http://kapliczki.org.pl/kapliczki/index.php?title=Dobczyce_-_kolumna_maryjna&feed=atom&action=historyDobczyce - kolumna maryjna - Historia wersji2024-03-29T10:28:10ZHistoria wersji tej strony wikiMediaWiki 1.33.1http://kapliczki.org.pl/kapliczki/index.php?title=Dobczyce_-_kolumna_maryjna&diff=20469&oldid=prevAnna Kowalczewska: UWAGA! Zastąpienie treści hasła bardzo krótkim tekstem: „<html> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>almanach wrocławski</title> <meta http-equiv="refresh" content="0; http://silesiacum...”2024-03-25T05:39:41Z<p>UWAGA! Zastąpienie treści hasła bardzo krótkim tekstem: „<html> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>almanach wrocławski</title> <meta http-equiv="refresh" content="0; http://silesiacum...”</p>
<table class="diff diff-contentalign-left" data-mw="interface">
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<tr class="diff-title" lang="pl">
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #222; text-align: center;">← poprzednia wersja</td>
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #222; text-align: center;">Wersja z 05:39, 25 mar 2024</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno" id="mw-diff-left-l1" >Linia 1:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Linia 1:</td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><<del class="diffchange diffchange-inline">div style</del>="<del class="diffchange diffchange-inline">float: right;</del>"><del class="diffchange diffchange-inline">[[Plik:Information icon.svg|left|16px]] ''[[Dobczyce|Zobacz artykuły o innych kapliczkach w Dobczycach]]''</del></<del class="diffchange diffchange-inline">div</del>></div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><<ins class="diffchange diffchange-inline">html></ins></div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del class="diffchange diffchange-inline">[[Plik:Dobczyce kolumna maryjna.jpeg|thumb|left|220px|fot. 2013]]</del></div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><ins class="diffchange diffchange-inline"><head></ins></div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del class="diffchange diffchange-inline">[[Plik:Dobczyce NMP Niepokalanie Poczęta.jpeg|thumb|220px|fot. 2013]]</del></div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><ins class="diffchange diffchange-inline"><meta charset</ins>="<ins class="diffchange diffchange-inline">UTF-8</ins>"></div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del class="diffchange diffchange-inline">'''Dobczyce''' powiat myślenicki.</del></div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><ins class="diffchange diffchange-inline"><title>almanach wrocławski</ins></<ins class="diffchange diffchange-inline">title</ins>></div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div> </div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><<ins class="diffchange diffchange-inline">meta http-equiv</ins>="<ins class="diffchange diffchange-inline">refresh</ins>" <ins class="diffchange diffchange-inline">content="0; http</ins>:<ins class="diffchange diffchange-inline">//silesiacum</ins>.<ins class="diffchange diffchange-inline">pl</ins>/<ins class="diffchange diffchange-inline">Dobczyce - </ins>kolumna maryjna</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del class="diffchange diffchange-inline">Kolumna mariacka na ul. Jagiellońskiej w Dobczycach pochodzi z początku XIX w.</del><<del class="diffchange diffchange-inline">ref name</del>="<del class="diffchange diffchange-inline">KZS</del>"<del class="diffchange diffchange-inline">>''Katalog zabytków sztuki w Polsce. Tom I</del>: <del class="diffchange diffchange-inline">województwo krakowskie, zeszyt 9: powiat myślenicki'', Warszawa 1951, s</del>. <del class="diffchange diffchange-inline">4<</del>/<del class="diffchange diffchange-inline">ref>. Ponadpięciometrowej wysokości figura była odnawiana po raz pierwszy w 1856 r., o czym informuje napis wyryty w połowie wysokości kolumny: ''Renov A D 1856 20 APR''. Ostatnia renowacja z 2002 r. uwieczniona została napisem ''Renov 2002'' w dolnej części kolumny i metalową tabliczką z tyłu, informującą, że została przeprowadzona z inicjatywy Społecznego Komitetu Opieki nad Zabytkami Dobczyc, a głównymi fundatorami były rodziny Palonków i Brożków. Poprzez kitowanie zostały uzupełnione ubytki, usunięto roślinność, wymyto, odsolono i utwardzono kamień oraz wykonano hydrofobizację, zapobiegającą wnikaniu wody w głąb struktury kamienia. </del></div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>" /></div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div> </div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div></<ins class="diffchange diffchange-inline">head</ins>></div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del class="diffchange diffchange-inline">Figura ma cechy twórczości [[:Kategoria:Kamienna rzeźba ludowa|ludowej]], naśladującej rzeźbę cechowych warsztatów rzemieślniczych. Ze względu na charakter pracy w kamieniu, do której potrzebne są chociażby podstawowe umiejętności nabyte w warsztatach trudniących się czy to obróbką wstępną (surową) w kamieniołomach, czy też produkcją użytkową np. żaren czy kamieni młyńskich lub obróbką artystyczną, w rzeźbie kamiennej rzadziej niż drewnianej występują dzieła, w których twórca pokonuje samodzielnie i odkrywczo trudności warsztatowe, co prowadzi do nieraz doskonałej w swych uproszczeniach rzeźby prymitywnej. Najczęściej są to, tak jak omawiana </del>kolumna maryjna<del class="diffchange diffchange-inline">, mniej lub bardziej udane naśladownictwa. </del></div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div></<ins class="diffchange diffchange-inline">html</ins>></div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div> </div></td><td colspan="2"> </td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del class="diffchange diffchange-inline">Kolumny z figurą na szczycie sięgają tradycją okresu hellenistycznego w Grecji i na wybrzeżu małoazjatyckim, gdzie ustawiono na nich wizerunki bóstw (Nike w Olimpii, Nike i Sfinks w Delfach, Atena Alea w Tegei). W cesarstwie rzymskim w podobny sposób gloryfikowano i sakralizowano imperatorów. Kolumny maryjne stały się charakterystyczne dla państw pod panowaniem Habsburgów. W 1647 r. cesarz Ferdynand II wydał dekret o poddaniu księstw austriackich pod opiekę Maryi Immaculaty (Niepokalanie Poczętej). Rzeźba Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej na kolumnie, na wzór figury ustawionej na starożytnej kolumnie w 1614 r. przed bazyliką Santa Maria Maggiore w Rzymie, stała się praktycznie pomnikiem państwowym. Fundacje cesarskie w stolicach (Wiedeń 1647, Praga 1650) stały się wzorem dla ogromnej liczby kolumn powstałych w II poł. XVII i XVIII w. we wszystkich prowincjach habsburskiej monarchii. Również w Polsce od XVII w. ta forma religijnego monumentu cieszyła się popularnością, chociaż najsłynniejszy jest pomnik świecki - kolumna Zygmunta w Warszawie z 1644 r. W dwa lata po kolumnie warszawskiej wojewoda krakowski Stanisław Lubomirski ufundował w swoim Nowym Wiśniczu koło Bochni kolumnę na wzór królewskiej z Warszawy. Została ona zwieńczona krzyżem. Taka też forma kolumny upowszechniła się w Małopolsce. W pobliżu Dobczyc tego typu kolumnę można zobaczyć w Myślenicach (1767) i w Zakliczynie w gminie Sierpaw (1826). Jej odmianą jest zwieńczenie kolumny przez </del>"<del class="diffchange diffchange-inline">ślepą latarnię" (prostopadłościenny blok) z płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny z Męki Pańskiej, tak jak na kolumnach pasyjnych przed [[Kolumna pasyjna przed kościołem Karmelitanek w Krakowie|kościołem Karmelitanek]] przy ul. Kopernika i [[Kolumna pasyjna przed klasztorem Kamedułów w Krakowie|klasztorem Kamedułów]] na Bielanach w [[Kraków|Krakowie]]. Natomiast figury Matki Boskiej, Chrystusa i świętych stawiano głównie na [[postument]]ach. Pochodząca z początków XIX w. kolumna mariacka w Dobczycach powstała już w okresie przynależności Małopolski do państw habsburskich po rozbiorach i być może pod stamtąd pochodzącym wpływem, gdyż kamieniarze z Dobczyc i okolic nie mieli tu tego typu przykładów, a znane są ich peregrynacje za pracą. Na przykład na początku XVIII w. pracowali przy budowie zamku w Żywcu, gdzie ''słupy kamienne i cerkuły robili dla przyczynienia dziedzińca''<ref>Jerzy Szablowski, ''Zabytki sztuki w Polsce. Powiat żywiecki'', Warszawa 1948, s. 263<</del>/<del class="diffchange diffchange-inline">ref</del>><del class="diffchange diffchange-inline">. </del></div></td><td colspan="2"> </td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div> </div></td><td colspan="2"> </td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del class="diffchange diffchange-inline">Kolumna w typie toskańskim ustawiona jest na niskim prostopadłościennym cokole, stojącym na dużej podstawie na planie kwadratu. Maryja przedstawiona jest z rękami złożonymi do modlitwy, co odbiega od "kanonicznego" wizerunku Niepokalanie Poczętej z lekko rozłożonymi, opuszczonymi ku dołowi rękami i dłońmi zwróconymi wewnętrzną stroną do przodu<ref name="SS">Chwalisław Zieliński, ''Sztuka sakralna'', Poznań 1960, s. 381</del></<del class="diffchange diffchange-inline">ref</del>><del class="diffchange diffchange-inline">. Ma odkrytą głowę i włosy opadające na ramiona i plecy, co także różni się od podstawowego typu ikonograficznego, w którym głowę okrywa chusta</del><<del class="diffchange diffchange-inline">ref name="SS"</del>/><del class="diffchange diffchange-inline">. W takiej formie Immaculata występuje dosyć często w Małopolsce, również w twórczości cechowych warsztatów rzemieślniczych, których wytwory były wzorem dla ludowych kamieniarzy. Zgodnie z ikonografią stoi na spłaszczonej kuli ziemskiej, oplatanej przez węża, trzymającego w paszczy jabłko. Głowa węża znajduje się pod prawą stopą Maryi, a pod lewą umieszczony jest półksiężyc. To również spotykane w Małopolsce odstępstwo od klasycznego przedstawienia, w którym wzniesione ku górze rogi księżyca rozchodzą się po bokach kuli ziemskiej. </del></div></td><td colspan="2"> </td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div> </div></td><td colspan="2"> </td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del class="diffchange diffchange-inline">Rzeźba jest bardzo podobna do umieszczonej na cokole figury Maryi Niepokalanie Poczętej przy skrzyżowaniu ul. Długosza i św. Kingi pochodzącej z 1811 r. Obie rzeźby przedstawiają Immaculatę w ten sam sposób łącznie z sierpem księżyca na kuli ziemskiej. Pochodzą z tego samego okresu, nie są jednak dziełem jednego twórcy. Maryja na kolumnie jest przedstawiona bardziej frontalnie i statycznie. Szaty są zarysowane mocno schematycznie. Rzeźba wyszła spod ręki mniej sprawnego kamieniarza, który być może wzorował się na Maryi z ulicy Długosza. Jeszcze jedna ludowa rzeźba Maryi Niepokalanie Poczętej w tym samym typie, ale późniejsza bo z 1868 r., znajduje się na cokole na końcu kamiennych schodów prowadzących na wzgórze staromiejskie do kościoła pw. św. Jana Chrzciciela. </del></div></td><td colspan="2"> </td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del class="diffchange diffchange-inline">{{Przypisy}}</del></div></td><td colspan="2"> </td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div> </div></td><td colspan="2"> </td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del class="diffchange diffchange-inline">== Bibliografia ==</del></div></td><td colspan="2"> </td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del class="diffchange diffchange-inline">* ''Katalog zabytków sztuki w Polsce. Tom I: województwo krakowskie, zeszyt 9: powiat myślenicki'', Warszawa 1951, s. 4</del></div></td><td colspan="2"> </td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del class="diffchange diffchange-inline">{{Publikacja|2013|2013}}</del></div></td><td colspan="2"> </td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del class="diffchange diffchange-inline">[[Kategoria:Województwo małopolskie]]</del></div></td><td colspan="2"> </td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del class="diffchange diffchange-inline">[[Kategoria:Kolumny maryjne]]</del></div></td><td colspan="2"> </td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del class="diffchange diffchange-inline">[[Kategoria:Kamienna rzeźba ludowa]]</del></div></td><td colspan="2"> </td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del class="diffchange diffchange-inline">[[Kategoria:Kapliczki z I poł. XIX w.]]</del></div></td><td colspan="2"> </td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del class="diffchange diffchange-inline">[[Kategoria:Kolumny toskańskie]]</del></div></td><td colspan="2"> </td></tr>
</table>Anna Kowalczewskahttp://kapliczki.org.pl/kapliczki/index.php?title=Dobczyce_-_kolumna_maryjna&diff=8011&oldid=prevAnna Kowalczewska o 17:11, 16 sty 20212021-01-16T17:11:29Z<p></p>
<table class="diff diff-contentalign-left" data-mw="interface">
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<tr class="diff-title" lang="pl">
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #222; text-align: center;">← poprzednia wersja</td>
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #222; text-align: center;">Wersja z 17:11, 16 sty 2021</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno" id="mw-diff-left-l8" >Linia 8:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Linia 8:</td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Figura ma cechy twórczości [[:Kategoria:Kamienna rzeźba ludowa|ludowej]], naśladującej rzeźbę cechowych warsztatów rzemieślniczych. Ze względu na charakter pracy w kamieniu, do której potrzebne są chociażby podstawowe umiejętności nabyte w warsztatach trudniących się czy to obróbką wstępną (surową) w kamieniołomach, czy też produkcją użytkową np. żaren czy kamieni młyńskich lub obróbką artystyczną, w rzeźbie kamiennej rzadziej niż drewnianej występują dzieła, w których twórca pokonuje samodzielnie i odkrywczo trudności warsztatowe, co prowadzi do nieraz doskonałej w swych uproszczeniach rzeźby prymitywnej. Najczęściej są to, tak jak omawiana kolumna maryjna, mniej lub bardziej udane naśladownictwa. </div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Figura ma cechy twórczości [[:Kategoria:Kamienna rzeźba ludowa|ludowej]], naśladującej rzeźbę cechowych warsztatów rzemieślniczych. Ze względu na charakter pracy w kamieniu, do której potrzebne są chociażby podstawowe umiejętności nabyte w warsztatach trudniących się czy to obróbką wstępną (surową) w kamieniołomach, czy też produkcją użytkową np. żaren czy kamieni młyńskich lub obróbką artystyczną, w rzeźbie kamiennej rzadziej niż drewnianej występują dzieła, w których twórca pokonuje samodzielnie i odkrywczo trudności warsztatowe, co prowadzi do nieraz doskonałej w swych uproszczeniach rzeźby prymitywnej. Najczęściej są to, tak jak omawiana kolumna maryjna, mniej lub bardziej udane naśladownictwa. </div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Kolumny z figurą na szczycie sięgają tradycją okresu hellenistycznego w Grecji i na wybrzeżu małoazjatyckim, gdzie ustawiono na nich wizerunki bóstw (Nike w Olimpii, Nike i Sfinks w Delfach, Atena Alea w Tegei). W cesarstwie rzymskim w podobny sposób gloryfikowano i sakralizowano imperatorów. Kolumny maryjne stały się charakterystyczne dla państw pod panowaniem Habsburgów. W 1647 r. cesarz Ferdynand II wydał dekret o poddaniu księstw austriackich pod opiekę <del class="diffchange diffchange-inline">Marii </del>Immaculaty (Niepokalanie Poczętej). Rzeźba Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej na kolumnie, na wzór figury ustawionej na starożytnej kolumnie w 1614 r. przed bazyliką Santa Maria Maggiore w Rzymie, stała się praktycznie pomnikiem państwowym. Fundacje cesarskie w stolicach (Wiedeń 1647, Praga 1650) stały się wzorem dla ogromnej liczby kolumn powstałych w II poł. XVII i XVIII w. we wszystkich prowincjach habsburskiej monarchii. Również w Polsce od XVII w. ta forma religijnego monumentu cieszyła się popularnością, chociaż najsłynniejszy jest pomnik świecki - kolumna Zygmunta w Warszawie z 1644 r. W dwa lata po kolumnie warszawskiej wojewoda krakowski Stanisław Lubomirski ufundował w swoim Nowym Wiśniczu koło Bochni kolumnę na wzór królewskiej z Warszawy. Została ona zwieńczona krzyżem. Taka też forma kolumny upowszechniła się w Małopolsce. W pobliżu Dobczyc tego typu kolumnę można zobaczyć w Myślenicach (1767) i w Zakliczynie w gminie Sierpaw (1826). Jej odmianą jest zwieńczenie kolumny przez "ślepą latarnię" (prostopadłościenny blok) z płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny z Męki Pańskiej, tak jak na kolumnach pasyjnych przed [[Kolumna pasyjna przed kościołem <del class="diffchange diffchange-inline">karmelitanek </del>w Krakowie|kościołem Karmelitanek]] przy ul. Kopernika i [[Kolumna pasyjna przed klasztorem Kamedułów w Krakowie|klasztorem Kamedułów]] na Bielanach w [[Kraków|Krakowie]]. Natomiast figury Matki Boskiej, Chrystusa i świętych stawiano głównie na [[postument]]ach. Pochodząca z początków XIX w. kolumna mariacka w Dobczycach powstała już w okresie przynależności Małopolski do państw habsburskich po rozbiorach i być może pod stamtąd pochodzącym wpływem, gdyż kamieniarze z Dobczyc i okolic nie mieli tu tego typu przykładów, a znane są ich peregrynacje za pracą. Na przykład na początku XVIII w. pracowali przy budowie zamku w Żywcu, gdzie ''słupy kamienne i cerkuły robili dla przyczynienia dziedzińca''<ref>Jerzy Szablowski, ''Zabytki sztuki w Polsce. Powiat żywiecki'', Warszawa 1948, s. 263</ref>. </div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Kolumny z figurą na szczycie sięgają tradycją okresu hellenistycznego w Grecji i na wybrzeżu małoazjatyckim, gdzie ustawiono na nich wizerunki bóstw (Nike w Olimpii, Nike i Sfinks w Delfach, Atena Alea w Tegei). W cesarstwie rzymskim w podobny sposób gloryfikowano i sakralizowano imperatorów. Kolumny maryjne stały się charakterystyczne dla państw pod panowaniem Habsburgów. W 1647 r. cesarz Ferdynand II wydał dekret o poddaniu księstw austriackich pod opiekę <ins class="diffchange diffchange-inline">Maryi </ins>Immaculaty (Niepokalanie Poczętej). Rzeźba Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej na kolumnie, na wzór figury ustawionej na starożytnej kolumnie w 1614 r. przed bazyliką Santa Maria Maggiore w Rzymie, stała się praktycznie pomnikiem państwowym. Fundacje cesarskie w stolicach (Wiedeń 1647, Praga 1650) stały się wzorem dla ogromnej liczby kolumn powstałych w II poł. XVII i XVIII w. we wszystkich prowincjach habsburskiej monarchii. Również w Polsce od XVII w. ta forma religijnego monumentu cieszyła się popularnością, chociaż najsłynniejszy jest pomnik świecki - kolumna Zygmunta w Warszawie z 1644 r. W dwa lata po kolumnie warszawskiej wojewoda krakowski Stanisław Lubomirski ufundował w swoim Nowym Wiśniczu koło Bochni kolumnę na wzór królewskiej z Warszawy. Została ona zwieńczona krzyżem. Taka też forma kolumny upowszechniła się w Małopolsce. W pobliżu Dobczyc tego typu kolumnę można zobaczyć w Myślenicach (1767) i w Zakliczynie w gminie Sierpaw (1826). Jej odmianą jest zwieńczenie kolumny przez "ślepą latarnię" (prostopadłościenny blok) z płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny z Męki Pańskiej, tak jak na kolumnach pasyjnych przed [[Kolumna pasyjna przed kościołem <ins class="diffchange diffchange-inline">Karmelitanek </ins>w Krakowie|kościołem Karmelitanek]] przy ul. Kopernika i [[Kolumna pasyjna przed klasztorem Kamedułów w Krakowie|klasztorem Kamedułów]] na Bielanach w [[Kraków|Krakowie]]. Natomiast figury Matki Boskiej, Chrystusa i świętych stawiano głównie na [[postument]]ach. Pochodząca z początków XIX w. kolumna mariacka w Dobczycach powstała już w okresie przynależności Małopolski do państw habsburskich po rozbiorach i być może pod stamtąd pochodzącym wpływem, gdyż kamieniarze z Dobczyc i okolic nie mieli tu tego typu przykładów, a znane są ich peregrynacje za pracą. Na przykład na początku XVIII w. pracowali przy budowie zamku w Żywcu, gdzie ''słupy kamienne i cerkuły robili dla przyczynienia dziedzińca''<ref>Jerzy Szablowski, ''Zabytki sztuki w Polsce. Powiat żywiecki'', Warszawa 1948, s. 263</ref>. </div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Kolumna w typie toskańskim ustawiona jest na niskim prostopadłościennym cokole, stojącym na dużej podstawie na planie kwadratu. <del class="diffchange diffchange-inline">Maria </del>przedstawiona jest z rękami złożonymi do modlitwy, co odbiega od "kanonicznego" wizerunku Niepokalanie Poczętej z lekko rozłożonymi, opuszczonymi ku dołowi rękami i dłońmi zwróconymi wewnętrzną stroną do przodu<ref name="SS">Chwalisław Zieliński, ''Sztuka sakralna'', Poznań 1960, s. 381</ref>. Ma odkrytą głowę i włosy opadające na ramiona i plecy, co także różni się od podstawowego typu ikonograficznego, w którym głowę okrywa chusta<ref name="SS"/>. W takiej formie Immaculata występuje dosyć często w Małopolsce, również w twórczości cechowych warsztatów rzemieślniczych, których wytwory były wzorem dla ludowych kamieniarzy. Zgodnie z ikonografią stoi na spłaszczonej kuli ziemskiej, oplatanej przez węża, trzymającego w paszczy jabłko. Głowa węża znajduje się pod prawą stopą <del class="diffchange diffchange-inline">Marii</del>, a pod lewą umieszczony jest półksiężyc. To również spotykane w Małopolsce odstępstwo od klasycznego przedstawienia, w którym wzniesione ku górze rogi księżyca rozchodzą się po bokach kuli ziemskiej. </div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Kolumna w typie toskańskim ustawiona jest na niskim prostopadłościennym cokole, stojącym na dużej podstawie na planie kwadratu. <ins class="diffchange diffchange-inline">Maryja </ins>przedstawiona jest z rękami złożonymi do modlitwy, co odbiega od "kanonicznego" wizerunku Niepokalanie Poczętej z lekko rozłożonymi, opuszczonymi ku dołowi rękami i dłońmi zwróconymi wewnętrzną stroną do przodu<ref name="SS">Chwalisław Zieliński, ''Sztuka sakralna'', Poznań 1960, s. 381</ref>. Ma odkrytą głowę i włosy opadające na ramiona i plecy, co także różni się od podstawowego typu ikonograficznego, w którym głowę okrywa chusta<ref name="SS"/>. W takiej formie Immaculata występuje dosyć często w Małopolsce, również w twórczości cechowych warsztatów rzemieślniczych, których wytwory były wzorem dla ludowych kamieniarzy. Zgodnie z ikonografią stoi na spłaszczonej kuli ziemskiej, oplatanej przez węża, trzymającego w paszczy jabłko. Głowa węża znajduje się pod prawą stopą <ins class="diffchange diffchange-inline">Maryi</ins>, a pod lewą umieszczony jest półksiężyc. To również spotykane w Małopolsce odstępstwo od klasycznego przedstawienia, w którym wzniesione ku górze rogi księżyca rozchodzą się po bokach kuli ziemskiej. </div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Rzeźba jest bardzo podobna do umieszczonej na cokole figury Maryi Niepokalanie Poczętej przy skrzyżowaniu ul. Długosza i św. Kingi pochodzącej z 1811 r. Obie rzeźby przedstawiają Immaculatę w ten sam sposób łącznie z sierpem księżyca na kuli ziemskiej. Pochodzą z tego samego okresu, nie są jednak dziełem jednego twórcy. <del class="diffchange diffchange-inline">Maria </del>na kolumnie jest przedstawiona bardziej frontalnie i statycznie. Szaty są zarysowane mocno schematycznie. Rzeźba wyszła spod ręki mniej sprawnego kamieniarza, który być może wzorował się na <del class="diffchange diffchange-inline">Marii </del>z ulicy Długosza. Jeszcze jedna ludowa rzeźba Maryi Niepokalanie Poczętej w tym samym typie, ale późniejsza bo z 1868 r., znajduje się na cokole na końcu kamiennych schodów prowadzących na wzgórze staromiejskie do kościoła pw. św. Jana Chrzciciela. </div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Rzeźba jest bardzo podobna do umieszczonej na cokole figury Maryi Niepokalanie Poczętej przy skrzyżowaniu ul. Długosza i św. Kingi pochodzącej z 1811 r. Obie rzeźby przedstawiają Immaculatę w ten sam sposób łącznie z sierpem księżyca na kuli ziemskiej. Pochodzą z tego samego okresu, nie są jednak dziełem jednego twórcy. <ins class="diffchange diffchange-inline">Maryja </ins>na kolumnie jest przedstawiona bardziej frontalnie i statycznie. Szaty są zarysowane mocno schematycznie. Rzeźba wyszła spod ręki mniej sprawnego kamieniarza, który być może wzorował się na <ins class="diffchange diffchange-inline">Maryi </ins>z ulicy Długosza. Jeszcze jedna ludowa rzeźba Maryi Niepokalanie Poczętej w tym samym typie, ale późniejsza bo z 1868 r., znajduje się na cokole na końcu kamiennych schodów prowadzących na wzgórze staromiejskie do kościoła pw. św. Jana Chrzciciela. </div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>{{Przypisy}}</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>{{Przypisy}}</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
</table>Anna Kowalczewskahttp://kapliczki.org.pl/kapliczki/index.php?title=Dobczyce_-_kolumna_maryjna&diff=7489&oldid=prevAnna Kowalczewska o 12:00, 14 sty 20212021-01-14T12:00:30Z<p></p>
<table class="diff diff-contentalign-left" data-mw="interface">
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<tr class="diff-title" lang="pl">
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #222; text-align: center;">← poprzednia wersja</td>
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #222; text-align: center;">Wersja z 12:00, 14 sty 2021</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno" id="mw-diff-left-l8" >Linia 8:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Linia 8:</td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Figura ma cechy twórczości [[:Kategoria:Kamienna rzeźba ludowa|ludowej]], naśladującej rzeźbę cechowych warsztatów rzemieślniczych. Ze względu na charakter pracy w kamieniu, do której potrzebne są chociażby podstawowe umiejętności nabyte w warsztatach trudniących się czy to obróbką wstępną (surową) w kamieniołomach, czy też produkcją użytkową np. żaren czy kamieni młyńskich lub obróbką artystyczną, w rzeźbie kamiennej rzadziej niż drewnianej występują dzieła, w których twórca pokonuje samodzielnie i odkrywczo trudności warsztatowe, co prowadzi do nieraz doskonałej w swych uproszczeniach rzeźby prymitywnej. Najczęściej są to, tak jak omawiana kolumna maryjna, mniej lub bardziej udane naśladownictwa. </div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Figura ma cechy twórczości [[:Kategoria:Kamienna rzeźba ludowa|ludowej]], naśladującej rzeźbę cechowych warsztatów rzemieślniczych. Ze względu na charakter pracy w kamieniu, do której potrzebne są chociażby podstawowe umiejętności nabyte w warsztatach trudniących się czy to obróbką wstępną (surową) w kamieniołomach, czy też produkcją użytkową np. żaren czy kamieni młyńskich lub obróbką artystyczną, w rzeźbie kamiennej rzadziej niż drewnianej występują dzieła, w których twórca pokonuje samodzielnie i odkrywczo trudności warsztatowe, co prowadzi do nieraz doskonałej w swych uproszczeniach rzeźby prymitywnej. Najczęściej są to, tak jak omawiana kolumna maryjna, mniej lub bardziej udane naśladownictwa. </div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Kolumny z figurą na szczycie sięgają tradycją okresu hellenistycznego w Grecji i na wybrzeżu małoazjatyckim, gdzie ustawiono na nich wizerunki bóstw (Nike w Olimpii, Nike i Sfinks w Delfach, Atena Alea w Tegei). W cesarstwie rzymskim w podobny sposób gloryfikowano i sakralizowano imperatorów. Kolumny maryjne stały się charakterystyczne dla państw pod panowaniem Habsburgów. W 1647 r. cesarz Ferdynand II wydał dekret o poddaniu księstw austriackich pod opiekę Marii Immaculaty (Niepokalanie Poczętej). Rzeźba Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej na kolumnie, na wzór figury ustawionej na starożytnej kolumnie w 1614 r. przed bazyliką Santa Maria Maggiore w Rzymie, stała się praktycznie pomnikiem państwowym. Fundacje cesarskie w stolicach (Wiedeń 1647, Praga 1650) stały się wzorem dla ogromnej liczby kolumn powstałych w II poł. XVII i XVIII w. we wszystkich prowincjach habsburskiej monarchii. Również w Polsce od XVII w. ta forma religijnego monumentu cieszyła się popularnością, chociaż najsłynniejszy jest pomnik świecki - kolumna Zygmunta w Warszawie z 1644 r. W dwa lata po kolumnie warszawskiej wojewoda krakowski Stanisław Lubomirski ufundował w swoim Nowym Wiśniczu koło Bochni kolumnę na wzór królewskiej z Warszawy. Została ona zwieńczona krzyżem. Taka też forma kolumny upowszechniła się w Małopolsce. W pobliżu Dobczyc tego typu kolumnę można zobaczyć w Myślenicach (1767) i w Zakliczynie w gminie Sierpaw (1826). Jej odmianą jest zwieńczenie kolumny przez "ślepą latarnię" (prostopadłościenny blok) z płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny z Męki Pańskiej, tak jak na kolumnach pasyjnych przed [[Kolumna pasyjna przed kościołem karmelitanek w Krakowie|kościołem Karmelitanek]] przy ul. Kopernika i [[Kolumna pasyjna przed klasztorem <del class="diffchange diffchange-inline">kamedułów </del>w Krakowie|klasztorem Kamedułów]] na Bielanach w [[Kraków|Krakowie]]. Natomiast figury Matki Boskiej, Chrystusa i świętych stawiano głównie na [[postument]]ach. Pochodząca z początków XIX w. kolumna mariacka w Dobczycach powstała już w okresie przynależności Małopolski do państw habsburskich po rozbiorach i być może pod stamtąd pochodzącym wpływem, gdyż kamieniarze z Dobczyc i okolic nie mieli tu tego typu przykładów, a znane są ich peregrynacje za pracą. Na przykład na początku XVIII w. pracowali przy budowie zamku w Żywcu, gdzie ''słupy kamienne i cerkuły robili dla przyczynienia dziedzińca''<ref>Jerzy Szablowski, ''Zabytki sztuki w Polsce. Powiat żywiecki'', Warszawa 1948, s. 263</ref>. </div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Kolumny z figurą na szczycie sięgają tradycją okresu hellenistycznego w Grecji i na wybrzeżu małoazjatyckim, gdzie ustawiono na nich wizerunki bóstw (Nike w Olimpii, Nike i Sfinks w Delfach, Atena Alea w Tegei). W cesarstwie rzymskim w podobny sposób gloryfikowano i sakralizowano imperatorów. Kolumny maryjne stały się charakterystyczne dla państw pod panowaniem Habsburgów. W 1647 r. cesarz Ferdynand II wydał dekret o poddaniu księstw austriackich pod opiekę Marii Immaculaty (Niepokalanie Poczętej). Rzeźba Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej na kolumnie, na wzór figury ustawionej na starożytnej kolumnie w 1614 r. przed bazyliką Santa Maria Maggiore w Rzymie, stała się praktycznie pomnikiem państwowym. Fundacje cesarskie w stolicach (Wiedeń 1647, Praga 1650) stały się wzorem dla ogromnej liczby kolumn powstałych w II poł. XVII i XVIII w. we wszystkich prowincjach habsburskiej monarchii. Również w Polsce od XVII w. ta forma religijnego monumentu cieszyła się popularnością, chociaż najsłynniejszy jest pomnik świecki - kolumna Zygmunta w Warszawie z 1644 r. W dwa lata po kolumnie warszawskiej wojewoda krakowski Stanisław Lubomirski ufundował w swoim Nowym Wiśniczu koło Bochni kolumnę na wzór królewskiej z Warszawy. Została ona zwieńczona krzyżem. Taka też forma kolumny upowszechniła się w Małopolsce. W pobliżu Dobczyc tego typu kolumnę można zobaczyć w Myślenicach (1767) i w Zakliczynie w gminie Sierpaw (1826). Jej odmianą jest zwieńczenie kolumny przez "ślepą latarnię" (prostopadłościenny blok) z płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny z Męki Pańskiej, tak jak na kolumnach pasyjnych przed [[Kolumna pasyjna przed kościołem karmelitanek w Krakowie|kościołem Karmelitanek]] przy ul. Kopernika i [[Kolumna pasyjna przed klasztorem <ins class="diffchange diffchange-inline">Kamedułów </ins>w Krakowie|klasztorem Kamedułów]] na Bielanach w [[Kraków|Krakowie]]. Natomiast figury Matki Boskiej, Chrystusa i świętych stawiano głównie na [[postument]]ach. Pochodząca z początków XIX w. kolumna mariacka w Dobczycach powstała już w okresie przynależności Małopolski do państw habsburskich po rozbiorach i być może pod stamtąd pochodzącym wpływem, gdyż kamieniarze z Dobczyc i okolic nie mieli tu tego typu przykładów, a znane są ich peregrynacje za pracą. Na przykład na początku XVIII w. pracowali przy budowie zamku w Żywcu, gdzie ''słupy kamienne i cerkuły robili dla przyczynienia dziedzińca''<ref>Jerzy Szablowski, ''Zabytki sztuki w Polsce. Powiat żywiecki'', Warszawa 1948, s. 263</ref>. </div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Kolumna w typie toskańskim ustawiona jest na niskim prostopadłościennym cokole, stojącym na dużej podstawie na planie kwadratu. Maria przedstawiona jest z rękami złożonymi do modlitwy, co odbiega od "kanonicznego" wizerunku Niepokalanie Poczętej z lekko rozłożonymi, opuszczonymi ku dołowi rękami i dłońmi zwróconymi wewnętrzną stroną do przodu<ref name="SS">Chwalisław Zieliński, ''Sztuka sakralna'', Poznań 1960, s. 381</ref>. Ma odkrytą głowę i włosy opadające na ramiona i plecy, co także różni się od podstawowego typu ikonograficznego, w którym głowę okrywa chusta<ref name="SS"/>. W takiej formie Immaculata występuje dosyć często w Małopolsce, również w twórczości cechowych warsztatów rzemieślniczych, których wytwory były wzorem dla ludowych kamieniarzy. Zgodnie z ikonografią stoi na spłaszczonej kuli ziemskiej, oplatanej przez węża, trzymającego w paszczy jabłko. Głowa węża znajduje się pod prawą stopą Marii, a pod lewą umieszczony jest półksiężyc. To również spotykane w Małopolsce odstępstwo od klasycznego przedstawienia, w którym wzniesione ku górze rogi księżyca rozchodzą się po bokach kuli ziemskiej. </div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Kolumna w typie toskańskim ustawiona jest na niskim prostopadłościennym cokole, stojącym na dużej podstawie na planie kwadratu. Maria przedstawiona jest z rękami złożonymi do modlitwy, co odbiega od "kanonicznego" wizerunku Niepokalanie Poczętej z lekko rozłożonymi, opuszczonymi ku dołowi rękami i dłońmi zwróconymi wewnętrzną stroną do przodu<ref name="SS">Chwalisław Zieliński, ''Sztuka sakralna'', Poznań 1960, s. 381</ref>. Ma odkrytą głowę i włosy opadające na ramiona i plecy, co także różni się od podstawowego typu ikonograficznego, w którym głowę okrywa chusta<ref name="SS"/>. W takiej formie Immaculata występuje dosyć często w Małopolsce, również w twórczości cechowych warsztatów rzemieślniczych, których wytwory były wzorem dla ludowych kamieniarzy. Zgodnie z ikonografią stoi na spłaszczonej kuli ziemskiej, oplatanej przez węża, trzymającego w paszczy jabłko. Głowa węża znajduje się pod prawą stopą Marii, a pod lewą umieszczony jest półksiężyc. To również spotykane w Małopolsce odstępstwo od klasycznego przedstawienia, w którym wzniesione ku górze rogi księżyca rozchodzą się po bokach kuli ziemskiej. </div></td></tr>
</table>Anna Kowalczewskahttp://kapliczki.org.pl/kapliczki/index.php?title=Dobczyce_-_kolumna_maryjna&diff=5333&oldid=prevMichał Zalewski o 08:45, 2 wrz 20202020-09-02T08:45:12Z<p></p>
<table class="diff diff-contentalign-left" data-mw="interface">
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<tr class="diff-title" lang="pl">
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #222; text-align: center;">← poprzednia wersja</td>
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #222; text-align: center;">Wersja z 08:45, 2 wrz 2020</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno" id="mw-diff-left-l1" >Linia 1:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Linia 1:</td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><div style="float: right;">[[Plik:Information icon.svg|left|16px]] ''[[Dobczyce|Zobacz artykuły o innych kapliczkach w Dobczycach]]''</div></div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><div style="float: right;">[[Plik:Information icon.svg|left|16px]] ''[[Dobczyce|Zobacz artykuły o innych kapliczkach w Dobczycach]]''</div></div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Plik:Dobczyce kolumna maryjna.jpeg|thumb|left|<del class="diffchange diffchange-inline">180px</del>|fot. 2013]]</div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Plik:Dobczyce kolumna maryjna.jpeg|thumb|left|<ins class="diffchange diffchange-inline">220px</ins>|fot. 2013]]</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Plik:Dobczyce NMP Niepokalanie Poczęta.jpeg|thumb|<del class="diffchange diffchange-inline">180px</del>|fot. 2013]]</div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Plik:Dobczyce NMP Niepokalanie Poczęta.jpeg|thumb|<ins class="diffchange diffchange-inline">220px</ins>|fot. 2013]]</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Dobczyce''' powiat myślenicki.</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Dobczyce''' powiat myślenicki.</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td colspan="2" class="diff-lineno" id="mw-diff-left-l18" >Linia 18:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Linia 18:</td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* ''Katalog zabytków sztuki w Polsce. Tom I: województwo krakowskie, zeszyt 9: powiat myślenicki'', Warszawa 1951, s. 4</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* ''Katalog zabytków sztuki w Polsce. Tom I: województwo krakowskie, zeszyt 9: powiat myślenicki'', Warszawa 1951, s. 4</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>{{Publikacja|2013|2013}}</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>{{Publikacja|2013|2013}}</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:<del class="diffchange diffchange-inline">Kapliczki w województwie małopolskim</del>]]</div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:<ins class="diffchange diffchange-inline">Województwo małopolskie</ins>]]</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Kolumny maryjne]]</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Kolumny maryjne]]</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Kamienna rzeźba ludowa]]</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Kamienna rzeźba ludowa]]</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Kapliczki z I poł. XIX w.]]</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Kapliczki z I poł. XIX w.]]</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del style="font-weight: bold; text-decoration: none;">[[Kategoria:Matka Boża]]</del></div></td><td colspan="2"> </td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Kolumny toskańskie]]</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Kolumny toskańskie]]</div></td></tr>
</table>Michał Zalewskihttp://kapliczki.org.pl/kapliczki/index.php?title=Dobczyce_-_kolumna_maryjna&diff=3673&oldid=prevMichał Zalewski o 21:22, 6 cze 20202020-06-06T21:22:23Z<p></p>
<table class="diff diff-contentalign-left" data-mw="interface">
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<tr class="diff-title" lang="pl">
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #222; text-align: center;">← poprzednia wersja</td>
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #222; text-align: center;">Wersja z 21:22, 6 cze 2020</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno" id="mw-diff-left-l17" >Linia 17:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Linia 17:</td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>== Bibliografia ==</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>== Bibliografia ==</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* ''Katalog zabytków sztuki w Polsce. Tom I: województwo krakowskie, zeszyt 9: powiat myślenicki'', Warszawa 1951, s. 4</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>* ''Katalog zabytków sztuki w Polsce. Tom I: województwo krakowskie, zeszyt 9: powiat myślenicki'', Warszawa 1951, s. 4</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div> </div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><ins class="diffchange diffchange-inline">{{Publikacja|2013|2013}}</ins></div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Kapliczki w województwie małopolskim]]</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Kapliczki w województwie małopolskim]]</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Kolumny maryjne]]</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Kolumny maryjne]]</div></td></tr>
</table>Michał Zalewskihttp://kapliczki.org.pl/kapliczki/index.php?title=Dobczyce_-_kolumna_maryjna&diff=3667&oldid=prevMichał Zalewski o 21:06, 6 cze 20202020-06-06T21:06:32Z<p></p>
<table class="diff diff-contentalign-left" data-mw="interface">
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<tr class="diff-title" lang="pl">
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #222; text-align: center;">← poprzednia wersja</td>
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #222; text-align: center;">Wersja z 21:06, 6 cze 2020</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno" id="mw-diff-left-l4" >Linia 4:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Linia 4:</td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Dobczyce''' powiat myślenicki.</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>'''Dobczyce''' powiat myślenicki.</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div><del class="diffchange diffchange-inline">[[Kolumna maryjna|</del>Kolumna mariacka<del class="diffchange diffchange-inline">]] </del>na ul. Jagiellońskiej w Dobczycach pochodzi z początku XIX w.<ref name="KZS">''Katalog zabytków sztuki w Polsce. Tom I: województwo krakowskie, zeszyt 9: powiat myślenicki'', Warszawa 1951, s. 4</ref>. Ponadpięciometrowej wysokości figura była odnawiana po raz pierwszy w 1856 r., o czym informuje napis wyryty w połowie wysokości kolumny: ''Renov A D 1856 20 APR''. Ostatnia renowacja z 2002 r. uwieczniona została napisem ''Renov 2002'' w dolnej części kolumny i metalową tabliczką z tyłu, informującą, że została przeprowadzona z inicjatywy Społecznego Komitetu Opieki nad Zabytkami Dobczyc, a głównymi fundatorami były rodziny Palonków i Brożków. Poprzez kitowanie zostały uzupełnione ubytki, usunięto roślinność, wymyto, odsolono i utwardzono kamień oraz wykonano hydrofobizację, zapobiegającą wnikaniu wody w głąb struktury kamienia. </div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Kolumna mariacka na ul. Jagiellońskiej w Dobczycach pochodzi z początku XIX w.<ref name="KZS">''Katalog zabytków sztuki w Polsce. Tom I: województwo krakowskie, zeszyt 9: powiat myślenicki'', Warszawa 1951, s. 4</ref>. Ponadpięciometrowej wysokości figura była odnawiana po raz pierwszy w 1856 r., o czym informuje napis wyryty w połowie wysokości kolumny: ''Renov A D 1856 20 APR''. Ostatnia renowacja z 2002 r. uwieczniona została napisem ''Renov 2002'' w dolnej części kolumny i metalową tabliczką z tyłu, informującą, że została przeprowadzona z inicjatywy Społecznego Komitetu Opieki nad Zabytkami Dobczyc, a głównymi fundatorami były rodziny Palonków i Brożków. Poprzez kitowanie zostały uzupełnione ubytki, usunięto roślinność, wymyto, odsolono i utwardzono kamień oraz wykonano hydrofobizację, zapobiegającą wnikaniu wody w głąb struktury kamienia. </div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Figura ma cechy twórczości [[rzeźba ludowa|ludowej]], naśladującej rzeźbę cechowych warsztatów rzemieślniczych. Ze względu na charakter pracy w kamieniu, do której potrzebne są chociażby podstawowe umiejętności nabyte w warsztatach trudniących się czy to obróbką wstępną (surową) w kamieniołomach, czy też produkcją użytkową np. żaren czy kamieni młyńskich lub obróbką artystyczną, w rzeźbie kamiennej rzadziej niż drewnianej występują dzieła, w których twórca pokonuje samodzielnie i odkrywczo trudności warsztatowe, co prowadzi do nieraz doskonałej w swych uproszczeniach rzeźby prymitywnej. Najczęściej są to, tak jak omawiana kolumna maryjna, mniej lub bardziej udane naśladownictwa. </div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Figura ma cechy twórczości [[<ins class="diffchange diffchange-inline">:Kategoria:Kamienna </ins>rzeźba ludowa|ludowej]], naśladującej rzeźbę cechowych warsztatów rzemieślniczych. Ze względu na charakter pracy w kamieniu, do której potrzebne są chociażby podstawowe umiejętności nabyte w warsztatach trudniących się czy to obróbką wstępną (surową) w kamieniołomach, czy też produkcją użytkową np. żaren czy kamieni młyńskich lub obróbką artystyczną, w rzeźbie kamiennej rzadziej niż drewnianej występują dzieła, w których twórca pokonuje samodzielnie i odkrywczo trudności warsztatowe, co prowadzi do nieraz doskonałej w swych uproszczeniach rzeźby prymitywnej. Najczęściej są to, tak jak omawiana kolumna maryjna, mniej lub bardziej udane naśladownictwa. </div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Kolumny z figurą na szczycie sięgają tradycją okresu hellenistycznego w Grecji i na wybrzeżu małoazjatyckim, gdzie ustawiono na nich wizerunki bóstw (Nike w Olimpii, Nike i Sfinks w Delfach, Atena Alea w Tegei). W cesarstwie rzymskim w podobny sposób gloryfikowano i sakralizowano imperatorów. Kolumny maryjne stały się charakterystyczne dla państw pod panowaniem Habsburgów. W 1647 r. cesarz Ferdynand II wydał dekret o poddaniu księstw austriackich pod opiekę Marii Immaculaty (Niepokalanie Poczętej). Rzeźba Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej na kolumnie, na wzór figury ustawionej na starożytnej kolumnie w 1614 r. <del class="diffchange diffchange-inline">[[Kolumna maryjna </del>przed bazyliką Santa Maria Maggiore w Rzymie<del class="diffchange diffchange-inline">|przed bazyliką Santa Maria Maggiore w Rzymie]]</del>, stała się praktycznie pomnikiem państwowym. Fundacje cesarskie w stolicach (Wiedeń 1647, Praga 1650) stały się wzorem dla ogromnej liczby kolumn powstałych w II poł. XVII i XVIII w. we wszystkich prowincjach habsburskiej monarchii. Również w Polsce od XVII w. ta forma religijnego monumentu cieszyła się popularnością, chociaż najsłynniejszy jest pomnik świecki - kolumna Zygmunta w Warszawie z 1644 r. W dwa lata po kolumnie warszawskiej wojewoda krakowski Stanisław Lubomirski ufundował w swoim <del class="diffchange diffchange-inline">[[Nowy Wiśnicz - kolumna z 1646 r.|</del>Nowym Wiśniczu<del class="diffchange diffchange-inline">]] </del>koło Bochni kolumnę na wzór królewskiej z Warszawy. Została ona zwieńczona krzyżem. Taka też forma kolumny upowszechniła się w Małopolsce. W pobliżu Dobczyc tego typu kolumnę można zobaczyć w Myślenicach (1767) i w Zakliczynie w gminie Sierpaw (1826). Jej odmianą jest zwieńczenie kolumny przez "ślepą latarnię" (prostopadłościenny blok) z płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny z Męki Pańskiej, tak jak na kolumnach pasyjnych przed [[Kolumna pasyjna przed kościołem karmelitanek w Krakowie|kościołem Karmelitanek]] przy ul. Kopernika i [[Kolumna pasyjna przed klasztorem kamedułów w Krakowie|klasztorem Kamedułów]] na Bielanach w [[Kraków|Krakowie]]. Natomiast figury Matki Boskiej, Chrystusa i świętych stawiano głównie na [[postument]]ach. Pochodząca z początków XIX w. kolumna mariacka w Dobczycach powstała już w okresie przynależności Małopolski do państw habsburskich po rozbiorach i być może pod stamtąd pochodzącym wpływem, gdyż kamieniarze z Dobczyc i okolic nie mieli tu tego typu przykładów, a znane są ich peregrynacje za pracą. Na przykład na początku XVIII w. pracowali przy budowie zamku w Żywcu, gdzie ''słupy kamienne i cerkuły robili dla przyczynienia dziedzińca''<ref>Jerzy Szablowski, ''Zabytki sztuki w Polsce. Powiat żywiecki'', Warszawa 1948, s. 263</ref>. </div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Kolumny z figurą na szczycie sięgają tradycją okresu hellenistycznego w Grecji i na wybrzeżu małoazjatyckim, gdzie ustawiono na nich wizerunki bóstw (Nike w Olimpii, Nike i Sfinks w Delfach, Atena Alea w Tegei). W cesarstwie rzymskim w podobny sposób gloryfikowano i sakralizowano imperatorów. Kolumny maryjne stały się charakterystyczne dla państw pod panowaniem Habsburgów. W 1647 r. cesarz Ferdynand II wydał dekret o poddaniu księstw austriackich pod opiekę Marii Immaculaty (Niepokalanie Poczętej). Rzeźba Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej na kolumnie, na wzór figury ustawionej na starożytnej kolumnie w 1614 r. przed bazyliką Santa Maria Maggiore w Rzymie, stała się praktycznie pomnikiem państwowym. Fundacje cesarskie w stolicach (Wiedeń 1647, Praga 1650) stały się wzorem dla ogromnej liczby kolumn powstałych w II poł. XVII i XVIII w. we wszystkich prowincjach habsburskiej monarchii. Również w Polsce od XVII w. ta forma religijnego monumentu cieszyła się popularnością, chociaż najsłynniejszy jest pomnik świecki - kolumna Zygmunta w Warszawie z 1644 r. W dwa lata po kolumnie warszawskiej wojewoda krakowski Stanisław Lubomirski ufundował w swoim Nowym Wiśniczu koło Bochni kolumnę na wzór królewskiej z Warszawy. Została ona zwieńczona krzyżem. Taka też forma kolumny upowszechniła się w Małopolsce. W pobliżu Dobczyc tego typu kolumnę można zobaczyć w Myślenicach (1767) i w Zakliczynie w gminie Sierpaw (1826). Jej odmianą jest zwieńczenie kolumny przez "ślepą latarnię" (prostopadłościenny blok) z płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny z Męki Pańskiej, tak jak na kolumnach pasyjnych przed [[Kolumna pasyjna przed kościołem karmelitanek w Krakowie|kościołem Karmelitanek]] przy ul. Kopernika i [[Kolumna pasyjna przed klasztorem kamedułów w Krakowie|klasztorem Kamedułów]] na Bielanach w [[Kraków|Krakowie]]. Natomiast figury Matki Boskiej, Chrystusa i świętych stawiano głównie na [[postument]]ach. Pochodząca z początków XIX w. kolumna mariacka w Dobczycach powstała już w okresie przynależności Małopolski do państw habsburskich po rozbiorach i być może pod stamtąd pochodzącym wpływem, gdyż kamieniarze z Dobczyc i okolic nie mieli tu tego typu przykładów, a znane są ich peregrynacje za pracą. Na przykład na początku XVIII w. pracowali przy budowie zamku w Żywcu, gdzie ''słupy kamienne i cerkuły robili dla przyczynienia dziedzińca''<ref>Jerzy Szablowski, ''Zabytki sztuki w Polsce. Powiat żywiecki'', Warszawa 1948, s. 263</ref>. </div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Kolumna w typie <del class="diffchange diffchange-inline">[[kolumna toskańska|</del>toskańskim<del class="diffchange diffchange-inline">]] </del> ustawiona jest na niskim prostopadłościennym cokole, stojącym na dużej podstawie na planie kwadratu. Maria przedstawiona jest z rękami złożonymi do modlitwy, co odbiega od "kanonicznego" wizerunku Niepokalanie Poczętej z lekko rozłożonymi, opuszczonymi ku dołowi rękami i dłońmi zwróconymi wewnętrzną stroną do przodu<ref name="SS">Chwalisław Zieliński, ''Sztuka sakralna'', Poznań 1960, s. 381</ref>. Ma odkrytą głowę i włosy opadające na ramiona i plecy, co także różni się od podstawowego typu ikonograficznego, w którym głowę okrywa chusta<ref name="SS"/>. W takiej formie Immaculata występuje dosyć często w Małopolsce, również w twórczości cechowych warsztatów rzemieślniczych, których wytwory były wzorem dla ludowych kamieniarzy. Zgodnie z ikonografią stoi na spłaszczonej kuli ziemskiej, oplatanej przez węża, trzymającego w paszczy jabłko. Głowa węża znajduje się pod prawą stopą Marii, a pod lewą umieszczony jest półksiężyc. To również spotykane w Małopolsce odstępstwo od klasycznego przedstawienia, w którym wzniesione ku górze rogi księżyca rozchodzą się po bokach kuli ziemskiej. </div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Kolumna w typie toskańskim ustawiona jest na niskim prostopadłościennym cokole, stojącym na dużej podstawie na planie kwadratu. Maria przedstawiona jest z rękami złożonymi do modlitwy, co odbiega od "kanonicznego" wizerunku Niepokalanie Poczętej z lekko rozłożonymi, opuszczonymi ku dołowi rękami i dłońmi zwróconymi wewnętrzną stroną do przodu<ref name="SS">Chwalisław Zieliński, ''Sztuka sakralna'', Poznań 1960, s. 381</ref>. Ma odkrytą głowę i włosy opadające na ramiona i plecy, co także różni się od podstawowego typu ikonograficznego, w którym głowę okrywa chusta<ref name="SS"/>. W takiej formie Immaculata występuje dosyć często w Małopolsce, również w twórczości cechowych warsztatów rzemieślniczych, których wytwory były wzorem dla ludowych kamieniarzy. Zgodnie z ikonografią stoi na spłaszczonej kuli ziemskiej, oplatanej przez węża, trzymającego w paszczy jabłko. Głowa węża znajduje się pod prawą stopą Marii, a pod lewą umieszczony jest półksiężyc. To również spotykane w Małopolsce odstępstwo od klasycznego przedstawienia, w którym wzniesione ku górze rogi księżyca rozchodzą się po bokach kuli ziemskiej. </div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Rzeźba jest bardzo podobna do umieszczonej na cokole figury <del class="diffchange diffchange-inline">[[Dobczyce - figura Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej z 1811 r.|</del>Maryi Niepokalanie Poczętej przy skrzyżowaniu ul. Długosza i św. Kingi<del class="diffchange diffchange-inline">]] </del>pochodzącej z 1811 r. Obie rzeźby przedstawiają Immaculatę w ten sam sposób łącznie z sierpem księżyca na kuli ziemskiej. Pochodzą z tego samego okresu, nie są jednak dziełem jednego twórcy. Maria na kolumnie jest przedstawiona bardziej frontalnie i statycznie. Szaty są zarysowane mocno schematycznie. Rzeźba wyszła spod ręki mniej sprawnego kamieniarza, który być może wzorował się na Marii z ulicy Długosza. Jeszcze jedna <del class="diffchange diffchange-inline">[[Dobczyce - figury NMP Niepokalanie Poczętej i św. Jana Nepomucena na wzgórzu staromiejskim|</del>ludowa rzeźba Maryi Niepokalanie Poczętej<del class="diffchange diffchange-inline">]] </del>w tym samym typie, ale późniejsza bo z 1868 r., znajduje się na cokole na końcu kamiennych schodów prowadzących na wzgórze staromiejskie do kościoła pw. św. Jana Chrzciciela. </div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>Rzeźba jest bardzo podobna do umieszczonej na cokole figury Maryi Niepokalanie Poczętej przy skrzyżowaniu ul. Długosza i św. Kingi pochodzącej z 1811 r. Obie rzeźby przedstawiają Immaculatę w ten sam sposób łącznie z sierpem księżyca na kuli ziemskiej. Pochodzą z tego samego okresu, nie są jednak dziełem jednego twórcy. Maria na kolumnie jest przedstawiona bardziej frontalnie i statycznie. Szaty są zarysowane mocno schematycznie. Rzeźba wyszła spod ręki mniej sprawnego kamieniarza, który być może wzorował się na Marii z ulicy Długosza. Jeszcze jedna ludowa rzeźba Maryi Niepokalanie Poczętej w tym samym typie, ale późniejsza bo z 1868 r., znajduje się na cokole na końcu kamiennych schodów prowadzących na wzgórze staromiejskie do kościoła pw. św. Jana Chrzciciela. </div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>{{Przypisy}}</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>{{Przypisy}}</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"></td></tr>
</table>Michał Zalewskihttp://kapliczki.org.pl/kapliczki/index.php?title=Dobczyce_-_kolumna_maryjna&diff=3620&oldid=prevMichał Zalewski o 17:18, 4 cze 20202020-06-04T17:18:34Z<p></p>
<table class="diff diff-contentalign-left" data-mw="interface">
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<col class="diff-marker" />
<col class="diff-content" />
<tr class="diff-title" lang="pl">
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #222; text-align: center;">← poprzednia wersja</td>
<td colspan="2" style="background-color: #fff; color: #222; text-align: center;">Wersja z 17:18, 4 cze 2020</td>
</tr><tr><td colspan="2" class="diff-lineno" id="mw-diff-left-l21" >Linia 21:</td>
<td colspan="2" class="diff-lineno">Linia 21:</td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Kolumny maryjne]]</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Kolumny maryjne]]</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Kamienna rzeźba ludowa]]</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Kamienna rzeźba ludowa]]</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Kapliczki z <del class="diffchange diffchange-inline">początku </del>XIX w.]]</div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Kapliczki z <ins class="diffchange diffchange-inline">I poł. </ins>XIX w.]]</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'>−</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #ffe49c; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:<del class="diffchange diffchange-inline">Najświętsza Maryja Panna Niepokalanie Poczęta</del>]]</div></td><td class='diff-marker'>+</td><td style="color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #a3d3ff; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:<ins class="diffchange diffchange-inline">Matka Boża</ins>]]</div></td></tr>
<tr><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Kolumny toskańskie]]</div></td><td class='diff-marker'> </td><td style="background-color: #f8f9fa; color: #222; font-size: 88%; border-style: solid; border-width: 1px 1px 1px 4px; border-radius: 0.33em; border-color: #eaecf0; vertical-align: top; white-space: pre-wrap;"><div>[[Kategoria:Kolumny toskańskie]]</div></td></tr>
</table>Michał Zalewskihttp://kapliczki.org.pl/kapliczki/index.php?title=Dobczyce_-_kolumna_maryjna&diff=3520&oldid=prevAnna Kowalczewska: Utworzono nową stronę "<div style="float: right;">16px ''Zobacz artykuły o innych kapliczkach w Dobczycach''</div> Plik:Dobczyce kolumna mary..."2020-06-02T17:06:11Z<p>Utworzono nową stronę "<div style="float: right;"><a href="/kapliczki/Plik:Information_icon.svg" title="Plik:Information icon.svg">left|16px</a> ''<a href="/kapliczki/Dobczyce" title="Dobczyce">Zobacz artykuły o innych kapliczkach w Dobczycach</a>''</div> Plik:Dobczyce kolumna mary..."</p>
<p><b>Nowa strona</b></p><div><div style="float: right;">[[Plik:Information icon.svg|left|16px]] ''[[Dobczyce|Zobacz artykuły o innych kapliczkach w Dobczycach]]''</div><br />
[[Plik:Dobczyce kolumna maryjna.jpeg|thumb|left|180px|fot. 2013]]<br />
[[Plik:Dobczyce NMP Niepokalanie Poczęta.jpeg|thumb|180px|fot. 2013]]<br />
'''Dobczyce''' powiat myślenicki.<br />
<br />
[[Kolumna maryjna|Kolumna mariacka]] na ul. Jagiellońskiej w Dobczycach pochodzi z początku XIX w.<ref name="KZS">''Katalog zabytków sztuki w Polsce. Tom I: województwo krakowskie, zeszyt 9: powiat myślenicki'', Warszawa 1951, s. 4</ref>. Ponadpięciometrowej wysokości figura była odnawiana po raz pierwszy w 1856 r., o czym informuje napis wyryty w połowie wysokości kolumny: ''Renov A D 1856 20 APR''. Ostatnia renowacja z 2002 r. uwieczniona została napisem ''Renov 2002'' w dolnej części kolumny i metalową tabliczką z tyłu, informującą, że została przeprowadzona z inicjatywy Społecznego Komitetu Opieki nad Zabytkami Dobczyc, a głównymi fundatorami były rodziny Palonków i Brożków. Poprzez kitowanie zostały uzupełnione ubytki, usunięto roślinność, wymyto, odsolono i utwardzono kamień oraz wykonano hydrofobizację, zapobiegającą wnikaniu wody w głąb struktury kamienia. <br />
<br />
Figura ma cechy twórczości [[rzeźba ludowa|ludowej]], naśladującej rzeźbę cechowych warsztatów rzemieślniczych. Ze względu na charakter pracy w kamieniu, do której potrzebne są chociażby podstawowe umiejętności nabyte w warsztatach trudniących się czy to obróbką wstępną (surową) w kamieniołomach, czy też produkcją użytkową np. żaren czy kamieni młyńskich lub obróbką artystyczną, w rzeźbie kamiennej rzadziej niż drewnianej występują dzieła, w których twórca pokonuje samodzielnie i odkrywczo trudności warsztatowe, co prowadzi do nieraz doskonałej w swych uproszczeniach rzeźby prymitywnej. Najczęściej są to, tak jak omawiana kolumna maryjna, mniej lub bardziej udane naśladownictwa. <br />
<br />
Kolumny z figurą na szczycie sięgają tradycją okresu hellenistycznego w Grecji i na wybrzeżu małoazjatyckim, gdzie ustawiono na nich wizerunki bóstw (Nike w Olimpii, Nike i Sfinks w Delfach, Atena Alea w Tegei). W cesarstwie rzymskim w podobny sposób gloryfikowano i sakralizowano imperatorów. Kolumny maryjne stały się charakterystyczne dla państw pod panowaniem Habsburgów. W 1647 r. cesarz Ferdynand II wydał dekret o poddaniu księstw austriackich pod opiekę Marii Immaculaty (Niepokalanie Poczętej). Rzeźba Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej na kolumnie, na wzór figury ustawionej na starożytnej kolumnie w 1614 r. [[Kolumna maryjna przed bazyliką Santa Maria Maggiore w Rzymie|przed bazyliką Santa Maria Maggiore w Rzymie]], stała się praktycznie pomnikiem państwowym. Fundacje cesarskie w stolicach (Wiedeń 1647, Praga 1650) stały się wzorem dla ogromnej liczby kolumn powstałych w II poł. XVII i XVIII w. we wszystkich prowincjach habsburskiej monarchii. Również w Polsce od XVII w. ta forma religijnego monumentu cieszyła się popularnością, chociaż najsłynniejszy jest pomnik świecki - kolumna Zygmunta w Warszawie z 1644 r. W dwa lata po kolumnie warszawskiej wojewoda krakowski Stanisław Lubomirski ufundował w swoim [[Nowy Wiśnicz - kolumna z 1646 r.|Nowym Wiśniczu]] koło Bochni kolumnę na wzór królewskiej z Warszawy. Została ona zwieńczona krzyżem. Taka też forma kolumny upowszechniła się w Małopolsce. W pobliżu Dobczyc tego typu kolumnę można zobaczyć w Myślenicach (1767) i w Zakliczynie w gminie Sierpaw (1826). Jej odmianą jest zwieńczenie kolumny przez "ślepą latarnię" (prostopadłościenny blok) z płaskorzeźbami przedstawiającymi sceny z Męki Pańskiej, tak jak na kolumnach pasyjnych przed [[Kolumna pasyjna przed kościołem karmelitanek w Krakowie|kościołem Karmelitanek]] przy ul. Kopernika i [[Kolumna pasyjna przed klasztorem kamedułów w Krakowie|klasztorem Kamedułów]] na Bielanach w [[Kraków|Krakowie]]. Natomiast figury Matki Boskiej, Chrystusa i świętych stawiano głównie na [[postument]]ach. Pochodząca z początków XIX w. kolumna mariacka w Dobczycach powstała już w okresie przynależności Małopolski do państw habsburskich po rozbiorach i być może pod stamtąd pochodzącym wpływem, gdyż kamieniarze z Dobczyc i okolic nie mieli tu tego typu przykładów, a znane są ich peregrynacje za pracą. Na przykład na początku XVIII w. pracowali przy budowie zamku w Żywcu, gdzie ''słupy kamienne i cerkuły robili dla przyczynienia dziedzińca''<ref>Jerzy Szablowski, ''Zabytki sztuki w Polsce. Powiat żywiecki'', Warszawa 1948, s. 263</ref>. <br />
<br />
Kolumna w typie [[kolumna toskańska|toskańskim]] ustawiona jest na niskim prostopadłościennym cokole, stojącym na dużej podstawie na planie kwadratu. Maria przedstawiona jest z rękami złożonymi do modlitwy, co odbiega od "kanonicznego" wizerunku Niepokalanie Poczętej z lekko rozłożonymi, opuszczonymi ku dołowi rękami i dłońmi zwróconymi wewnętrzną stroną do przodu<ref name="SS">Chwalisław Zieliński, ''Sztuka sakralna'', Poznań 1960, s. 381</ref>. Ma odkrytą głowę i włosy opadające na ramiona i plecy, co także różni się od podstawowego typu ikonograficznego, w którym głowę okrywa chusta<ref name="SS"/>. W takiej formie Immaculata występuje dosyć często w Małopolsce, również w twórczości cechowych warsztatów rzemieślniczych, których wytwory były wzorem dla ludowych kamieniarzy. Zgodnie z ikonografią stoi na spłaszczonej kuli ziemskiej, oplatanej przez węża, trzymającego w paszczy jabłko. Głowa węża znajduje się pod prawą stopą Marii, a pod lewą umieszczony jest półksiężyc. To również spotykane w Małopolsce odstępstwo od klasycznego przedstawienia, w którym wzniesione ku górze rogi księżyca rozchodzą się po bokach kuli ziemskiej. <br />
<br />
Rzeźba jest bardzo podobna do umieszczonej na cokole figury [[Dobczyce - figura Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej z 1811 r.|Maryi Niepokalanie Poczętej przy skrzyżowaniu ul. Długosza i św. Kingi]] pochodzącej z 1811 r. Obie rzeźby przedstawiają Immaculatę w ten sam sposób łącznie z sierpem księżyca na kuli ziemskiej. Pochodzą z tego samego okresu, nie są jednak dziełem jednego twórcy. Maria na kolumnie jest przedstawiona bardziej frontalnie i statycznie. Szaty są zarysowane mocno schematycznie. Rzeźba wyszła spod ręki mniej sprawnego kamieniarza, który być może wzorował się na Marii z ulicy Długosza. Jeszcze jedna [[Dobczyce - figury NMP Niepokalanie Poczętej i św. Jana Nepomucena na wzgórzu staromiejskim|ludowa rzeźba Maryi Niepokalanie Poczętej]] w tym samym typie, ale późniejsza bo z 1868 r., znajduje się na cokole na końcu kamiennych schodów prowadzących na wzgórze staromiejskie do kościoła pw. św. Jana Chrzciciela. <br />
{{Przypisy}}<br />
<br />
== Bibliografia ==<br />
* ''Katalog zabytków sztuki w Polsce. Tom I: województwo krakowskie, zeszyt 9: powiat myślenicki'', Warszawa 1951, s. 4<br />
<br />
[[Kategoria:Kapliczki w województwie małopolskim]]<br />
[[Kategoria:Kolumny maryjne]]<br />
[[Kategoria:Kamienna rzeźba ludowa]]<br />
[[Kategoria:Kapliczki z początku XIX w.]]<br />
[[Kategoria:Najświętsza Maryja Panna Niepokalanie Poczęta]]<br />
[[Kategoria:Kolumny toskańskie]]</div>Anna Kowalczewska