Krzyże z Chrystusem z blachy w powiecie nowosądeckim: Różnice pomiędzy wersjami

Z almanach wrocławski
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
(Nie pokazano 10 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika)
Linia 5: Linia 5:
 
<center>
 
<center>
 
<gallery mode=packed-hover>
 
<gallery mode=packed-hover>
Plik:Mochnaczka Niżna.jpg|Krzyż z blaszanym Chrystusem w Mochnaczce Niżnej, fot. 2019
+
Plik:Mochnaczka Niżna.jpg|alt=Krzyż przydrożny z Chrystusem wyciętym z blachy|1. Krzyż z blaszanym Chrystusem w Mochnaczce Niżnej, fot. 2019
Plik:Mochnaczka Niżna a.jpg|Chrystus z blachy na łemkowskiej figurze w Mochnaczce Niżnej, fot. 2019
+
Plik:Mochnaczka Niżna a.jpg|alt=Przydrożny krzyż z blaszanym Chrystusem, Mochanczka Niżna|2. Chrystus z blachy na łemkowskiej figurze w Mochnaczce Niżnej, fot. 2019
 
</gallery></center>
 
</gallery></center>
Mochnaczka Niżna gm. Krynica-Zdrój.  Łemkowski murowany krzyż przydrożny (figura) z wyciętą z blachy postacią Chrystusa. [[Łemkowskie krzyże figury z Chrystusem wyciętym z blachy#Mochnaczka Niżna gm. Krynica-Zdrój, pow. nowosądecki|Opis]]
+
'''Mochnaczka Niżna''' gm. Krynica-Zdrój.  Łemkowski murowany krzyż przydrożny (figura) z wyciętą z blachy postacią Chrystusa. [[Łemkowskie krzyże figury z Chrystusem wyciętym z blachy#Mochnaczka Niżna gm. Krynica-Zdrój, pow. nowosądecki|Opis]]
  
 
== Muszynka gm. Krynica-Zdrój ==
 
== Muszynka gm. Krynica-Zdrój ==
Linia 14: Linia 14:
 
<center>
 
<center>
 
<gallery mode=packed-hover>
 
<gallery mode=packed-hover>
Plik:Muszynka.jpg|1. Krzyż figura z Chrystusem z blachy w Muszynce, fot. 2019
+
Plik:Muszynka.jpg|alt=Krzyż Chrystusem z blachy w Muszynce|1. Krzyż figura z Chrystusem z blachy w Muszynce, fot. 2019
Plik:Muszynka_a.jpg|2. Chrystus z Blachy na łemkowskiej figurze z 1902 r. w Muszynce, fot. 2019
+
Plik:Muszynka_a.jpg|alt=Figura przydrożna z blaszanym Chrystusem|2. Chrystus z Blachy na łemkowskiej figurze z 1902 r. w Muszynce, fot. 2019
Plik:Muszynka_b.jpg|3. Chrystus z blachy, Muszynka, fot. 2019
+
Plik:Muszynka_b.jpg|alt=Figura przydrożna z Chrystusem z blachy w Muszynce|3. Chrystus z blachy, Muszynka, fot. 2019
Plik:Muszynka_c.jpg|4. Inskrypcja na figurze z 1902 r. w Muszynce, fot. 2019
+
Plik:Muszynka_c.jpg|alt=Krzyż przydrożny z Chrystusem z blachy|4. Inskrypcja na figurze z 1902 r. w Muszynce, fot. 2019
 
</gallery>
 
</gallery>
 
</center>
 
</center>
Muszynka gm. Krynica-Zdrój, pow. nowosądecki. Figura z 1902 r. na Przełęczy Tylickiej tuż przy granicy ze Słowacją. [[Łemkowskie krzyże figury z Chrystusem wyciętym z blachy#Muszynka gm. Krynica-Zdrój, pow. nowosądecki|Opis]].
+
'''Muszynka''' gm. Krynica-Zdrój, pow. nowosądecki. Figura z 1902 r. na Przełęczy Tylickiej tuż przy granicy ze Słowacją. [[Łemkowskie krzyże figury z Chrystusem wyciętym z blachy#Muszynka gm. Krynica-Zdrój, pow. nowosądecki|Opis]].
  
 
== Andrzejówka gm. Muszyna ==
 
== Andrzejówka gm. Muszyna ==
Linia 26: Linia 26:
 
<center>
 
<center>
 
<gallery mode=packed-hover>
 
<gallery mode=packed-hover>
Plik:Andrzejówka.jpg|1. Krzyż z blaszanym Chrystusem w Andrzejówce, fot. 2019
+
Plik:Andrzejówka.jpg|alt=Krzyż z malowanym na blasze Chrystusem w Andrzejówce|1. Krzyż z blaszanym Chrystusem w Andrzejówce, fot. 2019
Plik:Andrzejówka_a.jpg|2. Chrystus malowany na sylwetkowo wyciętej blasze, Andrzejówka, fot. 2019
+
Plik:Andrzejówka_a.jpg|alt=Krzyż z Chrystusem wyciętym z blachy, Andrzejówka gm. Muszyna|2. Chrystus malowany na sylwetkowo wyciętej blasze, Andrzejówka, fot. 2019
Plik:Andrzejówka b.jpg|3. Chrystus z blachy, Andrzejówka, fot. 2019
+
Plik:Andrzejówka b.jpg|alt=Krzyż z blaszanym Chrystusem w Andrzejówce|3. Chrystus z blachy, Andrzejówka, fot. 2019
 
</gallery>
 
</gallery>
 
</center>
 
</center>
Andrzejówka gm. Muszyna. Krzyż przy cerkwi greckokatolickiej  Zaśnięcia Bogurodzicy, dziś kościół katolicki Wniebowzięcia NMP . Wymagająca już  odmalowania, zapewne przedwojenna, blaszana postać Chrystusa o wysokości 131 cm, umieszczona jest na krzyżu misyjnym, upamiętniającym misje z 1991 i 2001 r. (fot. 2019).
+
'''Andrzejówka''' gm. Muszyna. Krzyż przy cerkwi greckokatolickiej  Zaśnięcia Bogurodzicy, dziś kościół katolicki Wniebowzięcia NMP . Wymagająca już  odmalowania, zapewne przedwojenna, blaszana postać Chrystusa o wysokości 131 cm, umieszczona jest na krzyżu misyjnym, upamiętniającym misje z 1991 i 2001 r. (fot. 2019).
  
== Dubne gm. Muszyna, pow. nowosądecki ==
+
== Dubne gm. Muszyna ==
 
====== 1 ======
 
====== 1 ======
 
<small>49°18'47.7"N 20°58'28.1"E</small>
 
<small>49°18'47.7"N 20°58'28.1"E</small>
 
<center>
 
<center>
 
<gallery mode=packed-hover>
 
<gallery mode=packed-hover>
Plik:Dubne_1.jpg|1. Krzyż figura z Chrystusem z blachy w Dubnem, fot. 2019
+
Plik:Dubne_1.jpg|alt=Krzyż figura z blaszanym Chrystusem w Dubnem|1. Krzyż figura z Chrystusem z blachy w Dubnem, fot. 2019
Plik:Dubne 1a.jpg|2. Chrystus z Blachy na łemkowskiej figurze z 1904 r. w Dubnem, fot. 2019
+
Plik:Dubne 1a.jpg|alt=Krzyż przydrożny z Chrystusem z blachy|2. Chrystus z Blachy na łemkowskiej figurze z 1904 r. w Dubnem, fot. 2019
Plik:Dubne 1b.jpg|3. Inskrypcja na cokole figury w Dubnem, fot. 2019
+
Plik:Dubne 1b.jpg|alt=Dubne, krzyż przydrożny z Chrystusem malowanym na blasze|3. Inskrypcja na cokole figury w Dubnem, fot. 2019
 
</gallery>
 
</gallery>
 
</center>
 
</center>
Krzyż figura z Chrystusem wyciętym z blachy. [[Łemkowskie krzyże figury z Chrystusem wyciętym z blachy#Dubne gm. Muszyna, pow. nowosądecki|Opis]].
+
'''Dubne''', krzyż figura z Chrystusem wyciętym z blachy. [[Łemkowskie krzyże figury z Chrystusem wyciętym z blachy#Dubne gm. Muszyna, pow. nowosądecki|Opis]].
  
 
====== 2 ======
 
====== 2 ======
Linia 49: Linia 49:
 
<center>
 
<center>
 
<gallery mode=packed-hover>
 
<gallery mode=packed-hover>
Plik:Dubne_2.jpg|1. Krzyż figura z Chrystusem z blachy w Dubnem, fot. 2019
+
Plik:Dubne_2.jpg|alt=Krzyż przydrożny z Chrystusem z blachy|1. Krzyż figura z Chrystusem z blachy w Dubnem, fot. 2019
Plik:Dubne 2a.jpg|2. Chrystus malowany na blasze na łemkowskiej figurze w Dubnem, fot. 2019
+
Plik:Dubne 2a.jpg|alt=Przydrożny krzyż z blaszanym Jezusem w Dubnem|2. Chrystus malowany na blasze na łemkowskiej figurze w Dubnem, fot. 2019
 
</gallery>
 
</gallery>
 
</center>
 
</center>
Krzyż figura z Chrystusem wyciętym z blachy. [[Łemkowskie krzyże figury z Chrystusem wyciętym z blachy#Dubne gm. Muszyna, pow. nowosądecki|Opis]].
+
'''Dubne'''. Krzyż figura z Chrystusem wyciętym z blachy. [[Łemkowskie krzyże figury z Chrystusem wyciętym z blachy#Dubne gm. Muszyna, pow. nowosądecki|Opis]].
 
[[Kategoria:Krzyże z Chrystusem z blachy w Małopolsce|nowosądecki]]
 
[[Kategoria:Krzyże z Chrystusem z blachy w Małopolsce|nowosądecki]]
 
[[Kategoria:Krzyże z Chrystusem z blachy w województwie małopolskim|nowosądecki]]
 
[[Kategoria:Krzyże z Chrystusem z blachy w województwie małopolskim|nowosądecki]]
 +
 +
== Muszyna ==
 +
 +
====== Krzyż przydrożny przy ul. Ogrodowej ======
 +
<small>49°21'09.9"N 20°53'51.8"E</small>
 +
<center>
 +
<gallery mode=packed-hover>
 +
Plik:Muszyna Ogrodowa.jpg|alt=Drewniany krzyż przydrożny z Chrystusem z blachy|1. Drewniany krzyż przydrożny w Chrystusem z blachy, przy ul. Ogrodowej w Muszynie, fot. 2019
 +
Plik:Muszyna Ogrodowa a.jpg|alt=Przydrożny drewniany krzyż z Chrystusem z blachy w Muszynie|2. Chrystus wycięty sylwetkowo z blachy na krzyżu przydrożnym przy ul. Ogrodowej, fot. 2019
 +
Plik:Muszyna Ogrodowa b.jpg|alt=Drewniany krzyż przydrożny z blaszanym Chrystusem w Muszynie|Blaszany Jezus na krzyżu przydrożnym w Muszynie, fot. 2019
 +
</gallery></center>
 +
Drewniany Krzyż z blaszanym Chrystusem  w '''Muszynie''' przy ul. Ogrodowej  ma grubo ponad stuletnią historię. [[Krzyże z Chrystusem z blachy w Muszynie#Muszyna, ul. Ogrodowa|Opis krzyża]].
 +
 +
====== Muszyna Zakościele ======
 +
<small>49°21'32.9"N 20°54'48.9"E</small>
 +
<center>
 +
<gallery mode=packed-hover>
 +
Plik:Muszyna Zakościele.jpg|alt=Krzyż z Chrystusem z blachy w Muszynie|1. Krzyż z blaszanym Chrystusem koło źródła Grunwald w Muszynie, fot. 2019
 +
Plik:Muszyna Zakościele a.jpg|alt=Krzyż z blaszanym Chrystusem, Muszyna|2. Chrystus z blachy na krzyżu na ul. Grunwaldzkiej w Muszynie, fot. 2019
 +
Plik:Muszyna Zakościele b.jpg|alt=Krzyż z Chrystusem malowanym na blasze|3. Blaszany Jezus na krzyżu koło źródła Grunwald w Muszynie, fot. 2019
 +
Plik:Muszyna Zakościele c.jpg|alt=Blaszany Jezus na krzyżu|2. Źródło Grunwald z widocznym krzyżem z Chrystusem z blachy, fot. koniec lat 20. XX w.
 +
</gallery></center>
 +
Drewniany krzyż z Chrystusem z blachy przy źródle Grunwald, na ul. Grunwaldzkiej w '''Muszynie'''. [[Krzyże z Chrystusem z blachy w Muszynie#Muszyna Zakościele|Opis krzyża]].
 +
 +
== Powroźnik gm. Muszyna ==
 +
====== 1. ======
 +
<small>49°22'05.3"N 20°57'43.6"E</small>
 +
<center>
 +
<gallery mode=packed-hover>
 +
Plik:Powroźnik 2.jpg|alt=Drewniany krzyż przydrożny w Chrystusem|1. Drewniany krzyż przydrożny w Chrystusem z blachy w Powroźniku, fot. 2019
 +
Plik:Powroźnik 2a.jpg|alt=Krzyż przydrożny z Jezusem malowanym na blasze|2. Chrystus wycięty sylwetkowo z blachy na krzyżu przydrożnym w Powroźniku, fot. 2019
 +
Plik:Powroźnik 2b.jpg|alt=Krzyż przydrożny z blaszanym Chrystusem w Powroźniku|3. Blaszany Jezus na krzyżu przydrożnym w Powroźniku, fot. 2019
 +
</gallery></center>
 +
 +
'''Powroźnik''' gm. Muszyna.  Drewniany krzyż z płaskim, blaszanym Chrystusem.  Blaszana figura pochodzi prawdopodobnie z pocz. XX w. Powroźnik był do powojennej emigracji i wysiedleń wsią łemkowską. Łemkowskie krzyże są głownie murowane, a pojawiająca się na nich figura blaszanego Chrystusa jest niewielka - 60 do 80 cm ([[Łemkowskie krzyże figury z Chrystusem wyciętym z blachy#Bartne (w języku łemkowskim Бортне, Bortne) gm. Sękowa, pow. gorlicki|Bartne]], [[Łemkowskie krzyże figury z Chrystusem wyciętym z blachy#Bodaki (w języku łemkowskim Бодаки, Bodaki) gm. Sękowa, pow. gorlicki|Bodaki]], Lipna, Ropica, Złockie). Ten i drugi drugi krzyż w Powroźniku z Chrystusem z blachy są bardziej podobne do miejskich [[Krzyże z Chrystusem z blachy w Muszynie|krzyży w Muszynie]]. Krzyż wymieniony jest w ''Schematyzmie diecezji tarnowskiej z 1983 r.''. ''Powroźnik, parc. Gałki. Wzniesiony zapewne pocz. w. XX. Z wizerunkiem Chrystusa mal. ma blasze; osłonięty blaszanym zadaszeniem<ref>''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst''. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 264 nr 2.</ref>.''
 +
 +
====== 2. ======
 +
<small>49°22'07.9"N 20°57'24.3"E</small>
 +
<center><gallery mode=packed-hover>
 +
Plik:Powroźnik 1.jpg|alt=Drewniany krzyż z blaszanym Chrystusem w Powroźniku koło Muszyny|1. Drewniany krzyż przydrożny w Chrystusem z blachy w Powroźniku, fot. 2019
 +
Plik:Powroźnik 1a.jpg|alt=Przydrożny krzyż z Jezusem malowanym na blasze w Powroźniku|2. Chrystus wycięty sylwetkowo z blachy na krzyżu przydrożnym w Powroźniku, fot. 2019
 +
Plik:Powroźnik 1b.jpg|alt=krzyż przydrożny z Chrystusem sylwetkowo wyciętym z blachy i pomalowanym|2. Blaszany Jezus na krzyżu przydrożnym w Powroźniku, fot. 2019
 +
</gallery></center>
 +
'''Powroźnik''' gm. Muszyna.  Drewniany krzyż z płaskim, blaszanym Chrystusem. Blaszana figura pochodzi prawdopodobnie z pocz. XX w. Samo drzewce krzyża co kilkadziesiąt lat jest wymieniane, a Chrystus przemalowywany. ''Schematyzm diecezji tarnowskiej z 1983 r.'' wymienia w Przewoźniku 3 drewniane krzyże z Chrystusem wyciętym sylwetkowo z blachy i pomalowanym. Krzyż z poz. 1 wyróżnia się blaszanym zadaszeniem. Dwa pozostałe opisane są identycznie. ''Wzniesiony zapewne pocz. XX w. Z wizerunkiem Chrystusa mal. na blasze''. Podani są tylko ówcześni właściciele parceli (Zaremba i Faron)<ref>''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst''. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 264 nr 3 i 4.</ref>. Podczas pobytu w Powroźniku nie miałem tej informacji i dlatego nie potrafię jeszcze zidentyfikować, którego z tych dwóch krzyży zdjęcia przedstawiam. Drugi krzyż raczej już nie istnieje lub Chrystus z blachy został na nim zastąpiony inną figurą. 
 +
 +
== Złockie gm. Muszyna, pow. nowosądecki ==
 +
====== 1 ======
 +
<small>49°22'07.4"N 20°52'56.5"E</small>
 +
<center>
 +
<gallery mode=packed-hover>
 +
Plik:Złockie krzyż figura.jpg|alt=Krzyż przydrożny w Złockiem|1. Krzyż figura z 1929 r. z Chrystusem z blachy w Złockiem, fot. 2019
 +
Plik:Złockie krzyż figura a.jpg|alt=Figura przydrożna|2. Chrystus z Blachy na łemkowskiej figurze z 1929 r. w Złockiem, fot. 2019
 +
Plik:Złockie krzyż figura b.jpg|alt=Figura przydrożna w Złockim|3. Chrystus z Blachy na łemkowskiej figurze z 1929 r. w Złockiem, fot. 2019
 +
</gallery>
 +
</center>
 +
Prawosławny krzyż z  1929 r. (data na cokole) na ul. Zazamcze w '''Złockim'''. Niewysoka blaszana figura Chrystusa (65 cm) w stylu [[Łemkowskie krzyże figury z Chrystusem wyciętym z blachy#Złockie gm. Muszyna, pow. nowosądecki|łemkowskim]], wisi na prawosławnym krzyżu, a więc powstałym po schizmie Tylawskiej (potwierdza to data na cokole).  Postać jest bardzo zniszczona.  Mocno przerdzewiała spękana  blacha kruszy się przy dotknięciu (fot. 2019). Krzyż ma wysokość 3 m. W czworobocznym postumencie znajduje się wnęka, w której była figurka Matki Bożej. Krzyż osłonięty jest blaszanym zadaszeniem.
 +
 +
====== 2 ======
 +
<small>49°23'16.7"N 20°53'29.2"E</small>
 +
<center>
 +
<gallery mode=packed-hover>
 +
Plik:Złockie 2.jpg|alt=Drewniany, łemkowski krzyż przydrożny w Złockiem|Złockie, drewniany, łemkowski krzyż przydrożny
 +
</gallery></center>
 +
Łemkowski krzyż przydrożny z płaską, wyciętą z blachy figurą Chrystusa, stojący przy polnej drodze w okolicy '''Złockiego'''.  Niewysoka figura Ukrzyżowanego jest  charakterystyczna dla całej Łemkowszczyzny.  W środkowej części regionu zamieszkiwanego przez Łemków, są to głównie [[Łemkowskie krzyże figury z Chrystusem wyciętym z blachy|krzyże murowane]]. W Beskidzie Sądeckim pojawiają się też krzyże drewniane ([[#Powroźnik gm. Muszyna|Powroźnik]]). Taki jak przedstawiany w tym miejscu, drewniany krzyż z zabudowanymi plecami, zobaczyć można w pobliżu ale na przeciwległym zboczu Pustej Wielkiej, w Wierchomli Wielkiej.
 +
 +
Zdjęcie wykonane w 2018 r. pochodzi z artykułu Kraina na skraju baśni - Klucz Muszyński.
 +
 +
== Wierchomla Wielka gm. Piwniczna-Zdrój ==
 +
====== 1 ======
 +
<small>49°25'39.0"N 20°47'38.1"E</small>
 +
<center>
 +
<gallery mode=packed-hover>
 +
Plik:Wierchomla Wielka 2.jpg|alt=Krzyż przydrożny z blaszanym Chrystusem, Wierchomla Wielka|1. Krzyż przydrożny z blaszanym Chrystusem w Wierchomli Wielkiej, fot. 2019
 +
Plik:Wierchomla Wielka 2a.jpg|alt=Chrystus wycięty z blachy na przydrożnym krzyżu w Wierchomli Wielkiej gm. Piwniczna-Zdrój|2. Chrystus z blachy na przydrożnym krzyżu w Wierchomli Wielkiej, fot. 2019
 +
Plik:Wierchomla Wielka 2b.jpg|alt=Chrystus wycięty z blachy na przydrożnym krzyżu w Wierchomli Wielkiej gm. Piwniczna-Zdrój|2. Chrystus z blachy na przydrożnym krzyżu w Wierchomli Wielkiej, fot. 2019
 +
</gallery>
 +
</center>
 +
'''Wierchomla Wielka''' gm. Piwniczna-Zdrój.  Drewniany krzyż z niewielką czyli typową dla łemkowskich krzyży, blaszaną postacią Chrystusa.  Inaczej niż w środkowej części Łemkowszczyzyny ([[Łemkowskie krzyże figury z Chrystusem wyciętym z blachy#Bartne (w języku łemkowskim Бортне, Bortne) gm. Sękowa, pow. gorlicki|patrz krzyże w powiecie gorlickim]]) obydwa krzyże z blaszanym Chrystusem w Wierchomli Wielkiej nie są murowane. Omawiany krzyż jest jeszcze nietypowy z tego względu, że blaszana figura jest kolorowo pomalowana (fot. 2019). Współcześnie większość blaszanych postaci Ukrzyżowanego na łemkowskich krzyżach jest albo mocno zardzewiała albo pomalowana jedynie na srebrno, tak jak drugi krzyż w Wierchomli (pokazany niżej). Krzyż wymieniony jest w zestawieniu krzyży i kapliczek w diecezji tarnowskiej z roku 1983 (w jej granicach do 1992 r.) i opisany w następujący sposób. ''Wierchomla Wielka, parc.  T. Pustułki. Wzniesiony pocz. XX w. z fundacji Michała Rusiniaka. Drewniany, z wizerunkiem Chrystusa mal. na blasze; osłonięty ozdobnym drewniano-blaszanym zadaszeniem<ref>''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst.'' Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 550 nr 1.</ref>.'' Aktualnie (wiosna 2019) malowana figura wymaga odnowienia.
 +
====== 2 ======
 +
<small>49°25'05.1"N 20°46'50.1"E</small>
 +
<center>
 +
<gallery mode=packed-hover>
 +
Plik:Wierchomla Wielka 1.jpg|alt=Krzyż przydrożny z blaszanym Chrystusem, Wierchomla Wielka|1. Krzyż przydrożny z blaszanym Chrystusem w Wierchomli Wielkiej, fot. 2019
 +
Plik:Wierchomla Wielka 1a.jpg|alt=Chrystus wycięty z blachy na przydrożnym krzyżu w Wierchomli Wielkiej gm. Piwniczna-Zdrój|2. Chrystus z blachy na przydrożnym krzyżu w Wierchomli Wielkiej, fot. 2019
 +
Plik:Wierchomla Wielka 3.jpg|alt=Drewniany krzyż przydrożny w Wierchomli Wielkiej|3. Drewniany krzyż W Wierchomli Wielkiej
 +
Plik:Wierchomla Wielka 4.jpg|alt=Drewniany krzyż przydrożny w Wierchomli Wielkiej|4. Drewniany krzyż W Wierchomli Wielkiej
 +
</gallery>
 +
</center>
 +
'''Wierchomla Wielka''' w gm. Piwniczna-Zdrój. Łemkowski metalowy krzyż przydrożny na murowanym postumencie.  Niewysoka (65 cm), co charakterystyczne dla łemkowskich krzyży, blaszana postać Ukrzyżowanego umieszczona jest na metalowym krzyżu. Na murowanym postumencie nie ma widocznych inskrypcji. Najprawdopodobniej krzyż pochodzi z przełomu XIX i XX w. Pomalowana w kolorze krzyża płaska figura  stanowi teraz (fot. 2019) podłoże do metalowej pasyjki. Zestawienie krzyży i kapliczek w diecezji tarnowskiej z roku 1983 (w jej granicach do 1992 r.) wymienia w Wierchomli Wielkiej 2 krzyże z Chrystusem wyciętym z blachy. Obydwa są drewniane. Pod poz. nr 1. w sekcji zatytułowanej Krzyże drewniane i murowane, z dużym prawdopodobieństwem można rozpoznać krzyż  opisany wyżej (drewniano-metalowy daszek). Trudno stwierdzić czy blaszany Chrystus tu pokazywany pochodzi z krzyża opisanego w zestawieniu pod poz. 3. ''Wierchomla Wielka, parc. M. Stec. Wzniesiony 1925 z fundacji Konstantego Keklaka, w miejsce starszego z 1856 wystawionego przez Bazylego Keklaka. Drewniany, z wizerunkiem Chrystusa mal. na blasze; osłonięty ozdobnym blaszanym zadaszeniem<ref>''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst.'' Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 550 nr 3.</ref>.'' Opis nie wspomina jaka figura Ukrzyżowanego była na poprzednim krzyżu i czy w ogóle była. Można jeden przyjąć z dużą pewnością, że wycięta z blachy i pomalowana na niej, postać Chrystusa pochodziła właśnie z 1925 r., a nie z krzyża z poł. XIX w. Na tym terenie blaszana postać Chrystusa pojawiła się dopiero na przełomie XIX i XX w. Czy jednak ten opis ma jakikolwiek związek z krzyżem ze zdjęć w aktualnej sekcji. Wydaje się, że blaszana postać Chrystusa nie jest wtórnie umieszczona więc opis wskazywałby na to, że we wsi był kiedyś jeszcze jeden drewniany krzyż z blaszanym Chrystusem, a pokazywanego tu krzyża metalowego nie ma w zestawieniu. W Wierchomli Wielkiej są jeszcze co najmniej dwa drewniane krzyże z blaszanymi daszkami, na których mogła być kiedyś blaszana postać Chrystusa (fot. 3 i 4).
 +
 +
== Przypisy ==
 +
<references />

Wersja z 19:16, 26 sty 2020

Krzyże z Chrystusem z blachy w powiecie nowosądeckim.

Mochnaczka Niżna gm. Krynica-Zdrój

49°25'42.2"N 21°01'17.1"E

Mochnaczka Niżna gm. Krynica-Zdrój. Łemkowski murowany krzyż przydrożny (figura) z wyciętą z blachy postacią Chrystusa. Opis

Muszynka gm. Krynica-Zdrój

49°22'28.7"N 21°06'08.3"E

Muszynka gm. Krynica-Zdrój, pow. nowosądecki. Figura z 1902 r. na Przełęczy Tylickiej tuż przy granicy ze Słowacją. Opis.

Andrzejówka gm. Muszyna

49°20'30.6"N 20°49'20.6"E

Andrzejówka gm. Muszyna. Krzyż przy cerkwi greckokatolickiej Zaśnięcia Bogurodzicy, dziś kościół katolicki Wniebowzięcia NMP . Wymagająca już odmalowania, zapewne przedwojenna, blaszana postać Chrystusa o wysokości 131 cm, umieszczona jest na krzyżu misyjnym, upamiętniającym misje z 1991 i 2001 r. (fot. 2019).

Dubne gm. Muszyna

1

49°18'47.7"N 20°58'28.1"E

Dubne, krzyż figura z Chrystusem wyciętym z blachy. Opis.

2

49°18'36.6"N 20°58'24.6"E

Dubne. Krzyż figura z Chrystusem wyciętym z blachy. Opis.

Muszyna

Krzyż przydrożny przy ul. Ogrodowej

49°21'09.9"N 20°53'51.8"E

Drewniany Krzyż z blaszanym Chrystusem w Muszynie przy ul. Ogrodowej ma grubo ponad stuletnią historię. Opis krzyża.

Muszyna Zakościele

49°21'32.9"N 20°54'48.9"E

Drewniany krzyż z Chrystusem z blachy przy źródle Grunwald, na ul. Grunwaldzkiej w Muszynie. Opis krzyża.

Powroźnik gm. Muszyna

1.

49°22'05.3"N 20°57'43.6"E

Powroźnik gm. Muszyna. Drewniany krzyż z płaskim, blaszanym Chrystusem. Blaszana figura pochodzi prawdopodobnie z pocz. XX w. Powroźnik był do powojennej emigracji i wysiedleń wsią łemkowską. Łemkowskie krzyże są głownie murowane, a pojawiająca się na nich figura blaszanego Chrystusa jest niewielka - 60 do 80 cm (Bartne, Bodaki, Lipna, Ropica, Złockie). Ten i drugi drugi krzyż w Powroźniku z Chrystusem z blachy są bardziej podobne do miejskich krzyży w Muszynie. Krzyż wymieniony jest w Schematyzmie diecezji tarnowskiej z 1983 r.. Powroźnik, parc. Gałki. Wzniesiony zapewne pocz. w. XX. Z wizerunkiem Chrystusa mal. ma blasze; osłonięty blaszanym zadaszeniem[1].

2.

49°22'07.9"N 20°57'24.3"E

Powroźnik gm. Muszyna. Drewniany krzyż z płaskim, blaszanym Chrystusem. Blaszana figura pochodzi prawdopodobnie z pocz. XX w. Samo drzewce krzyża co kilkadziesiąt lat jest wymieniane, a Chrystus przemalowywany. Schematyzm diecezji tarnowskiej z 1983 r. wymienia w Przewoźniku 3 drewniane krzyże z Chrystusem wyciętym sylwetkowo z blachy i pomalowanym. Krzyż z poz. 1 wyróżnia się blaszanym zadaszeniem. Dwa pozostałe opisane są identycznie. Wzniesiony zapewne pocz. XX w. Z wizerunkiem Chrystusa mal. na blasze. Podani są tylko ówcześni właściciele parceli (Zaremba i Faron)[2]. Podczas pobytu w Powroźniku nie miałem tej informacji i dlatego nie potrafię jeszcze zidentyfikować, którego z tych dwóch krzyży zdjęcia przedstawiam. Drugi krzyż raczej już nie istnieje lub Chrystus z blachy został na nim zastąpiony inną figurą.

Złockie gm. Muszyna, pow. nowosądecki

1

49°22'07.4"N 20°52'56.5"E

Prawosławny krzyż z 1929 r. (data na cokole) na ul. Zazamcze w Złockim. Niewysoka blaszana figura Chrystusa (65 cm) w stylu łemkowskim, wisi na prawosławnym krzyżu, a więc powstałym po schizmie Tylawskiej (potwierdza to data na cokole). Postać jest bardzo zniszczona. Mocno przerdzewiała spękana blacha kruszy się przy dotknięciu (fot. 2019). Krzyż ma wysokość 3 m. W czworobocznym postumencie znajduje się wnęka, w której była figurka Matki Bożej. Krzyż osłonięty jest blaszanym zadaszeniem.

2

49°23'16.7"N 20°53'29.2"E

Łemkowski krzyż przydrożny z płaską, wyciętą z blachy figurą Chrystusa, stojący przy polnej drodze w okolicy Złockiego. Niewysoka figura Ukrzyżowanego jest charakterystyczna dla całej Łemkowszczyzny. W środkowej części regionu zamieszkiwanego przez Łemków, są to głównie krzyże murowane. W Beskidzie Sądeckim pojawiają się też krzyże drewniane (Powroźnik). Taki jak przedstawiany w tym miejscu, drewniany krzyż z zabudowanymi plecami, zobaczyć można w pobliżu ale na przeciwległym zboczu Pustej Wielkiej, w Wierchomli Wielkiej.

Zdjęcie wykonane w 2018 r. pochodzi z artykułu Kraina na skraju baśni - Klucz Muszyński.

Wierchomla Wielka gm. Piwniczna-Zdrój

1

49°25'39.0"N 20°47'38.1"E

Wierchomla Wielka gm. Piwniczna-Zdrój. Drewniany krzyż z niewielką czyli typową dla łemkowskich krzyży, blaszaną postacią Chrystusa. Inaczej niż w środkowej części Łemkowszczyzyny (patrz krzyże w powiecie gorlickim) obydwa krzyże z blaszanym Chrystusem w Wierchomli Wielkiej nie są murowane. Omawiany krzyż jest jeszcze nietypowy z tego względu, że blaszana figura jest kolorowo pomalowana (fot. 2019). Współcześnie większość blaszanych postaci Ukrzyżowanego na łemkowskich krzyżach jest albo mocno zardzewiała albo pomalowana jedynie na srebrno, tak jak drugi krzyż w Wierchomli (pokazany niżej). Krzyż wymieniony jest w zestawieniu krzyży i kapliczek w diecezji tarnowskiej z roku 1983 (w jej granicach do 1992 r.) i opisany w następujący sposób. Wierchomla Wielka, parc. T. Pustułki. Wzniesiony pocz. XX w. z fundacji Michała Rusiniaka. Drewniany, z wizerunkiem Chrystusa mal. na blasze; osłonięty ozdobnym drewniano-blaszanym zadaszeniem[3]. Aktualnie (wiosna 2019) malowana figura wymaga odnowienia.

2

49°25'05.1"N 20°46'50.1"E

Wierchomla Wielka w gm. Piwniczna-Zdrój. Łemkowski metalowy krzyż przydrożny na murowanym postumencie. Niewysoka (65 cm), co charakterystyczne dla łemkowskich krzyży, blaszana postać Ukrzyżowanego umieszczona jest na metalowym krzyżu. Na murowanym postumencie nie ma widocznych inskrypcji. Najprawdopodobniej krzyż pochodzi z przełomu XIX i XX w. Pomalowana w kolorze krzyża płaska figura stanowi teraz (fot. 2019) podłoże do metalowej pasyjki. Zestawienie krzyży i kapliczek w diecezji tarnowskiej z roku 1983 (w jej granicach do 1992 r.) wymienia w Wierchomli Wielkiej 2 krzyże z Chrystusem wyciętym z blachy. Obydwa są drewniane. Pod poz. nr 1. w sekcji zatytułowanej Krzyże drewniane i murowane, z dużym prawdopodobieństwem można rozpoznać krzyż opisany wyżej (drewniano-metalowy daszek). Trudno stwierdzić czy blaszany Chrystus tu pokazywany pochodzi z krzyża opisanego w zestawieniu pod poz. 3. Wierchomla Wielka, parc. M. Stec. Wzniesiony 1925 z fundacji Konstantego Keklaka, w miejsce starszego z 1856 wystawionego przez Bazylego Keklaka. Drewniany, z wizerunkiem Chrystusa mal. na blasze; osłonięty ozdobnym blaszanym zadaszeniem[4]. Opis nie wspomina jaka figura Ukrzyżowanego była na poprzednim krzyżu i czy w ogóle była. Można jeden przyjąć z dużą pewnością, że wycięta z blachy i pomalowana na niej, postać Chrystusa pochodziła właśnie z 1925 r., a nie z krzyża z poł. XIX w. Na tym terenie blaszana postać Chrystusa pojawiła się dopiero na przełomie XIX i XX w. Czy jednak ten opis ma jakikolwiek związek z krzyżem ze zdjęć w aktualnej sekcji. Wydaje się, że blaszana postać Chrystusa nie jest wtórnie umieszczona więc opis wskazywałby na to, że we wsi był kiedyś jeszcze jeden drewniany krzyż z blaszanym Chrystusem, a pokazywanego tu krzyża metalowego nie ma w zestawieniu. W Wierchomli Wielkiej są jeszcze co najmniej dwa drewniane krzyże z blaszanymi daszkami, na których mogła być kiedyś blaszana postać Chrystusa (fot. 3 i 4).

Przypisy

  1. Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 264 nr 2.
  2. Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 264 nr 3 i 4.
  3. Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 550 nr 1.
  4. Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 550 nr 3.