Typy krzyża
Krzyż jest jednym z najpopularniejszych symboli, znanym w wielu religiach i kulturach. Dwie, przecinające się linie są tak naturalnym i intuicyjnym znakiem, że prawdopodobnie początkowo pojawiał się przypadkowo, a z czasem posłużył do wyrażania treści symbolicznych. Już z młodszego paleolitu pochodzą figurki zwierząt wykonane z kości słoniowej, których występują zwielokrotnione znaki ukośnego krzyża (crux decussata). Współcześnie krzyż kojarzy się głównie z Chrześcijaństwem i jest jego podstawowym symbolem. Nie był nim jednak od początku istnienia tej religii. Były tego prawdopodobnie dwie przyczyny. Ogólna wynikająca z tego, że w okresie prześladowań chrześcijanie w ogóle unikali otwartego manifestowania oznak zewnętrznych wskazujących na swoja wiarę. Druga dotyczyła samego krzyża. Ukrzyżowanie w starożytności było karą stosowaną wobec niewolników i sprzeciwiających się władzy, a śmierć na krzyżu uważano za poniżającą. Dlatego nawet po 313 r. czyli po uznaniu chrześcijaństwa za religię dozwoloną w cesarstwie rzymskim, krzyż był tylko jednym z symboli drugorzędnych. Nie odważano się też na przedstawianie ukrzyżowanej postaci Chrystusa (Najstarszy znany wizerunek ukrzyżowanego Chrystusa znajduje się na płaskorzeźbionym reliefie z drewnianych drzwi bazyliki św. Sabiny w Rzymie i jest datowany na ok 430 r.). W swojej drodze jaką przeszedł krzyż od od znaku śmierci i hańby do do znaku zmartwychwstania i triumfu, chrześcijanie używali i używają współcześnie wizerunku krzyża w najróżniejszych formach. Pewnie podstawową przyczyną był fakt, że nie wiemy na jakim krzyżu zginął Chrystus. Nie podał tego żaden z ewangelistów ani historyków. Pole zyskała tu więc wyobraźnia wyznawców, którzy nawiązywali do znanych sobie sposobów ukrzyżowania. Na to, już w okresie popularności symbolu krzyża, nałożyło się jego używanie jako znaku heraldycznego. W rezultacie pojawiło się bardzo dużo typów krzyża, z których jedne są bardzo popularne a inne występują incydentalnie.
W ikonografii Ukrzyżowania najpopularniejsze są dwa rodzaje krzyża. Crux immissia
Nazwa krzyża | Opis | Wygląd |
---|---|---|
Łaciński crux immissia krzyż wcięty |
Najbardziej dziś rozpowszechniony typ krzyża. Immissia od immmitere czyli składać ze sobą |