 70. do prawdopodobnie 1493)
  
 
=== Prawdopodobne ===
 
=== Prawdopodobne ===
 +
* górny chór (chór zakonny) w kościele Najświętszej Marii Panny na Piasku  (1463-1464, niezachowany)
 
* brązowa chrzcielnica w kościele św. Elżbiety we Wrocławiu, obecnie w Muzeum Narodowym w Warszawie
 
* brązowa chrzcielnica w kościele św. Elżbiety we Wrocławiu, obecnie w Muzeum Narodowym w Warszawie
* brązowa chrzcielnica w kościele w Bańskiej Bystrzycy
+
* brązowa chrzcielnica w kościele Marii Panny w Bańskiej Bystrzycy
 
+
* piaskowcowa chrzcielnica w wspomnianym kościele Najświętszej Marii Panny  na Piasku
 +
* marmurowa płyta nagrobna księcia opawskiego Przemysława (zm. 1478), znajdująca się w kościele  św. Krzyża we Wrocławiu
 +
* mosiężna płyta nagrobna biskupa Piotra Nowaka (zm. 1456) w katedrze wrocławskiej
 +
* mosiężna płyta nagrobna biskupa Rudolfa von Rüdesheim (zm. 1482) w katedrze wrocławskiej
 +
* mosiężna płyta nagrobna księcia Wacława Żagańskiego (zm. 1488) w kościele św. Barbary we Wrocławiu (aktualnie w Muzeum Narodowym we Wrocławiu)
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
  
 
[[Kategoria:Wrocławscy mieszczanie]]
 
[[Kategoria:Wrocławscy mieszczanie]]

Wersja z 21:20, 1 lip 2022

Autoportret Josta Tauchena? Fragment sakramentarium w kościele św. Elżbiety we Wrocławiu.

Jost Tauchen znany też jako Jodokus Tauchen to kamieniarz, ludwisarz, rzeźbiarz, odlewnik pracujący znaczną część swojego życia we Wrocławiu gdzie stworzył swoje najznakomitsze dzieła. Mieszczanin wrocławski. Urodzony przed 1425, zmarły po 1495 - to daty graniczne wzmianek o nim w dokumentach. Pochodził prawdopodobnie z Legnicy. Przed przybyciem do Wrocławia, w 1451 r., pracował Zgorzelcu.

Miał początkowo warsztat przy Hundegasse (znana współcześnie jako ul. św. Antoniego) - wzmianka w 1464 r. W latach 1477-1495 wynajmował z żoną od miasta mieszkanie w wieży murów miejskich. Żon miał przynajmniej dwie. W 1476 r. został starszym, utworzonego właśnie (1475) cechu wrocławskich kamieniarzy i murarzy. Pracował w piaskowcu, sztucznym kamieniu oraz w brązie. Pracował też prawdopodobnie ludwisarnię (zapisy w aktach miejskich z lat 1468-1470 mówią o odlewaniu kul armatnich).

Domniemany autoportret

W wydanej w 1860 r. książce opisującej wystrój rzeźbiarski kościoła Hermann Luchs postawił tezę, że dwie z postaci wśród Ewangelistów i starotestamentowych proroków w podstawie sakramentarium to kryptoportrety Jedoka Tauchena i któregoś z jego współpracowników[1]. Hipoteza ta przyjęła się. Ostatnio jest jednak kwestionowana. Jan Gromadzki uważa, że "oba popiersia posiadają idealizowane oblicza, zgodne z ikonografią tematu obowiązującą w okresie tzw. stylu miękkiego"[2], a styl ten w latach 50. XV w. w Europie Centralnej, w tym na Śląsku "miał się jeszcze bardzo dobrze" i jego cechy są też wyraźnie widoczne w dekoracji sakramentarium, zwłaszcza w drobniejszej plastyce[2].

Dzieła

  • sakramentarium w kościele św. Elżbiety we Wrocławiu (1453-1455)
  • płyta nagrobna arcybiskupa Jana Sprowskiego dla katedry gnieźnieńskiej; zamówienie w 1462 za 222 węgierskie floreny ale nie wiadomo czy zostało wykonane, w każdym razie płyta nie zachowała się
  • kaplica Philipa Dachsa przy nawie północnej kościoła Najświętszej Marii Panny na Piasku (1466-1469)
  • prace przy przebudowie wrocławskiego ratusza w latach 70. XV w. (wsporniki północnej nawy Sali Wielkiej?, rzeźby Sali Książęcej?)
  • prace przy dzwonnicy kościoła św. Jakuba w Nysie - dekoracje rzeźbiarskie (lata 70. do prawdopodobnie 1493)

Prawdopodobne

  • górny chór (chór zakonny) w kościele Najświętszej Marii Panny na Piasku (1463-1464, niezachowany)
  • brązowa chrzcielnica w kościele św. Elżbiety we Wrocławiu, obecnie w Muzeum Narodowym w Warszawie
  • brązowa chrzcielnica w kościele Marii Panny w Bańskiej Bystrzycy
  • piaskowcowa chrzcielnica w wspomnianym kościele Najświętszej Marii Panny na Piasku
  • marmurowa płyta nagrobna księcia opawskiego Przemysława (zm. 1478), znajdująca się w kościele św. Krzyża we Wrocławiu
  • mosiężna płyta nagrobna biskupa Piotra Nowaka (zm. 1456) w katedrze wrocławskiej
  • mosiężna płyta nagrobna biskupa Rudolfa von Rüdesheim (zm. 1482) w katedrze wrocławskiej
  • mosiężna płyta nagrobna księcia Wacława Żagańskiego (zm. 1488) w kościele św. Barbary we Wrocławiu (aktualnie w Muzeum Narodowym we Wrocławiu)

Przypisy

  1. Luchs Hermann. Die Denkmäler der St. Elisabeth-Kirche zu Breslau : mit einem lithographirten Grundriss der Kirche. Breslau: 1860.
  2. 2,0 2,1 Gromadzki Jan. Sakramentarium w kościele św. Wawrzyńca i św. Elżbiety we Wrocławiu. Historia i ikonografia. Roczniki Sztuki Śląskiej, XXIV, Wrocław 2016, s. 27-59.