Szablon:Artykuł miesiąca: Różnice pomiędzy wersjami

Z almanach wrocławski
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
(Nie pokazano 5 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika)
Linia 1: Linia 1:
[[Plik:Golanka_nepomucen.jpg|left|220px]]
+
[[Plik:Sumiężne karawaka.jpg|left|220px]]
Położona w sercu [[:Kategoria:Kurpiowskie kapliczki|Kurpi]], w trójkącie pomiędzy Kadzidłem, Łysem i Myszyńcem, '''Golanka''' (pow. ostrołęcki, gm. Kadzidło), podobnie jak okoliczne wsie okraszona była gęsto kapliczkami i krzyżami. W większości dziełami miejscowych twórców. ''Katalog zabytków sztuki w Polsce'' w 1983 r.  (t. 10, zeszyt 11) uznawał za godne wyróżnienia w miejscowości cztery kapliczki.
+
Karawaka, karawika, karawik, karawinka, krzyż choleryczny, krzyż morowy, krzyż św. Zachariasza, krzyż św. Benedykta - krzyż o dwóch poprzecznych belkach, z których górna jest krótsza. Uznawany za chroniący przed "morowym powietrzem" czyli epidemiami dżumy, czarnej ospy, cholery, tyfusu i in., a także gruźlicą, przed anomaliami pogody, nieszczęściami i nagłymi zgonami. W Polsce często ramiona poprzeczne są równe. W regionie Biłgoraja, krzyż morowy, nazywany tam karawiką, ma aż trzy poprzeczne ramiona.
# Drewniana kapliczka domkowa nad rzeką (właściwie nad kanałem prowadzącym do rzeczki Rozłogi), oszalowana, prostokątna, kryta dachem dwuspadowym.  
 
# Drewniana kapliczka domkowa, czworoboczna, oszalowana, z wnęką zwieńczoną krzyżem mauretańskim
 
# Figura kłodowa, zwieńczona [[sterczyna|sterczyną]]
 
# W formie krzyża, z ludową figurką ukrzyżowanego Chrystusa
 
  
Kapliczki domkowe miały swoich mieszkańców. Ta nad rzeką [[:Kategoria:Święty Jan Nepomucen|św. Jana Nepomucena]], który  znajduje się (2004 r.) w Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce. Jest to dębowa, [[polichromia|polichromowana]] rzeźba o wys. 145 cm nieznanego autora z II poł. XIX w.  Nie wiadomo jaki święty znajdował się w drugiej kapliczce (są tam współczesne dewocjonalia - 2001 r.).
+
Nazwa związana jest z miejscowością Caravaca de la Cruz w hiszpańskiej Murcji. Miasto słynie z relikwii, którą są drzazgi z krzyża ukrzyżowania. Przechowywane one były w relikwiarzu mającym kształt krzyża patriarchalnego, czyli mającego dwie poprzeczne belki. Wyższa, krótsza belka symbolizuje deskę z literami INRI (Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum) umieszczoną na krzyżu nad głową Jezusa. To właśnie ten relikwiarz (fot. 2) jest pierwowzorem dla krzyża zwanego karawaką.
  
W lutym 2008 r. przy nepomuceńskiej kapliczce nad Rozłogą (nr 1) stanął nowy św. Jan Nepomucen w [[kapliczka kłodowa|kłodowej kapliczce]]. Twórcą jest rzeźbiarz Stanisław Bacławski z Czarni. Obok starej drewnianej kapliczki ufundowana została też nowa murowana, starająca się stylem nawiązać do zabytkowej sąsiadki.
+
Pojawienie się relikwiarza z fragmentami krzyża świętego w Murcji tłumaczy następująca legenda. W I połowie XIII w. południowa część Półwyspu Iberyjskiego była jeszcze w posiadaniu Maurów (nazwa muzułmańskich mieszkańców Półwyspu). Gubernator prowincji Walencja z ramienia Almohadów Zayd Abu Zayd, skłócony ze swoim afrykańskim kalifem i szukający oparcia u króla Aragonii Jakuba I Zdobywcy, był zaintrygowany chrześcijaństwem. Przebywając w Caravaca poprosił czy też nakazał znajdującemu się na jego dworze kapłanowi odprawić mszę. Zebrano jakoś potrzebne do ceremonii przybory i naczynia, jednak już w jej trakcie celebrans dostrzegł, że brakuje najważniejszego elementu czyli symbolu krzyża. Zmieszanemu kapłanowi muzułmański gubernator'''[[Karawaka |... czytaj dalej]]'''  
 
+
<div align="right"> Poprzednie artykuły: [[Kapliczki słupowe]] * [[ Typy krzyża]] * [[Drewniane kapliczki słupowe w Dobrzyniówce na Podlasiu]] * [[Drewniane rzeźby św. Jana Nepomucena]] *  [[Barokowa kapliczka z II poł. XVIII w. w Ostrowie Lubelskim]] * [[Andrzej Kaczyński]]
'''[[Golanka|... czytaj dalej]]'''  
 
<div align="right"> Poprzednie artykuły: [[ Typy krzyża]] * [[Drewniane kapliczki słupowe w Dobrzyniówce na Podlasiu]] * [[Drewniane rzeźby św. Jana Nepomucena]] *  [[Barokowa kapliczka z II poł. XVIII w. w Ostrowie Lubelskim]] * [[Andrzej Kaczyński]]
 
 
[[Specjalna:Nowe_strony|Więcej nowych artykułów]]  
 
[[Specjalna:Nowe_strony|Więcej nowych artykułów]]  
 
</div>
 
</div>
<noinclude>[[Kategoria:Szablony strony głównej]]</noinclude
+
<noinclude>[[Kategoria:Szablony strony głównej]]</noinclude>

Wersja z 11:24, 17 maj 2020

Sumiężne karawaka.jpg

Karawaka, karawika, karawik, karawinka, krzyż choleryczny, krzyż morowy, krzyż św. Zachariasza, krzyż św. Benedykta - krzyż o dwóch poprzecznych belkach, z których górna jest krótsza. Uznawany za chroniący przed "morowym powietrzem" czyli epidemiami dżumy, czarnej ospy, cholery, tyfusu i in., a także gruźlicą, przed anomaliami pogody, nieszczęściami i nagłymi zgonami. W Polsce często ramiona poprzeczne są równe. W regionie Biłgoraja, krzyż morowy, nazywany tam karawiką, ma aż trzy poprzeczne ramiona.

Nazwa związana jest z miejscowością Caravaca de la Cruz w hiszpańskiej Murcji. Miasto słynie z relikwii, którą są drzazgi z krzyża ukrzyżowania. Przechowywane one były w relikwiarzu mającym kształt krzyża patriarchalnego, czyli mającego dwie poprzeczne belki. Wyższa, krótsza belka symbolizuje deskę z literami INRI (Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum) umieszczoną na krzyżu nad głową Jezusa. To właśnie ten relikwiarz (fot. 2) jest pierwowzorem dla krzyża zwanego karawaką.

Pojawienie się relikwiarza z fragmentami krzyża świętego w Murcji tłumaczy następująca legenda. W I połowie XIII w. południowa część Półwyspu Iberyjskiego była jeszcze w posiadaniu Maurów (nazwa muzułmańskich mieszkańców Półwyspu). Gubernator prowincji Walencja z ramienia Almohadów Zayd Abu Zayd, skłócony ze swoim afrykańskim kalifem i szukający oparcia u króla Aragonii Jakuba I Zdobywcy, był zaintrygowany chrześcijaństwem. Przebywając w Caravaca poprosił czy też nakazał znajdującemu się na jego dworze kapłanowi odprawić mszę. Zebrano jakoś potrzebne do ceremonii przybory i naczynia, jednak już w jej trakcie celebrans dostrzegł, że brakuje najważniejszego elementu czyli symbolu krzyża. Zmieszanemu kapłanowi muzułmański gubernator... czytaj dalej