Herby na prezbiterium kościoła św. Stanisława, św. Doroty i św. Wacława we Wrocławiu

Z Silesiacum
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania

Kościół św. Stanisława, św. Doroty i św. Wacława w południowej części wrocławskiego Starego Miasta to fundacja Karola IV Luksemburskiego dla klasztoru Augustianów Eremitów.

Kościół został ufundowany przez króla Rzymian, króla Czech, księcia wrocławskiego, etc. w 1351 r. podczas jego pobytu we Wrocławiu, który trwał od połowy października do początku grudnia. W tym czasie odbyło się też w mieście spotkanie z królem Polski Kazimierzem III. Zjazd władców dotyczył głównie sprawy przynależności kościelnej Śląska, Karol IV bowiem przedsięwziął w Awinionie starania o podporządkowanie biskupstwa wrocławskiego do arcybiskupstwu praskiemu. Jeszcze jako margrabia morawski zarządzając królestwem w imieniu ojca uzyskał u swojego przyjaciela, byłego nauczyciela, papieża Klemensa VI (Pierre de Rosieres), podniesienie diecezji praskiej do rangi archidiecezji. Kolejnym krokiem, związanym też ze scalaniem organizacyjnym ziem królestwa czeskiego, było włącznie do praskiej metropolii diecezji z terenów władztwa króla Czech. Diecezja wrocławska od swego powstania w 1000 r. wchodziła w skład metropolii gnieźnieńskiej. Kazimierz Wielki co prawda formalnie uznał w tym czasie, że nie rości pretensji do Śląska, ale nie chciał pozwolić na zerwanie tej nici łączącej wrocławski kościół z gnieźnieńskim.


  • Herby na prezbiterium kościoła św. Stanisława, św. Doroty i św. Wacława; orzeł z przepaską przez skrzydła i piersi - godło wrocławskiej linii Piastów Śląskich, tu księstwa wrocławskiego

    Herby na prezbiterium kościoła św. Stanisława, św. Doroty i św. Wacława; orzeł z przepaską przez skrzydła i piersi - godło wrocławskiej linii Piastów Śląskich, tu księstwa wrocławskiego

  • Kościół św. Stanisława, św. Doroty i św. Wacława od wschodu

    Kościół św. Stanisława, św. Doroty i św. Wacława od wschodu

  • Kościół św. Stanisława, św. Doroty i św. Wacława od południa

    Kościół św. Stanisława, św. Doroty i św. Wacława od południa

Kościół został ufundowany przez króla Rzymian, króla Czech, księcia wrocławskiego, etc. w 1351 r. podczas jego pobytu we Wrocławiu, który trwał od połowy października do początku grudnia. W tym czasie odbyło się też w mieście spotkanie z królem Polski Kazimierzem III. Zjazd władców dotyczył głównie sprawy przynależności kościelnej Śląska, Karol IV bowiem przedsięwziął w Awinionie starania o włączenie biskupstwa wrocławskiego do archidiecezji praskiej. Karol jeszcze jako margrabia morawski zarządzając królestwem w imieniu ojca uzyskał u swojego przyjaciela, byłego nauczyciela, papieża Klemensa VI (Pierre de Rosieres), podniesienie diecezji praskiej do archidiecezji.

  • Wrocław pod koniec XV w.; południowy fragment miasta z Bramami Świdnickimi i kościołem św. Doroty (Schultz, 1870)

    Wrocław pod koniec XV w.; południowy fragment miasta z Bramami Świdnickimi i kościołem św. Doroty (Schultz, 1870)

  • Wrocław, plan Weihnerów z 1562; południowy fragment miasta z Bramami Świdnickimi i kościołem św. Doroty

    Wrocław, plan Weihnerów z 1562; południowy fragment miasta z Bramami Świdnickimi i kościołem św. Doroty

  • 1650, Matthäus Merian, panorama Wrocławia od południa; czerwone kółko na dachu prezbiterium kościoła św. Doroty

    1650, Matthäus Merian, panorama Wrocławia od południa; czerwone kółko na dachu prezbiterium kościoła św. Doroty

  • Pieczęć majestatyczna cesarza Karola IV

    Pieczęć majestatyczna cesarza Karola IV

  • Herb Świętego Cesarstwa, XV w., Wrocław; Muzeum Architektury we Wrocławiu

    Herb Świętego Cesarstwa, XV w., Wrocław; Muzeum Architektury we Wrocławiu

  • Kompozycja heraldyczna związana z Karolem IV Luksemburskim we wrocławskim kościele św. Elżbiety
  • Herb księstwa wrocławskiego

    Herb księstwa wrocławskiego

  • Herb królestwa Czech

    Herb królestwa Czech

  • Herb cesarski Karola IV

    Herb cesarski Karola IV

  • Widok kompozycji w kierunku ołtarza (wschodnim)

    Widok kompozycji w kierunku ołtarza (wschodnim)

W 1369 r. został konsekrowany w farze elżbietańskiej ołtarz pw. śś. Jana Chrzciciela, Andrzeja, Zygmunta króla, Anny i dziewic Zofii oraz Cecylii, zamykający od wschodu nawę południową. Umieszczono w nim relikwie świętego Zygmunta, króla Burgundów. Prawdopodobnie podarował je cesarz Karol IV Luksemburski, który był szczególnym czcicielem tego świętego. Stąd na sklepieniu nawy w pobliżu ołtarza trzy herby związane z tym władcą. Tarcza z koronowanym orłem cesarskim na zworniku najbliższym ołtarza, a kolejne dwie ułożone zgodnie z rangą i oddające pokłon godłu cesarskiemu. Herb królestwa czeskiego i księstwa wrocławskiego (cesarz rzymski, król Czech, książę śląski pan Wrocławia).

Ten artykuł jest w fazie tworzenia



Literatura

  • Davies Norman, Moorhouse Roger, Mikrokosmos. Portret miasta środkowoeuropejskiego, Kraków 2002, s. 160.
  • Dobrzyniecki Arkadiusz, Kościół św. Stanisława, św. Doroty i św. Wacława, [w:] Encyklopedia Wrocławia, Wrocław 2006, s. 430.
  • Dobrzyniecki Arkadiusz, Dawny kościół klasztorny Augustianów Eremitów, następnie Franciszkanów pw. św. Wacława, Stanisława i Doroty, obecnie kościół parafialny, ul. Świdnicka 20, [w:] Leksykon architektury Wrocławia, Wrocław 2011.
  • Goliński Mateusz, Wrocław od połowy XIII do początków XVI wieku, [w:] Historia Wrocławia od pradziejów do końca czasów habsburskich, Wrocław 2001, s. 151.
  • Henricus Pauper, Breslau: 1860 ((Codex Diplomaticus Silesiae, Bd. 3), s. 79.
  • Kaczmarek Romuald. Rzeźba architektoniczna XIV wieku we Wrocławiu. Wrocław: 1999, s. 153-158. (cbw 23)
  • Kaczmarek Romuald, Znaki czeskiego panowania w średniowiecznym Wrocławiu, [w:] Wrocław w Czechach, Czesi we Wrocławiu, Wrocław 2003.
  • Kutzner Marian, Śląski gotyk XIV w., [w:] Sztuka Wrocławia, Wrocław 1967, s. 90.
  • Luchs Hermann, Über die Elisabethkirche zu Breslau und ihre Denkmäler, Breslau 1862 (aus: Abhandlungen der Schlesischen Gesellschaft Philosophisch-historische Abtheilung, 1862, Heft 1, S. 14–68).
  • Łobodzinska Patrycja, Pamięć umiejscowiona. Rekonstrukcja wyposażenia i topografii artystycznej kościoła św. Elżbiety we Wrocławiu w latach 1350-1525, Poznań 2018.
  • Łobodzińska Patrycja, Przestrzeń liturgiczna kościoła św. Elżbiety we Wrocławiu w późnym średniowieczu, [w:] Fara w mieście od średniowiecza do współczesności. Społeczność - Duchowość - Architektura - Wystrój, Wrocław. 2019.
  • Maleczyński Karol, Dzieje Wrocławia do roku 1526, Wrocław 1948, s. 188-189
  • Maleczyński Karol, Dzieje Wrocławia od czasów najdawniejszych do roku 1618, [w:] Dzieje Wrocławia do roku 1807, Warszawa 1958, s. 175.
  • Mandziuk Józef, Historia kościoła katolickiego na Śląsku. Średniowiecze. Tom 1, część 2, Warszawa 2010, s. 271.
  • Mandziuk Józef, Rządcy (archi)diecezji wrocławskiej na przestrzeni wieków, Wrocław 2018, s. 84.
  • Nowacki Wojciech, Wizyty królów czeskich w późnośredniowiecznym Wrocławiu, Studia Periegetica, 4, 2010, s. 83-104.
  • Ratajczak Tomasz, Kościół św. Doroty we Wrocławiu - królewska fundacja, [w:] Podróżnicy - fundatorzy - święci, Poznań 2008, s. 142-152.
  • Reisch Chrysogonus, Geschichte des Klosters und der Kirche St. Dorothea in Breslau, Breslau 1908 (c) - jest akt fundacyjny tu
  • Schultz Alwin, Topographie Breslaus im 14. und 15. Jahrhundert, Zeitschrift des Vereins für Geschichte (und Alterthum) Schlesiens Bd. 10 (1870) S. 239-293
  • Silnicki Tadeusz, Dzieje i ustrój Kościoła na Śląsku do końca w XIV, Kraków 2013 (Historia Śląska od najdawniejszych czasów do roku 1400), s. 246-247.
  • Świechowski Zygmunt, Wrocław jego dzieje i kultura, Warszawa 1978, s. 70, 115, 149
  • Wrzesińska Janina, Problematyka heraldyczna w gotyckiej sztuce Wrocławia, [w:] Z dziejów sztuki śląskiej, Warszawa 1978, s. 203-246
  • Zalewska-Lorkiewicz Krystyna, Kościół św. Doroty, Stanisława i Wacława, Wrocław 1999.
Źródło: „http://silesiacum.pl/w/index.php?title=Herby_na_prezbiterium_kościoła_św._Stanisława,_św._Doroty_i_św._Wacława_we_Wrocławiu&oldid=20574”