Pomnik Pomordowanych na Kresach Południowo-Wschodnich

Z almanach wrocławski
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania

Roboty.jpg Ten artykuł jest w trakcie tworzenia i może przejściowo zawierać niepełne, niezweryfikowane lub błędne informacje.

Wrocław


Pomnik Pomordowanych na Kresach Południowo-Wschodnich, fot 2017

Pomnik Pomordowanych na Kresach Południowo-Wschodnich w latach 1939-1947 (Pomnik Ofiar UPA) usytuowany jest na skwerze w obrębie Placu Polskiego we Wrocławiu. Pomnik-Mauzoleum, poświęcony jest obywatelom polskim pomordowanym na kresach południowo-wschodnich w latach 1939-1947 przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) i Ukraińską Powstańczą Armię (UPA) oraz upamiętnia Ukraińców, którzy udzielali schronienia Polakom. Powstał w 1999 r. z inicjatywy działającego od 1991 r. we Wrocławiu Stowarzyszenia Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów oraz organizacji kresowych i kombatanckich. Na Dolnym Śląsku mieszka ponad 30% spośród ok. 4 5000 000 obywateli polskich mających kresowe pochodzenie. Stanowią prawie połowę (47%) mieszkańców województwa dolnośląskiego[U 1].

W styczniu 1996 r. ogłoszono konkurs na projekt Pomnika. Wpłynęło 11 prac, wybrany został projekt Jarosława Bańkowskiego. Pomnik wyknał S. Więcek i firma kamieniarska Olewicz Profilex z Piławy Górnej. Odsłonięcie odbyło się 25 września 1999 r. Poświęcenia dokonał wtedy arcybiskup wrocławski Henryk Kardynał Gulbinowicz. Interpretacja dzieła przez Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów stwierdza: Pomnik składa się z dwu brył przedstawiających formę tzw. „piramidy azteckiej”. W miejscu przełamania, w części środkowej wykuto postać ludzką przedstawiającą Mękę Pańską z rozpostartymi ramionami, same zaś ramiona zostały „wgniecione” w belkę granitu. Ideą Pomnika jest postawienie nagrobnego bloku kamiennego w pionie dla wydobycia i ukazanie Światu zbrodni ludobójstwa popełnionych na Kresach Południowo-Wschodnich. Faktura, która przypomina płótno, jest symbolem śmierci i zmartwychwstania pamięci i prawdy o zamordowanych. Przełamane płyty przedstawiają niespodziewany cios zadany zamordowanym i ich rodzinom.

Na Pomniku wyryte są słowa Adama Mickiewicza z III części Dziadów : Jeśli zapomnę o Nich, Ty Boże… zapomnij o Mnie oraz herby miast wojewódzkich południowo-wschodnich kresów II Rzeczypospolitej. W kryptach złożona jest ziemia z mogił 2000 miejscowości masowych mordów ludności polskiej ziem: wołyńskiej, tarnopolskiej, lwowskiej, stanisławowskiej, lubelskiej, poleskiej, rzeszowsko-przemyskiej.

Uwagi

  1. Informacja na podstawie badania CBOS z 2012 r. Kresowe korzenie Polaków
Publikacja - 2017 r.
Aktualizacja - 2017 r.