Plik:Gierymski Aleksander Powstaniec z 1863.jpg
Rozmiar pierwotny (1416 × 1875 pikseli, rozmiar pliku: 469 KB, typ MIME: image/jpeg)
Aleksander Gierymski. Powstaniec z 1863 r. Olej na desce, 31x24, ok. 1869, Muzeum Narodowe w Warszawie.
"Na tle pejzażu z błotnistą drogą i przydrożną kapliczką widzimy powstańca na kasztanowym koniu. Jest ubrany w brązową kurtkę, przy której jaskrawo wyróżniają się czerwone akcenty munduru: torba, epolety i rogatywka. W prawej dłoni trzyma strzelbę, przy lewej nodze wisi szabla. Nie wiadomo, dlaczego się zatrzymał, wygląda na zaniepokojonego, jakby w tej części drogi, która jest już poza obrazem, po stronie widza, zauważył coś niebezpiecznego, może wroga?
Gierymski nad podziw umiejętnie, niewątpliwie z wykorzystaniem swych wcześniejszych, wnikliwych obserwacji przyrody, jak też wspomnień sytuacji z własnych powstańczych doświadczeń, wprowadza tu klimat lęku. W nowatorski sposób wciąga widza w przeżywanie stanu zagrożenia, który jest udziałem powstańca. Już sama poza konia - ściągniętego gwałtownie cuglami przez jeźdźca i zdającego się tańczyć w miejscu ze zgiętą w kolanie przednią prawą nogą - wyraża strach, zwierzę sprawia wrażenie rwącego się, by zawrócić w obawie przed niebezpieczeństwem. Grozę potęguje ciemne, zachmurzone niebo z przedziwnie fosforyzującym bielą poziomym pasem powietrza na horyzoncie, prześwitującym pomiędzy nogami wierzchowca. Wzmaga ją także przemyślna struktura kompozycyjna obrazu, w której koń wraz z jeźdźcem do wysokości brzucha zwierzęcia wtapiają się w mroczną partię przestworzy, podczas gdy biała łuna z widnokręgu, emanując z obrazu, spomiędzy rozkraczonych końskich nóg w kierunku widza, przyciąga jego uwagę w głąb kompozycji.
Niepozorne malowidło Maksa Gierymskiego okazuje się w tym kontekście zarówno wnikliwą projekcją obaw towarzyszących powstańcom podczas ich codziennych zmagań z wrogiem, jak też uniwersalną wizją stałego, dramatycznego zagrożenia insurekcji 1863, która pomimo to, w początkowej fazie zrywu rozwijała się z sukcesem dla sprawy niepodległości kraju."
[Aneta Biały, Agata Wiśnioch]
Historia pliku
Kliknij na datę/czas, aby zobaczyć, jak plik wyglądał w tym czasie.
Data i czas | Miniatura | Wymiary | Użytkownik | Opis | |
---|---|---|---|---|---|
aktualny | 22:17, 3 lut 2022 | 1416 × 1875 (469 KB) | Michał Zalewski (dyskusja | edycje) |
- Nie możesz nadpisać tego pliku.
Wykorzystanie pliku
Żadna strona nie korzysta z tego pliku.