Kamienna kapliczka słupowa w Studnicy w powiecie legnickim: Różnice pomiędzy wersjami
Linia 7: | Linia 7: | ||
Autor jako miejsce położenia kapliczki wymienia Bolesławiec, ale w rzeczywistości stoi ona pod wsią Studnica (fot. 2, 14), po prawej stronie szosy do Legnicy (<small>51°14'01.6"N 16°02'42.4"E</small>). Przypisywane jej jest pochodzenie [[Krzyż pokutny|pokutne]], czyli związane z umową pomiędzy zabójcą a rodziną zabitego. Taka hipoteza jest bardzo luźnym domysłem, niemającym żadnych konkretnych podstaw. W rzeczywistości nie znamy ani czasu, ani przyczyny fundacji i fundatora kapliczki. Okolica, w której stoi, była jednolicie protestancka. Można więc ostrożnie stwierdzić, że kapliczka pochodzi sprzed zwycięstwa w Legnicy i Chojnowie zwolenników Marcina Lutra, czyli sprzed lat 30. XV w. Jest to więc prawdopodobnie kilkusetletnia, być może aż średniowieczna, kapliczka przydrożna. Nie wiemy nic o jej fundatorze ani przyczynie fundacji. Nieznany też jest jej wykonawca. | Autor jako miejsce położenia kapliczki wymienia Bolesławiec, ale w rzeczywistości stoi ona pod wsią Studnica (fot. 2, 14), po prawej stronie szosy do Legnicy (<small>51°14'01.6"N 16°02'42.4"E</small>). Przypisywane jej jest pochodzenie [[Krzyż pokutny|pokutne]], czyli związane z umową pomiędzy zabójcą a rodziną zabitego. Taka hipoteza jest bardzo luźnym domysłem, niemającym żadnych konkretnych podstaw. W rzeczywistości nie znamy ani czasu, ani przyczyny fundacji i fundatora kapliczki. Okolica, w której stoi, była jednolicie protestancka. Można więc ostrożnie stwierdzić, że kapliczka pochodzi sprzed zwycięstwa w Legnicy i Chojnowie zwolenników Marcina Lutra, czyli sprzed lat 30. XV w. Jest to więc prawdopodobnie kilkusetletnia, być może aż średniowieczna, kapliczka przydrożna. Nie wiemy nic o jej fundatorze ani przyczynie fundacji. Nieznany też jest jej wykonawca. | ||
− | W murze cmentarza kościelnego kościoła pw. Matki Boskiej Ostrobramskiej i Świętego Kazimierza, będącego aktualnie kościołem filialnym w parafii w Miłkowicach, umieszczona jest jeszcze jedna kamienna kapliczka monolitowa (fot. 3, 4). Mur ten jest swoistym lapidarium. Oprócz kapliczki wmurowane jest w niego co najmniej 7 kamiennych monolitowych krzyży (fot. 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 14). Kościół w Studnicy wzmiankowany był już na początku XIV w. i co najmniej od tego czasu istniał przy nim cmentarz grzebalny. Tu należy szukać źródła tych artefaktów. Popularna, jak w przypadku kapliczki przy szosie, teza, że są to obiekty związane z prawem i powstałe w wyniku wykonania umów ugodowych pomiędzy zabójcą a rodziną zabitego (krzyże i kapliczki pokutne czy też pojednania), nie ma tak samo realnych podstaw. Inaczej jednak niż tam, można postawić bardzo prawdopodobną szczegółową tezę o pochodzeniu i funkcji obiektów z muru. Są to po prostu krzyże cmentarne, nagrobne. Podobnie kapliczka. Przy budowie czy też remoncie muru, wykorzystano kamienne elementy, z zapomnianych i nie mających opiekunów grobów. W kilkusetletniej historii cmentarza takie mogiły zawsze się pojawiały. | + | W murze cmentarza kościelnego kościoła pw. Matki Boskiej Ostrobramskiej i Świętego Kazimierza, będącego aktualnie kościołem filialnym w parafii w Miłkowicach, umieszczona jest jeszcze jedna kamienna kapliczka monolitowa (fot. 3, 4). Mur ten jest swoistym lapidarium. Oprócz kapliczki wmurowane jest w niego co najmniej 7 kamiennych monolitowych krzyży (fot. 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 14). Kościół w Studnicy wzmiankowany był już na początku XIV w. i co najmniej od tego czasu istniał przy nim cmentarz grzebalny. Tu należy szukać źródła tych artefaktów. Popularna, jak w przypadku kapliczki przy szosie, teza, że są to obiekty związane z prawem i powstałe w wyniku wykonania umów ugodowych pomiędzy zabójcą a rodziną zabitego (krzyże i kapliczki pokutne czy też pojednania), nie ma tak samo realnych podstaw. Inaczej jednak niż tam, można postawić bardzo prawdopodobną szczegółową tezę o pochodzeniu i funkcji obiektów z muru. Są to po prostu krzyże cmentarne, nagrobne. Podobnie kapliczka. Przy budowie czy też remoncie muru, wykorzystano kamienne elementy, z zapomnianych i nie mających opiekunów grobów. W kilkusetletniej historii cmentarza takie mogiły zawsze się pojawiały. Kapliczki cmentarne tego typu zachowały się na cmentarzu w Lubnowie koło Obornik Śląskich (fot. 16). Ich przeznaczanie zostało potwierdzone przez badania Dagmary Adamskiej<ref name="Adamska">Adamska Dagmara. ''O wołowskim staroście Janie von Debitsch w świetle źródeł archeologicznych, ikonograficznych i pisanych.'' W: Mundis hominis - cywilizacja, kultura, natura. Wokół interdyscyplinarności badań historycznych. Wrocław: 2006, s. 515-526.</ref>. Istnienie krzyży na cmentarzu nie wymaga dowodu. Natomiast karkołomną koncepcją jest pomysł, że ściągano je z całej okolicy po to, żeby umieścić w cmentarnym murze. Jak przy każdym śledztwie należy zastanowić się nad motywem działania. Być może w murze cmentarnym jest więcej krzyży Oprócz krzyży w murze we wsi był jeszcze kamienny krzyż w pobliżu kamiennej kapliczki przy szosie. Przez kilka leżał uszkodzony, aż w 2010 r. został naprawiony (połączono dwie części) i ustawiony przy kościele w niedalekim od Studnicy Pątnowie (fot. 14, na rysunku z 1923 r. - fot. 15. - to krzyż pierwszy od lewej strony). |
− | |||
− | |||
− | |||
− | < | ||
+ | == Lista kamiennych kapliczek i krzyży w Studnicy == | ||
+ | # Kapliczka przy szosie | ||
<gallery mode="packed" heights=230px> | <gallery mode="packed" heights=230px> | ||
Linia 32: | Linia 30: | ||
* [[Monolitowe kamienne krzyże - galeria]] | * [[Monolitowe kamienne krzyże - galeria]] | ||
+ | {{Przypisy}} | ||
[[Kategoria:Kamienne kapliczki słupowe w województwie dolnośląskim|Studnica]] | [[Kategoria:Kamienne kapliczki słupowe w województwie dolnośląskim|Studnica]] | ||
[[Kategoria:Średniowieczne kapliczki|Studnica]] | [[Kategoria:Średniowieczne kapliczki|Studnica]] |
Wersja z 17:38, 21 sty 2021
Ten artykuł jest w trakcie tworzenia i może przejściowo zawierać niepełne, niezweryfikowane lub błędne informacje.
Kapliczki monolitowe budzą podziw prostotą formy. Prastara, w kamieniu wykuta kapliczka z XIV w. w Bolesławcu na Dolnym Śląsku jest to niski słup kamienny, rozszerzający się u góry w kapliczkę z jedną wnęką, wywierający wrażenie archaicznego zabytku, nad którym przepłynęły wieki. To opis z książki Andrzeja Seweryna o kapliczkach przydrożnych z 1958 r., dotyczący zdjęcia nr 1[1].
Autor jako miejsce położenia kapliczki wymienia Bolesławiec, ale w rzeczywistości stoi ona pod wsią Studnica (fot. 2, 14), po prawej stronie szosy do Legnicy (51°14'01.6"N 16°02'42.4"E). Przypisywane jej jest pochodzenie pokutne, czyli związane z umową pomiędzy zabójcą a rodziną zabitego. Taka hipoteza jest bardzo luźnym domysłem, niemającym żadnych konkretnych podstaw. W rzeczywistości nie znamy ani czasu, ani przyczyny fundacji i fundatora kapliczki. Okolica, w której stoi, była jednolicie protestancka. Można więc ostrożnie stwierdzić, że kapliczka pochodzi sprzed zwycięstwa w Legnicy i Chojnowie zwolenników Marcina Lutra, czyli sprzed lat 30. XV w. Jest to więc prawdopodobnie kilkusetletnia, być może aż średniowieczna, kapliczka przydrożna. Nie wiemy nic o jej fundatorze ani przyczynie fundacji. Nieznany też jest jej wykonawca.
W murze cmentarza kościelnego kościoła pw. Matki Boskiej Ostrobramskiej i Świętego Kazimierza, będącego aktualnie kościołem filialnym w parafii w Miłkowicach, umieszczona jest jeszcze jedna kamienna kapliczka monolitowa (fot. 3, 4). Mur ten jest swoistym lapidarium. Oprócz kapliczki wmurowane jest w niego co najmniej 7 kamiennych monolitowych krzyży (fot. 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 14). Kościół w Studnicy wzmiankowany był już na początku XIV w. i co najmniej od tego czasu istniał przy nim cmentarz grzebalny. Tu należy szukać źródła tych artefaktów. Popularna, jak w przypadku kapliczki przy szosie, teza, że są to obiekty związane z prawem i powstałe w wyniku wykonania umów ugodowych pomiędzy zabójcą a rodziną zabitego (krzyże i kapliczki pokutne czy też pojednania), nie ma tak samo realnych podstaw. Inaczej jednak niż tam, można postawić bardzo prawdopodobną szczegółową tezę o pochodzeniu i funkcji obiektów z muru. Są to po prostu krzyże cmentarne, nagrobne. Podobnie kapliczka. Przy budowie czy też remoncie muru, wykorzystano kamienne elementy, z zapomnianych i nie mających opiekunów grobów. W kilkusetletniej historii cmentarza takie mogiły zawsze się pojawiały. Kapliczki cmentarne tego typu zachowały się na cmentarzu w Lubnowie koło Obornik Śląskich (fot. 16). Ich przeznaczanie zostało potwierdzone przez badania Dagmary Adamskiej[2]. Istnienie krzyży na cmentarzu nie wymaga dowodu. Natomiast karkołomną koncepcją jest pomysł, że ściągano je z całej okolicy po to, żeby umieścić w cmentarnym murze. Jak przy każdym śledztwie należy zastanowić się nad motywem działania. Być może w murze cmentarnym jest więcej krzyży Oprócz krzyży w murze we wsi był jeszcze kamienny krzyż w pobliżu kamiennej kapliczki przy szosie. Przez kilka leżał uszkodzony, aż w 2010 r. został naprawiony (połączono dwie części) i ustawiony przy kościele w niedalekim od Studnicy Pątnowie (fot. 14, na rysunku z 1923 r. - fot. 15. - to krzyż pierwszy od lewej strony).
Lista kamiennych kapliczek i krzyży w Studnicy
- Kapliczka przy szosie
Przypisy
- ↑ Seweryn Tadeusz. Kapliczki i krzyże przydrożne w Polsce. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1958, s. 135.
- ↑ Adamska Dagmara. O wołowskim staroście Janie von Debitsch w świetle źródeł archeologicznych, ikonograficznych i pisanych. W: Mundis hominis - cywilizacja, kultura, natura. Wokół interdyscyplinarności badań historycznych. Wrocław: 2006, s. 515-526.