Krzyże z Chrystusem wyciętym z blachy: Różnice pomiędzy wersjami

Z almanach wrocławski
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
()
(UWAGA! Zastąpienie treści hasła bardzo krótkim tekstem: „<html> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>almanach wrocławski</title> <meta http-equiv="refresh" content="0; http:/silesiacum...”)
Znacznik: Zastąpiono
 
(Nie pokazano 19 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
[[Plik:Ołdrzychow.jpg|thumb|2. Grupa Ukrzyżowania, Ołdrzychów]]
+
<html>
'''Krzyże z wyciętą z blachy i pomalowaną sylwetką ukrzyżowanego Chrystusa''', pojawiły się przy drogach na przełomie XVIII i XIX wieku. Były to niewielkie postacie Ukrzyżowanego na metalowych krzyżach umieszczonych na murowanych postumentach (fot. 3, 4).  Powstawały one przez kilkadziesiąt lat, poza połowę XIX w., i spotykane są głównie w sudeckich i podsudeckich powiatach Dolnego Śląska i Czech.  Na terenie Śląska występują praktycznie tylko w miejscowościach będących własnością ośrodków zakonnych: Magdalenek w Lubaniu ([[:Plik:Henryków Lubański 1.jpg|Henryków Lubański]]) i  Nowogrodźcu ([[:Plik:Parzyce_1.jpg|Parzyce]] i  fot. 3, [[:Plik:Nowogrodziec.jpg|Nowogrodziec]]), Benedyktynek w Lubomierzu ([[:Plik:Chmieleń_2.jpg|Chmieleń]] i fot. 4, [[:Plik:Golejów.jpg|Golejów]], Wojciechów [[:Plik:Wojciechów_1.jpg|1]], [[:Plik:Wojciechów_2.jpg|2]] i [[:Plik:Wojciechów_3.jpg|3]]) Cystersów w Krzeszowie ([[:Plik:Czadrów_1.jpg|Czadrów]], [[:Plik:Olszyny_1.jpg|Olszyny]], [[:Plik:Przedwojów.jpg|Przedwojów]], [[:Plik:Chełmsko Śląskie.jpg|Chełmsko Śląskie]], [[:Plik:Lubawka.jpg|Lubawka]], [[Metalowy krzyż z blaszanym Chrystusem w Niedamirowie|Niedmirów]], [[:Plik:Okrzeszyn.jpg|Okrzeszyn]], [[:Plik:Uniemyśl.jpg|Uniemyśl]].
+
<head>
[[Plik:Werynia b.jpg|thumb|left|1. Werynia pow. kolbuszowski]]
+
<meta charset="UTF-8">
Rozwój hutnictwa metali nieżelaznych po połowie XIX w.  doprowadził do produkcji trwałych blach na skalę przemysłową, a  za tym poszedł spadek cen i ich łatwa dostępność. Pojawiło się  wówczas bardzo dużo fundacji drewnianych krzyży, z dużo większymi blaszanymi postaciami Chrystusa. Stawiano  je w katolickich regionach właściwie całego Śląska. Taka forma Ukrzyżowanego stała się powszechna dla krzyży w całym władztwie Habsburgów, a więc dotarła również do ziem polskich zaboru austriackiego, nie stając się jednak tak popularna jak na pruskim Śląsku. Na pozostałych ziemiach polskich krzyż z pomalowaną na blasze sylwetką Chrystusa jest praktycznie nieznany.  Dotyczy to nie tylko zaboru rosyjskiego ale i Wielkopolski, sąsiadującej  bezpośrednio ze Śląskiem w ramach jednego organizmu państwowego.
+
<title>almanach wrocławski</title>
  
Plastyczny, więc łatwy w obróbce i tani surowiec, przyczynił się  do zwiększenia liczby krzyży przydrożnych, gdyż od 3 ćwierci XIX w.  fundacja krzyża z blaszanym Chrystusem przestała być drogą inwestycją i stała się dostępna dla uboższych warstw. Pojawiły się zarówno produkty rzemieślnicze skierowane na lokalne rynki, nieraz przeznaczone do samodzielnego pomalowania jak i  przygotowywane przez wiejskich kowali, we współpracy z uzdolnionymi malarsko sąsiadkami. Spowodowało to wielką różnorodność stylistyczną Chrystusa z blachy, powiększoną jeszcze z upływem czasu w wyniku przemalowań.  Trwałość surowca, z którego wycięta jest postać, połączona z nietrwałością malowania i jednocześnie jego łatwość, spowodowały, że  blaszane przedstawienia Ukrzyżowanego cechuje ogromna różnorodność stylistyczna wynikająca nie tylko z indywidualnych, malarskich przedstawień postaci Jezusa ale także  przemalowań pierwotnych warstw.
+
<meta http-equiv="refresh" content="0; http:/silesiacum.pl/Krzyże z Chrystusem wyciętym z blachy
 
+
"/>
<gallery widths=320 heights=240>
+
</head>
Plik:Parzyce_2.jpg|3. Krzyż w Parzycach koło Nowogrodźca, pow. bolesławiecki, prawdopodobnie z 1806 r.
+
</html>
Plik:Chmieleń_1.jpg|4. Krzyż w Chmieleniu koło Lubomierza pow. lwówecki
 
 
 
</gallery>
 
 
 
* [[Krzyże z Chrystusem z blachy w województwie dolnośląskim]]
 
 
 
== ==
 
* Derus, Małgorzata. ''Kapliczki i krzyże przydrożne Bytomia.'' Bytom: 2006, s. 29-30.
 
* Holly Grażyna. ''Kapliczki i krzyże przydrożne na pograniczu polsko-słowacko-ukraińskim.'' Roczniki Bieszczadzkie. 2012, 20, s. 309-345. (c. 69)
 
* Janicka-Krzywda, Urszula. Krzywda, Piotr. Majerczak, Kazimierz. ''Kapliczki nasze sercu bliskie: Szczawnica, Szlachtowa, Jaworki. Szczawnica.'' Ośrodek Kultury Turystyki Górskiej PTTK w Pieninach, 2017, s. 71, 172, 194.
 
* Jura, Włodzimierz. ''Żywieckie kapliczki, figury i krzyże przydrożne.'' Żywiec: Towarzystwo Miłośników Ziemi Żywieckiej, 2000.
 
* ''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst.'' Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 69, 153, 166, 179, 181, 184, 190, 200, 201, 207, 210, 212, 219, 239, 243, 258, 259, 261, 262, 264, 265/1 385, 405, 463/4, 488/2.
 
* ''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: ilustracje.'' Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, fot. 202, 427.
 
* Reinfuss, Roman. ''[http://kapliczki.org.pl/biblioteka/Kapliczki_i_krzyze_na_Lemkowszczyznie.pdf Kapliczki i krzyże na Łemkowszczyźnie].'' Kuryer Literacko-Naukowy. 1934, 13, s. X-XI.
 
 
 
[[Kategoria:Krzyże z Chrystusem z blachy]]
 

Aktualna wersja na dzień 12:15, 25 mar 2024

almanach wrocławski