Pomniki św. Jana Nepomucena autorstwa Georga Leonharda Webera: Różnice pomiędzy wersjami

Z almanach wrocławski
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
Linia 74: Linia 74:
  
 
== Bolesławiec 1725 ==
 
== Bolesławiec 1725 ==
Figura św. Jana Nepomucena z 1725 r. w grupie 4 figur przy schodach do zachodniego (głównego) wejścia bolesławieckiej fary. Rzeźba, podobnie jak pozostałe 3 oraz 2 figury stojące przy wejściu południowym, powstały na balustrady mostów nad fosami prowadzących do miejskich bram. Górnej (od wschodu) i Dolnej (od zachodu). Św. Jan Nepomucen razem ze św. Józefem z 1723 (z lewej na pierwszym zdjęciu) stał na moście przez fosę przy Bramie Dolnej. Św. Józef widoczny w tym miejscu na zdjęciu sprzed 1867 r. (fot 4), a Św. Jan Nepomucen był na balustradzie po drugiej stronie. Most prowadzący do bramy wschodniej zdobiły rzeźby Marii z Dzieciątkiem,  św. Jadwigi Śląskiej oraz dwóch świętych patronów chroniących od zarazy: św. Sebastian i Św. Roch.  Figury zostały zamówione u Georga L. Webera w związku z zabiegami konserwacyjnymi murów miejskich w latach 20. XVIII w. Obwarowań jeszcze wtedy nie likwidowano ale ich obronny charakter stracił na znaczeniu. Zarządzający wówczas miastem burmistrz  Sebastian Josef Wolfgeil zamówił więc w celu upiększenia wjazdów do miasta i opieki nad nim sześć rzeźb. Ich program był przemyślany. Maria i św. Józef, oboje z Jezusem to Święta Rodzina; św. Jadwiga jest szczególnie czczona na Śląsku, trzech pozostałych świętych miało zapewniać ochronę grodowi przed plagami zarazy i powodzi. W tym czasie proboszcz bolesławieckiej fary Blutvogel zawarł również kontrakt ze świdnickim rzeźbiarzem na wykonanie nowego ołtarza głównego. Weber mający jeszcze inne zlecenia osobiście pracował tylko przy niektórych rzeźbach a inne powstawały w jego warsztacie pod nadzorem mistrza ale jednak wychodziły spod ręki rzeźbiarzy o różnym temperamencie twórczym i uzdolnieniach. W rezultacie poziom artystyczny bolesławieckich sześciu rzeźb sprzed bram wjazdowych jest zróżnicowany. Można w nich jednak dostrzec charakterystyczne cechy w twórczości Webera jak wyraźnie twardy modelunek kamiennych rzeźb. Być może św. Jan Nepomucen i św. Józef to nie tylko zamówienie burmistrza ale i jego bezpośrednia fundacja gdyż na cokołach obu figur znajduje się herb Wolfgeila (fot. 3). Na cokołach Marii i św. Jadwigi wykuto herb miasta, a na cokołach dwóch pozostałych figur są [[chronostych]]y. Można powiedzieć, że rzeźby te były symbolicznym zakończeniem procesu dobudowy i odradzania miasta po katastrofie wojny trzydziestoletniej. Zniszczeniu uległy wtedy zamek, kościół i większość miejskiej zabudowy.
+
Figura św. Jana Nepomucena z 1725 r. w grupie 4 figur przy schodach do zachodniego (głównego) wejścia bolesławieckiej fary. Rzeźba, podobnie jak pozostałe 3 oraz 2 figury stojące przy wejściu południowym, powstały na balustrady mostów nad fosami prowadzących do miejskich bram. Górnej (od wschodu) i Dolnej (od zachodu). Św. Jan Nepomucen razem ze św. Józefem z 1723 (z lewej na pierwszym zdjęciu) stał na moście przez fosę przy Bramie Dolnej. Św. Józef widoczny w tym miejscu na zdjęciu sprzed 1867 r. (fot. 4), a św. Jan Nepomucen był na balustradzie po drugiej stronie. Most prowadzący do bramy wschodniej zdobiły rzeźby Marii z Dzieciątkiem,  św. Jadwigi Śląskiej oraz dwóch świętych patronów chroniących od zarazy: św. Sebastian i św. Roch.  Figury zostały zamówione u Georga L. Webera w związku z zabiegami konserwacyjnymi murów miejskich w latach 20. XVIII w. Obwarowań jeszcze wtedy nie likwidowano, ale ich obronny charakter stracił na znaczeniu. Zarządzający wówczas miastem burmistrz  Sebastian Josef Wolfgeil zamówił więc w celu upiększenia wjazdów do miasta i opieki nad nim sześć rzeźb. Ich program był przemyślany. Maria i św. Józef, oboje z Jezusem to Święta Rodzina; św. Jadwiga jest szczególnie czczona na Śląsku, trzech pozostałych świętych miało zapewniać ochronę grodowi przed plagami zarazy i powodzi. W tym czasie proboszcz bolesławieckiej fary Blutvogel zawarł również kontrakt ze świdnickim rzeźbiarzem na wykonanie nowego ołtarza głównego. Weber, mający jeszcze inne zlecenia, osobiście pracował tylko przy niektórych rzeźbach, a inne powstawały w jego warsztacie pod nadzorem mistrza, ale jednak wychodziły spod ręki rzeźbiarzy o różnym temperamencie twórczym i uzdolnieniach. W rezultacie poziom artystyczny bolesławieckich sześciu rzeźb sprzed bram wjazdowych jest zróżnicowany. Można w nich jednak dostrzec charakterystyczne cechy twórczości Webera, jak wyraźnie twardy modelunek kamiennych rzeźb. Być może św. Jan Nepomucen i św. Józef to nie tylko zamówienie burmistrza, ale i jego bezpośrednia fundacja, gdyż na cokołach obu figur znajduje się herb Wolfgeila (fot. 3). Na cokołach Marii i św. Jadwigi wykuto herb miasta, a na cokołach dwóch pozostałych figur są [[chronostych]]y. Można powiedzieć, że rzeźby te były symbolicznym zakończeniem procesu odbudowy i odradzania miasta po katastrofie wojny trzydziestoletniej. Zniszczeniu uległy wtedy zamek, kościół i większość miejskiej zabudowy.
  
W 1813 r. wycofujące się wojska francuskie wysadziły bramy miejskie i część przylegających do nich murów. Nie odtwarzano ich już potem gdyż rozwój techniki wojennej uczynił takie fortyfikacje nieprzydatnymi. Mury w następnych latach wyburzano wyburzano a w ich miejscu powstawała Promenada. Trwało to kilkadziesiąt lat. W 1823 r. wyburzono resztki Górnej Bramy. Cztery rzeźby z mostu przy tej bramie w 1853 r. zostały ustawione przed wejściami zachodnim (święte) i południowym (święci) kościoła pw. Wniebowzięcia NMP i św. Mikołaja. Pozostałości zabudowań Dolnej bramy zlikwidowano ostatecznie w 1867 r. Zasypano też fosę, a rzeźby św. Józefa i św. Jana Nepomucena ustawiono przed zachodnim wejściem do kościoła, u podnóża schodów poniżej rzeźb św. Barbary i Matki Boskiej ustawionych tu ponad 10 lat wcześniej (fot. 1).  
+
W 1813 r. wycofujące się wojska francuskie wysadziły bramy miejskie i część przylegających do nich murów. Nie odtwarzano ich już potem, gdyż rozwój techniki wojennej uczynił takie fortyfikacje nieprzydatnymi. Mury w następnych latach wyburzano, a w ich miejscu powstawała Promenada. Trwało to kilkadziesiąt lat. W 1823 r. wyburzono resztki Górnej Bramy. Cztery rzeźby z mostu przy tej bramie w 1853 r. zostały ustawione przed wejściami zachodnim (święte) i południowym (święci) kościoła pw. Wniebowzięcia NMP i św. Mikołaja. Pozostałości zabudowań Dolnej bramy zlikwidowano ostatecznie w 1867 r. Zasypano też fosę, a rzeźby św. Józefa i św. Jana Nepomucena ustawiono przed zachodnim wejściem do kościoła, u podnóża schodów, poniżej rzeźb św. Barbary i Matki Boskiej ustawionych tu ponad 10 lat wcześniej (fot. 1).  
  
 
<gallery mode=packed-hover heights=230px>
 
<gallery mode=packed-hover heights=230px>

Wersja z 07:09, 4 gru 2021

Pomniki św. Jana Nepomucena autorstwa Georga Leonharda Webera (1672-1739), pochodzącego z Frankonii rzeźbiarza śląskiego, mającego warsztat w Świdnicy.

Cieplice 1712

Pomnik św. Jana Nepomucena z 1712 r. fundowany przez Hansa Antona von Schaffgotsch. Rzeźba wykonana na wzór wcześniejszej o rok figury w Jaworze (niezachowana). Figura nad rzeką Kamienną została uszkodzona przez powódź w 1750 r. Nowy cokół ufundował w 1758 r. Rafał Gurowski.

Chełmsko Śląskie

Pomnik św. Jana Nepomucena w Chełmsku Śląskim stoi w południowej części Rynku. Georg Leohnard Weber jest autorem trzech podobnych, właściwie bliźniaczych figur. Data rzeźby w Chełmsku Śląskim jest niepewna, ale ze względu na datowanie dwóch pozostałych (Lewin Kłodzki - 1717, Świdnica - 1718) można przyjąć, że św. Jan w Chełmsku też powstał w 2. poł. drugiego dziesięciolecia XVIII w.

Lewin Kłodzki 1717

Pomnik św. Jana Nepomucena w Lewinie Kłodzkim z 1717 stoi w północnej części Rynku (Placu Kościuszki). Figura jest jedną z trzech bliźniaczych rzeźb Georga Leohnarda Webera (pozostałe są w Chełmsku Śląskim i Świdnicy). W Lewinie jest jeszcze jedna statua św. Jana Nepomucen nad rzeczką Bystra (50°24'21.1"N 16°17'06.5"E).

Świdnica 1718

Mirsk

Barokowa rzeźba św. Jana Nepomucena z pierwszej połowy XVIII w. przy kościele Zwiastowania NMP w Mirsku. Jej autorem jest Georg Leonhard Weber lub pochodzi ona z jego warsztatu. Fundatorami monumentu byli Schaffgotschowie. Ich herb rodowy jest na postumencie (fot 4). Na 3 zdjęciu scena zrzucenia Jana z Pomuka do Wełtawy.

Świdnica Polska 1722

Figura klęczącego św. Jana Nepomucena z 1722 r. Zdjęcie 5 pokazuje nietypowo ujętą prawą dłoń z liniami papilarnymi (widoczne również na zdj. 4)

Bolesławiec 1725

Figura św. Jana Nepomucena z 1725 r. w grupie 4 figur przy schodach do zachodniego (głównego) wejścia bolesławieckiej fary. Rzeźba, podobnie jak pozostałe 3 oraz 2 figury stojące przy wejściu południowym, powstały na balustrady mostów nad fosami prowadzących do miejskich bram. Górnej (od wschodu) i Dolnej (od zachodu). Św. Jan Nepomucen razem ze św. Józefem z 1723 (z lewej na pierwszym zdjęciu) stał na moście przez fosę przy Bramie Dolnej. Św. Józef widoczny w tym miejscu na zdjęciu sprzed 1867 r. (fot. 4), a św. Jan Nepomucen był na balustradzie po drugiej stronie. Most prowadzący do bramy wschodniej zdobiły rzeźby Marii z Dzieciątkiem, św. Jadwigi Śląskiej oraz dwóch świętych patronów chroniących od zarazy: św. Sebastian i św. Roch. Figury zostały zamówione u Georga L. Webera w związku z zabiegami konserwacyjnymi murów miejskich w latach 20. XVIII w. Obwarowań jeszcze wtedy nie likwidowano, ale ich obronny charakter stracił na znaczeniu. Zarządzający wówczas miastem burmistrz Sebastian Josef Wolfgeil zamówił więc w celu upiększenia wjazdów do miasta i opieki nad nim sześć rzeźb. Ich program był przemyślany. Maria i św. Józef, oboje z Jezusem to Święta Rodzina; św. Jadwiga jest szczególnie czczona na Śląsku, trzech pozostałych świętych miało zapewniać ochronę grodowi przed plagami zarazy i powodzi. W tym czasie proboszcz bolesławieckiej fary Blutvogel zawarł również kontrakt ze świdnickim rzeźbiarzem na wykonanie nowego ołtarza głównego. Weber, mający jeszcze inne zlecenia, osobiście pracował tylko przy niektórych rzeźbach, a inne powstawały w jego warsztacie pod nadzorem mistrza, ale jednak wychodziły spod ręki rzeźbiarzy o różnym temperamencie twórczym i uzdolnieniach. W rezultacie poziom artystyczny bolesławieckich sześciu rzeźb sprzed bram wjazdowych jest zróżnicowany. Można w nich jednak dostrzec charakterystyczne cechy twórczości Webera, jak wyraźnie twardy modelunek kamiennych rzeźb. Być może św. Jan Nepomucen i św. Józef to nie tylko zamówienie burmistrza, ale i jego bezpośrednia fundacja, gdyż na cokołach obu figur znajduje się herb Wolfgeila (fot. 3). Na cokołach Marii i św. Jadwigi wykuto herb miasta, a na cokołach dwóch pozostałych figur są chronostychy. Można powiedzieć, że rzeźby te były symbolicznym zakończeniem procesu odbudowy i odradzania miasta po katastrofie wojny trzydziestoletniej. Zniszczeniu uległy wtedy zamek, kościół i większość miejskiej zabudowy.

W 1813 r. wycofujące się wojska francuskie wysadziły bramy miejskie i część przylegających do nich murów. Nie odtwarzano ich już potem, gdyż rozwój techniki wojennej uczynił takie fortyfikacje nieprzydatnymi. Mury w następnych latach wyburzano, a w ich miejscu powstawała Promenada. Trwało to kilkadziesiąt lat. W 1823 r. wyburzono resztki Górnej Bramy. Cztery rzeźby z mostu przy tej bramie w 1853 r. zostały ustawione przed wejściami zachodnim (święte) i południowym (święci) kościoła pw. Wniebowzięcia NMP i św. Mikołaja. Pozostałości zabudowań Dolnej bramy zlikwidowano ostatecznie w 1867 r. Zasypano też fosę, a rzeźby św. Józefa i św. Jana Nepomucena ustawiono przed zachodnim wejściem do kościoła, u podnóża schodów, poniżej rzeźb św. Barbary i Matki Boskiej ustawionych tu ponad 10 lat wcześniej (fot. 1).

Dobromierz 1728

Pomnik św. Jana Nepomucena ufundowany w 1728 r. przez nowego, katolickiego, właściciela Dobromierza Christopha Ferdinanda von Nimptsch stał pierwotnie przed zamkową bramą. Po renowacji w 2010 r. ustawiono go w Rynku.


Kostomłoty 1729

Milin 1733

Pomnik św. Jana Nepomucena z 1733 r. w Milinie (Fürstenau).

Okrzeszyn 1726

Figura św. Jana Nepomucena z 1726 r. na moście nad Beczkowskim Potokiem. Artykuł o pomniku: Figura św. Jana Nepomucena w Okrzeszynie