Krzyże z Chrystusem z blachy w powiecie nowotarskim

Z almanach wrocławski
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania

Krzyże z Chrystusem z blachy w powiecie nowotarskim

Łapsze Niżne

49°24'00.4"N 20°14'24.9"E

Łapsze Niżne (w języku słowackim Nižné Lapše). Drewniany krzyż na cmentarzu, z dużą malowaną na blasze, postacią Chrystusa (fot. 2016).

Niedzica gm. Łapsze Niżne

49°24'06.9"N 20°17'37.0"E

Niedzica, w języku słowackim Nedeca, gm. Łapsze Niżne. Drewniany krzyż przydrożny z Chrystusem wyciętym z blachy. Wyspowe występowanie w okolicy (Łapsze, Niedzica, Nowa Biała) płaskiej, wyciętej z blachy i pomalowanej postaci Ukrzyżowanego, związane jest ze słowacką (węgierską) historią tzw. Zamagurza, którego część dopiero od 1920 r. należy do Polski.

Nowa Biała gm. Nowy Targ

49°26'25.6"N 20°08'38.5"E

Nowa Biała, w języku słowackim Nová Belá, gm. Nowy Targ. Drewniany krzyż przydrożny z Chrystusem wyciętym z blachy umieszczony został na wschodniej ścianie (prezbiterium) kościoła pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej (fot. 2016).

Biała Woda gm. Szczawnica

49°24'03.6"N 20°34'52.3"E

Biała Woda to nieistniejąca wieś rusińska (łemkowska, rusnacka) w dolinie potoku Biała Woda w Małych Pieninach (dziś to część wsi Jaworki w gm. Szczawnica - fot. 2019). Wycięta z blachy postać Ukrzyżowanego często pojawiała się na krzyżach całej Łemkowszczyzny ale głównie na murowanych krzyżach. Biała Woda była częścią niewielkiej enklawy łemkowskiej (tzw. Ruś Szlachtowska), oddzielonej od głównego terenu osadniczego Łemków pasmem Radziejowej i doliną Popradu, zamieszkiwaną przez polskich Czarnych Górali.

Jaworki gm. Szczawnica

49°24'32.4"N 20°33'33.3"E

Jaworki gm. Szczawnica, blaszana postać Chrystusa na metalowym krzyżu koło opuszczonej mleczarni. Jaworki, razem z Białą Wodą (patrz wyżej), Czarną Wodą i Szlachtową, stanowiły tzw. Ruś Szlachtowską (nazwa wprowadzona w latach 30. XX w. przez etnografa Romana Reinfussa) zamieszkiwaną przez Łemków. Połemkowski krzyż był pierwotnie drewniany. Nie wiadomo kiedy zmieniono drzewce na metalowe, ani gdzie pierwotnie stał. Teraz (fot. 2019) znajduje się na zamkniętym i opuszczonym terenie mleczarni (serowarni) zbudowanej po wojnie do przerobu owczego mleka ze stad, które zaczęto wypasać na opuszczonych przez Łemków terenach. Tak zwany rezerwat wypasowy liczył ok. 1000 ha i pasło się na nim ok. 10 000 owiec. W 1993 r. zamknięto mleczarnię. Krzyż niszczeje razem z opuszczonym budynkiem.