Herby na sklepieniu Izby Seniora Rady: Różnice pomiędzy wersjami
Z almanach wrocławski
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwaniam (Anna Kowalczewska przeniósł stronę Izba Seniora Rady - schemat układu herbów na sklepieniu do Izba Seniora Rady - schemat sklepienia z herbami) |
|||
| (Nie pokazano 12 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | [[Plik:Izba Seniora | + | <div style="float: right;">{{Wrocław mieszczanie}}</div> |
| − | '''Izba Seniora Rady Ratusza we Wrocławiu''' otrzymała w latach 1484-1485 gwiaździste sklepienie ze zwornikami heraldycznymi i wspornikami w postaci ludzkich popiersi. 17 zworników to '''17 tarcz herbowych z herbami | + | [[Plik:Izba Seniora sklepienie - schemat.png|thumb|alt=Wrocław Ratusz|Sklepienie Izby Seniora Rady Wrocławia - schemat rozmieszczenia herbów. R to rajca, Ł - ławnik, numery oznaczają miejsce w hierarchii; orientacja według ułożenia herbu 1R.]] |
| + | '''Izba Seniora Rady Ratusza we Wrocławiu''' otrzymała w latach 1484-1485 gwiaździste sklepienie ze zwornikami heraldycznymi i wspornikami w postaci ludzkich popiersi. 17 zworników to '''17 tarcz herbowych z herbami i gmerkami zasiadających w tym czasie w Radzie i Ławie'''. Ośmiu rajców (panów stołowych) na czele z Seniorem Lukasem Eisenreichem i dziewięciu ławników<ref>Ławników było 11 ale 2, najniższych w hierarchii bo wskazywanych przez cechy, pominięto. Byli to kramarz Niclas Grizeling i rzeźnik Paul Fridrich.</ref>. Sklepienie jest swoistą fotografią zbiorową Rady i Ławy z lat 1484-1485. Właśnie herby radnych ułatwiły ustalenie daty powstania sklepienia<ref>Zachowały się pełne spisy wrocławskich radnych i ławników od 1287 r. ''Akta miasta Wrocławia I.H. Rada i księgi administracyjne Rady. /1287 - 1898/ Księgi Rady Miejskiej, spisy: radnych, ławników, urzędników, regulaminy, spisy członków cechów, podatki cechowe.'' Archiwum Państwowe we Wrocławiu. Wydane Codex Diplomaticus Silesiae T.11 Breslauer Stadtbuch enthaltend die Rathslinie von 1287 ab und Urkunden zur Verfassungsgeschichte der Stadt, Breslau 1882.</ref>. | ||
== Herby == | == Herby == | ||
=== Senior Rady === | === Senior Rady === | ||
<gallery mode=packed heights=230px> | <gallery mode=packed heights=230px> | ||
| − | Plik:Izba Seniora Eisenreich.jpg|Senior Rady Lukas Eisenreich (Eysenreich) | + | Plik:Izba Seniora Eisenreich.jpg|1R. Senior Rady Lukas Eisenreich (Eysenreich) |
| + | Plik:Izba Seniora Eisenreich Schellenberg.jpg | ||
</gallery> | </gallery> | ||
=== Drugi krąg, rajcy=== | === Drugi krąg, rajcy=== | ||
<gallery mode=packed heights=230px> | <gallery mode=packed heights=230px> | ||
| − | Plik:Izba Seniora Krebil.jpg|Peter | + | Plik:Izba Seniora Krebil.jpg|2R. Peter Krebel (Krebil) |
| − | Plik:Izba Seniora 2E.jpg|Johannes (Hans) Crapff (Crapp, Krapp,Krappe) | + | Plik:Krebel Peter.jpg|Portret Petera Krebela z I poł. XVII w. |
| − | Plik:Izba Seniora | + | Plik:Izba Seniora 2S.jpg|3R. Nicolaus Tinczmann |
| − | Plik: | + | Plik:Izba Seniora 2E.jpg|4R. Johannes (Hans) Crapff (Crapp, Krapp,Krappe) |
| + | Plik:Izba Seniora Jentsch.jpg|5R<ref>Piąty rajca pełnił jedną z najważniejszych funkcji gdyż był skarbnikiem miasta. Niemiecka nazwa Kämmerer (z łac. ''camerarius, questor'') tłumaczona jest często jako komornik ale bardziej pasuje skarbnik. W dawnej Polsce używano też w miastach (gł. Wielkopolska od XV w.) spolszczonego Kämmerer w formie kamlarz, kamelarz. To on zarządzał miejskimi podatkami, ich poborem. Obciążenia podatkowe i budżet miasta ciągle rosły więc w XV w. do pomocy skarbnik otrzymał zastępców rekrutujących się z grona ławników. Od 1549 r. tworzyli oni wspólnie urząd kameralny (''Kammeramt''), a później Miejski Urząd Rentowy (''Rentamt'').</ref> David Jentsch | ||
| + | Plik:Jentsch D. i Heugel W.jpg|Dawid Jentsch i Wawrzyniec Heugel (9Ł) w roku 1488<ref>Widoczna na obrazku data 1408 to najpewniej wynik zatarcia dolnej części ósemki. Ernst Kloss, z którego książki ''Die Schlesische Buchmalerei des Mittelalters'', Berlin: 1942, s. 259, pochodzi zdjęcie zastanawia się między rokiem 1488 a 1499. Bardziej prawdopodobny jest rok 1488 gdyż obaj patrycjusze zasiadali wówczas w ratuszu. Jentsch był w tym roku zastępcą seniora rady, a Heugel szóstym ławnikiem. Na początku lat 90. Wawrzyniec Heugel zniknął z władz miasta (ostatni raz zasiadał w ławie w 1493 r.), pomimo, że żył do roku 1513. Dawid Jentsch był o wiele aktywniejszym "samorządowcem", zajmował też wyższe stanowiska. W roku śmierci (1499) był ławnikiem.</ref> | ||
</gallery> | </gallery> | ||
=== Trzeci krąg, rajcy i ławnicy === | === Trzeci krąg, rajcy i ławnicy === | ||
<gallery mode=packed heights=210px> | <gallery mode=packed heights=210px> | ||
| − | Plik:Izba Seniora Haunold.jpg|Rajca Hans Haunold | + | Plik:Izba Seniora Haunold.jpg|6R. Rajca Hans Haunold |
| − | Plik:Izba Seniora | + | Plik:Izba Seniora 3S.jpg|7R. Rajca Staschke Protschky |
| − | Plik:Izba Seniora Dompnig.jpg|[[Kapliczka Dompniga|Senior Ławy Heinz Dompnig | + | Plik:Izba Seniora 3SE.jpg|8R. Rajca Mathias Lebe |
| − | Plik:Izba Seniora | + | Plik:Izba Seniora Dompnig.jpg|1Ł. [[Kapliczka Dompniga|Senior Ławy Heinz Dompnig]] |
| − | Plik:Izba Seniora | + | Plik:Izba Seniora 3NE.jpg|2Ł. Ławnik Witche (Witsche, Wittigo) Lewenberg (Lemberg) |
| − | + | Plik:Izba Seniora Foyt.jpg|3Ł. [[Kapliczka Dompniga|Ławnik Mathias Foyt]] | |
| − | Plik:Izba Seniora Gremmel.jpg|Ławnik Hans Gremmel | + | Plik:Izba Seniora Gremmel.jpg|4Ł. Ławnik Hans Gremmel |
| − | Plik:Izba Seniora | + | Plik:Izba Seniora 3SW.jpg|5Ł. Ławnik Andreas Yban |
| + | |||
| + | |||
</gallery> | </gallery> | ||
=== Czwarty krąg, ławnicy === | === Czwarty krąg, ławnicy === | ||
<gallery mode=packed heights=230px> | <gallery mode=packed heights=230px> | ||
| − | Plik:Izba Seniora | + | Plik:Izba Seniora Popplau.jpg|6Ł. Caspar Poppel(au) |
| − | + | Plik:Izba Seniora 4N.jpg|7Ł. Wencel Reichel | |
| − | Plik:Izba Seniora | + | Plik:Izba Seniora 4W.jpg|8Ł. Heronimus (Jeronimus) Meis(e)ner (Meißner) (4W) |
| − | Plik:Izba Seniora 4W.jpg| Heronimus (Jeronimus) Meis(e)ner (Meißner) (4W) | + | Plik:Izba Seniora 4S.jpg|9Ł. Laurencius Heugel |
| + | |||
</gallery> | </gallery> | ||
Wersja z 12:34, 14 paź 2022
Izba Seniora Rady Ratusza we Wrocławiu otrzymała w latach 1484-1485 gwiaździste sklepienie ze zwornikami heraldycznymi i wspornikami w postaci ludzkich popiersi. 17 zworników to 17 tarcz herbowych z herbami i gmerkami zasiadających w tym czasie w Radzie i Ławie. Ośmiu rajców (panów stołowych) na czele z Seniorem Lukasem Eisenreichem i dziewięciu ławników[1]. Sklepienie jest swoistą fotografią zbiorową Rady i Ławy z lat 1484-1485. Właśnie herby radnych ułatwiły ustalenie daty powstania sklepienia[2].
Spis treści
Herby
Senior Rady
1R. Senior Rady Lukas Eisenreich (Eysenreich)
Drugi krąg, rajcy
2R. Peter Krebel (Krebil)
Portret Petera Krebela z I poł. XVII w.
3R. Nicolaus Tinczmann
4R. Johannes (Hans) Crapff (Crapp, Krapp,Krappe)
5R[3] David Jentsch
Dawid Jentsch i Wawrzyniec Heugel (9Ł) w roku 1488[4]
Trzeci krąg, rajcy i ławnicy
6R. Rajca Hans Haunold
7R. Rajca Staschke Protschky
8R. Rajca Mathias Lebe
2Ł. Ławnik Witche (Witsche, Wittigo) Lewenberg (Lemberg)
4Ł. Ławnik Hans Gremmel
5Ł. Ławnik Andreas Yban
Czwarty krąg, ławnicy
6Ł. Caspar Poppel(au)
7Ł. Wencel Reichel
8Ł. Heronimus (Jeronimus) Meis(e)ner (Meißner) (4W)
9Ł. Laurencius Heugel
Przypisy
- ↑ Ławników było 11 ale 2, najniższych w hierarchii bo wskazywanych przez cechy, pominięto. Byli to kramarz Niclas Grizeling i rzeźnik Paul Fridrich.
- ↑ Zachowały się pełne spisy wrocławskich radnych i ławników od 1287 r. Akta miasta Wrocławia I.H. Rada i księgi administracyjne Rady. /1287 - 1898/ Księgi Rady Miejskiej, spisy: radnych, ławników, urzędników, regulaminy, spisy członków cechów, podatki cechowe. Archiwum Państwowe we Wrocławiu. Wydane Codex Diplomaticus Silesiae T.11 Breslauer Stadtbuch enthaltend die Rathslinie von 1287 ab und Urkunden zur Verfassungsgeschichte der Stadt, Breslau 1882.
- ↑ Piąty rajca pełnił jedną z najważniejszych funkcji gdyż był skarbnikiem miasta. Niemiecka nazwa Kämmerer (z łac. camerarius, questor) tłumaczona jest często jako komornik ale bardziej pasuje skarbnik. W dawnej Polsce używano też w miastach (gł. Wielkopolska od XV w.) spolszczonego Kämmerer w formie kamlarz, kamelarz. To on zarządzał miejskimi podatkami, ich poborem. Obciążenia podatkowe i budżet miasta ciągle rosły więc w XV w. do pomocy skarbnik otrzymał zastępców rekrutujących się z grona ławników. Od 1549 r. tworzyli oni wspólnie urząd kameralny (Kammeramt), a później Miejski Urząd Rentowy (Rentamt).
- ↑ Widoczna na obrazku data 1408 to najpewniej wynik zatarcia dolnej części ósemki. Ernst Kloss, z którego książki Die Schlesische Buchmalerei des Mittelalters, Berlin: 1942, s. 259, pochodzi zdjęcie zastanawia się między rokiem 1488 a 1499. Bardziej prawdopodobny jest rok 1488 gdyż obaj patrycjusze zasiadali wówczas w ratuszu. Jentsch był w tym roku zastępcą seniora rady, a Heugel szóstym ławnikiem. Na początku lat 90. Wawrzyniec Heugel zniknął z władz miasta (ostatni raz zasiadał w ławie w 1493 r.), pomimo, że żył do roku 1513. Dawid Jentsch był o wiele aktywniejszym "samorządowcem", zajmował też wyższe stanowiska. W roku śmierci (1499) był ławnikiem.
