Gotycka kapliczka słupowa w Tyńcu nad Ślęzą: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzono nową stronę "thumb|left|Głowica kapliczki w Tyńcu nad Ślęzą, fot. 2012. '''Tyniec nad Ślęzą''' (niem. Gross Tinz) gmina Ko...") |
|||
(Nie pokazano 7 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
+ | <div style="float: right;">{{MKK}}</div> | ||
[[Plik:Tyniec nad Ślęzą głowica kapliczki.jpg|thumb|left|Głowica kapliczki w Tyńcu nad Ślęzą, fot. 2012.]] | [[Plik:Tyniec nad Ślęzą głowica kapliczki.jpg|thumb|left|Głowica kapliczki w Tyńcu nad Ślęzą, fot. 2012.]] | ||
'''Tyniec nad Ślęzą''' (niem. Gross Tinz) gmina Kobierzyce, powiat wrocławski. | '''Tyniec nad Ślęzą''' (niem. Gross Tinz) gmina Kobierzyce, powiat wrocławski. | ||
− | W zachodniej ścianie muru cmentarza przykościelnego kościoła pw. św. Michała Archanioła z 2. poł. XII w. wmurowany jest od strony wewnętrznej fragment piaskowcowej kapliczki słupowej. Zachowana głowica wieńcząca kapliczkę, | + | W zachodniej ścianie muru cmentarza przykościelnego kościoła pw. św. Michała Archanioła z 2. poł. XII w. wmurowany jest od strony wewnętrznej fragment piaskowcowej kapliczki słupowej. Zachowana głowica wieńcząca kapliczkę, wykonana z jednego bloku piaskowca, umieszczona została w murze w nieokreślonym czasie. Remont muru zbudowanego z kamienia polnego i głazów, w niektórych partiach nieobrobionych, miał miejsce w 1899 r.<ref name="Degen" />. Najprawdopodobniej kapliczka była w nim już wcześniej. Głowica ma typowe dla monolitowych kapliczek z Dolnego Śląska dwuspadowe zakończenie i wnękę (niszę) zamkniętą łukiem. W powiecie wrocławskim tego typu kapliczkę można zobaczyć też w [[Kamienna kapliczka słupowa w Tyńcu Małym koło Wrocławia|Tyńcu Małym]]. |
Kurt Degen<ref name="Degen">Degen, Kurt. ''Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau''. Frankfurt, Weidlich, 1965 s. 98, (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937).</ref> oraz Katalog zabytków sztuki w Polsce <ref name="Katalog">''Katalog zabytków sztuki w Polsce: Tom IV Zeszyt 2 Sobótka, Kąty Wrocławskie i okolice''. Warszawa: 1991, s. 152 (inwentaryzacja przeprowadzana w latach 1977-1980).</ref> określają kapliczkę jako późnogotycką. Katalog datuje ją z zastrzeżeniem znaku zapytania na XV - 1. poł. XVI w. Ta ostrożność jest uzasadniona prostotą formy i brakiem elementów wyróżniających pozwalających na określenie czasu jej fundowania. | Kurt Degen<ref name="Degen">Degen, Kurt. ''Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau''. Frankfurt, Weidlich, 1965 s. 98, (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937).</ref> oraz Katalog zabytków sztuki w Polsce <ref name="Katalog">''Katalog zabytków sztuki w Polsce: Tom IV Zeszyt 2 Sobótka, Kąty Wrocławskie i okolice''. Warszawa: 1991, s. 152 (inwentaryzacja przeprowadzana w latach 1977-1980).</ref> określają kapliczkę jako późnogotycką. Katalog datuje ją z zastrzeżeniem znaku zapytania na XV - 1. poł. XVI w. Ta ostrożność jest uzasadniona prostotą formy i brakiem elementów wyróżniających pozwalających na określenie czasu jej fundowania. | ||
Linia 10: | Linia 11: | ||
Typ muru skutkuje tym, że na kapliczkę działają siły powodujące jej dalsze uszkodzenia. W porównaniu ze stanem sprzed kilku lat ówczesne pęknięcia zmieniły się w duże szczeliny, a rozdzielone w ten sposób części przesuwają się (2012). | Typ muru skutkuje tym, że na kapliczkę działają siły powodujące jej dalsze uszkodzenia. W porównaniu ze stanem sprzed kilku lat ówczesne pęknięcia zmieniły się w duże szczeliny, a rozdzielone w ten sposób części przesuwają się (2012). | ||
− | Kapliczka na fali zainteresowania pomnikami dawnego prawa została zaliczona bez podstaw w dokumentach do [[krzyż pokutny|kapliczek pokutnych]] (pojednania). Późniejszy sceptycyzm dotyczący tego typu klasyfikacji kapliczek oraz kamiennych krzyży, ze względu na to, że zobowiązania wynikające z umów ugodowych pomiędzy zabójcą a rodziną zabitego nie były wyłącznymi przyczynami powstawania takich kapliczek i kamiennych krzyży, przebija się do świadomości zainteresowanych tymi obiektami dosyć powoli. | + | Kapliczka, na fali zainteresowania pomnikami dawnego prawa, została zaliczona bez podstaw w dokumentach do [[krzyż pokutny|kapliczek pokutnych]] (pojednania)<ref name="Milka">Milka, Józef. ''Kamienne pomniki średniowiecznego prawa.'' Wrocław: 1979.</ref>. Późniejszy sceptycyzm dotyczący tego typu klasyfikacji kapliczek oraz kamiennych krzyży, ze względu na to, że zobowiązania wynikające z umów ugodowych pomiędzy zabójcą a rodziną zabitego nie były wyłącznymi przyczynami powstawania takich kapliczek i kamiennych krzyży, przebija się do świadomości zainteresowanych tymi obiektami dosyć powoli. |
=== Przypisy === | === Przypisy === | ||
Linia 19: | Linia 20: | ||
* Degen, Kurt. ''Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau''. Frankfurt, Weidlich, 1965 s. 98, (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937). | * Degen, Kurt. ''Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau''. Frankfurt, Weidlich, 1965 s. 98, (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937). | ||
* ''Katalog zabytków sztuki w Polsce: Tom IV Zeszyt 2 Sobótka, Kąty Wrocławskie i okolice''. Warszawa: 1991, s. 152 (inwentaryzacja przeprowadzana w latach 1977-1980). | * ''Katalog zabytków sztuki w Polsce: Tom IV Zeszyt 2 Sobótka, Kąty Wrocławskie i okolice''. Warszawa: 1991, s. 152 (inwentaryzacja przeprowadzana w latach 1977-1980). | ||
+ | * Milka, Józef. Kamienne pomniki średniowiecznego prawa. Wrocław: 1979. | ||
+ | |||
+ | [[Kategoria:Powiat wrocławski|Tyniec nad Ślęzą]] | ||
+ | [[Kategoria:Średniowieczne kapliczki|Tyniec nad Ślęzą]] | ||
+ | [[Kategoria:Gotyckie kapliczki|Tyniec nad Ślęzą]] | ||
+ | [[Kategoria:Kamienne kapliczki słupowe w województwie dolnośląskim|Tyniec nad Ślęzą]] |
Aktualna wersja na dzień 11:33, 10 sty 2021
Tyniec nad Ślęzą (niem. Gross Tinz) gmina Kobierzyce, powiat wrocławski.
W zachodniej ścianie muru cmentarza przykościelnego kościoła pw. św. Michała Archanioła z 2. poł. XII w. wmurowany jest od strony wewnętrznej fragment piaskowcowej kapliczki słupowej. Zachowana głowica wieńcząca kapliczkę, wykonana z jednego bloku piaskowca, umieszczona została w murze w nieokreślonym czasie. Remont muru zbudowanego z kamienia polnego i głazów, w niektórych partiach nieobrobionych, miał miejsce w 1899 r.[1]. Najprawdopodobniej kapliczka była w nim już wcześniej. Głowica ma typowe dla monolitowych kapliczek z Dolnego Śląska dwuspadowe zakończenie i wnękę (niszę) zamkniętą łukiem. W powiecie wrocławskim tego typu kapliczkę można zobaczyć też w Tyńcu Małym.
Kurt Degen[1] oraz Katalog zabytków sztuki w Polsce [2] określają kapliczkę jako późnogotycką. Katalog datuje ją z zastrzeżeniem znaku zapytania na XV - 1. poł. XVI w. Ta ostrożność jest uzasadniona prostotą formy i brakiem elementów wyróżniających pozwalających na określenie czasu jej fundowania.
Wymiary zachowanej głowicy to: 89 cm (wysokość), 46 cm (szerokość), 25 cm (głębokość). Pomiar dokonany w roku 1936/1937: 90x50x26[1].
Typ muru skutkuje tym, że na kapliczkę działają siły powodujące jej dalsze uszkodzenia. W porównaniu ze stanem sprzed kilku lat ówczesne pęknięcia zmieniły się w duże szczeliny, a rozdzielone w ten sposób części przesuwają się (2012).
Kapliczka, na fali zainteresowania pomnikami dawnego prawa, została zaliczona bez podstaw w dokumentach do kapliczek pokutnych (pojednania)[3]. Późniejszy sceptycyzm dotyczący tego typu klasyfikacji kapliczek oraz kamiennych krzyży, ze względu na to, że zobowiązania wynikające z umów ugodowych pomiędzy zabójcą a rodziną zabitego nie były wyłącznymi przyczynami powstawania takich kapliczek i kamiennych krzyży, przebija się do świadomości zainteresowanych tymi obiektami dosyć powoli.
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Degen, Kurt. Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau. Frankfurt, Weidlich, 1965 s. 98, (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937).
- ↑ Katalog zabytków sztuki w Polsce: Tom IV Zeszyt 2 Sobótka, Kąty Wrocławskie i okolice. Warszawa: 1991, s. 152 (inwentaryzacja przeprowadzana w latach 1977-1980).
- ↑ Milka, Józef. Kamienne pomniki średniowiecznego prawa. Wrocław: 1979.
Wykorzystana literatura
- Degen, Kurt. Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau. Frankfurt, Weidlich, 1965 s. 98, (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937).
- Katalog zabytków sztuki w Polsce: Tom IV Zeszyt 2 Sobótka, Kąty Wrocławskie i okolice. Warszawa: 1991, s. 152 (inwentaryzacja przeprowadzana w latach 1977-1980).
- Milka, Józef. Kamienne pomniki średniowiecznego prawa. Wrocław: 1979.