Gotycka kapliczka słupowa w Tyńcu nad Ślęzą
Tyniec nad Ślęzą (niem. Gross Tinz) gmina Kobierzyce, powiat wrocławski.
W zachodniej ścianie muru cmentarza przykościelnego kościoła pw. św. Michała Archanioła z 2. poł. XII w. wmurowany jest od strony wewnętrznej fragment piaskowcowej kapliczki słupowej. Zachowana głowica wieńcząca kapliczkę, wykonana z jednego bloku piaskowca, umieszczona została w murze w nieokreślonym czasie. Remont muru zbudowanego z kamienia polnego i głazów, w niektórych partiach nieobrobionych, miał miejsce w 1899 r.[1]. Najprawdopodobniej kapliczka była w nim już wcześniej. Głowica ma typowe dla monolitowych kapliczek z Dolnego Śląska dwuspadowe zakończenie i wnękę (niszę) zamkniętą łukiem. W powiecie wrocławskim tego typu kapliczkę można zobaczyć też w Tyńcu Małym.
Kurt Degen[1] oraz Katalog zabytków sztuki w Polsce [2] określają kapliczkę jako późnogotycką. Katalog datuje ją z zastrzeżeniem znaku zapytania na XV - 1. poł. XVI w. Ta ostrożność jest uzasadniona prostotą formy i brakiem elementów wyróżniających pozwalających na określenie czasu jej fundowania.
Wymiary zachowanej głowicy to: 89 cm (wysokość), 46 cm (szerokość), 25 cm (głębokość). Pomiar dokonany w roku 1936/1937: 90x50x26[1].
Typ muru skutkuje tym, że na kapliczkę działają siły powodujące jej dalsze uszkodzenia. W porównaniu ze stanem sprzed kilku lat ówczesne pęknięcia zmieniły się w duże szczeliny, a rozdzielone w ten sposób części przesuwają się (2012).
Kapliczka, na fali zainteresowania pomnikami dawnego prawa, została zaliczona bez podstaw w dokumentach do kapliczek pokutnych (pojednania)[3]. Późniejszy sceptycyzm dotyczący tego typu klasyfikacji kapliczek oraz kamiennych krzyży, ze względu na to, że zobowiązania wynikające z umów ugodowych pomiędzy zabójcą a rodziną zabitego nie były wyłącznymi przyczynami powstawania takich kapliczek i kamiennych krzyży, przebija się do świadomości zainteresowanych tymi obiektami dosyć powoli.
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Degen, Kurt. Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau. Frankfurt, Weidlich, 1965 s. 98, (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937).
- ↑ Katalog zabytków sztuki w Polsce: Tom IV Zeszyt 2 Sobótka, Kąty Wrocławskie i okolice. Warszawa: 1991, s. 152 (inwentaryzacja przeprowadzana w latach 1977-1980).
- ↑ Milka, Józef. Kamienne pomniki średniowiecznego prawa. Wrocław: 1979.
Wykorzystana literatura
- Degen, Kurt. Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau. Frankfurt, Weidlich, 1965 s. 98, (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937).
- Katalog zabytków sztuki w Polsce: Tom IV Zeszyt 2 Sobótka, Kąty Wrocławskie i okolice. Warszawa: 1991, s. 152 (inwentaryzacja przeprowadzana w latach 1977-1980).
- Milka, Józef. Kamienne pomniki średniowiecznego prawa. Wrocław: 1979.