Pilaster
Pilaster (fr. pilastre, z wł. pilastro, od pila czyli filar) - przyścienny półfilar, nieznacznie wysunięty przed lico muru (klasycznie na 1/6 swojej szerokości). Odmiennie niż lizena, a tak jak filar i kolumna, posiada głowicę i bazę, a nieraz również cokół.
Używane zarówno w celach konstrukcyjnych: wzmocnienia muru, podtrzymania belkowania, jak i dekoracyjnych: artykulacji (podziału, rozczłonkowania) ściany, obramowania portalu lub otworu okiennego. Stosowane w starożytności (głównie w architekturze rzymskiej), szczególnie popularne w architekturze renesansowej, występując jako element pionowego podziału fasady i jednocześnie dźwigając belkowanie z gzymsem oraz jako obramienia nisz, portali, okien.
W małej architekturze sakralnej pilaster pełni głównie funkcje dekoracyjne, ożywiające powierzchnię.
Repki, pilastry w narożach
Wyszków nad Liwcem, pilastry ujmujące naroża