Kamienna kapliczka słupowa w Studnicy w powiecie legnickim: Różnice pomiędzy wersjami
Linia 27: | Linia 27: | ||
Plik:Studnica Hellmich.jpg|15. Rysunek z 1923 r. z kapliczkami i krzyżami w Studnicy | Plik:Studnica Hellmich.jpg|15. Rysunek z 1923 r. z kapliczkami i krzyżami w Studnicy | ||
Plik:Lubnów kapliczka 2.jpg|16. Kapliczka cmentarna z I poł. XVI w. w Lubnowie, pow. trzebnicki (fot. 2016) | Plik:Lubnów kapliczka 2.jpg|16. Kapliczka cmentarna z I poł. XVI w. w Lubnowie, pow. trzebnicki (fot. 2016) | ||
− | Plik:Modliszów sakramentarium.jpg|17.Sakramentarium w Modliszowie | + | Plik:Modliszów sakramentarium.jpg|17. Sakramentarium w Modliszowie |
Plik:Srudnica kaplica grobowa 2.jpg|alt=Kaplica grobowa z sarkofagiem Studnicy|18. Sarkofag z końca XVIII w. w kaplicy grobowej północnej | Plik:Srudnica kaplica grobowa 2.jpg|alt=Kaplica grobowa z sarkofagiem Studnicy|18. Sarkofag z końca XVIII w. w kaplicy grobowej północnej | ||
Plik:Studnica kaplica grobowa 1.jpg|alt=Płyty nagrobne i sarkofagi , Studnica|19. Płyty nagrobne i sarkofagi, w południowej kaplicy grobowej | Plik:Studnica kaplica grobowa 1.jpg|alt=Płyty nagrobne i sarkofagi , Studnica|19. Płyty nagrobne i sarkofagi, w południowej kaplicy grobowej |
Wersja z 19:46, 21 sty 2021
Ten artykuł jest w trakcie tworzenia i może przejściowo zawierać niepełne, niezweryfikowane lub błędne informacje.
Kapliczki monolitowe budzą podziw prostotą formy. Prastara, w kamieniu wykuta kapliczka z XIV w. w Bolesławcu na Dolnym Śląsku jest to niski słup kamienny, rozszerzający się u góry w kapliczkę z jedną wnęką, wywierający wrażenie archaicznego zabytku, nad którym przepłynęły wieki. To opis z książki Andrzeja Seweryna o kapliczkach przydrożnych z 1958 r., dotyczący zdjęcia nr 1[1].
Autor jako miejsce położenia kapliczki wymienia Bolesławiec, ale w rzeczywistości stoi ona pod wsią Studnica (fot. 2, 14), po prawej stronie szosy do Legnicy (51°14'01.6"N 16°02'42.4"E). Przypisywane jej jest pochodzenie pokutne, czyli związane z umową pomiędzy zabójcą a rodziną zabitego. Taka hipoteza jest bardzo luźnym domysłem, niemającym żadnych konkretnych podstaw. W rzeczywistości nie znamy ani czasu, ani przyczyny fundacji i fundatora kapliczki. Okolica, w której stoi, była jednolicie protestancka. Można więc ostrożnie stwierdzić, że kapliczka pochodzi sprzed zwycięstwa w Legnicy i Chojnowie zwolenników Marcina Lutra, czyli sprzed lat 30. XV w. Jest to więc prawdopodobnie kilkusetletnia, być może aż średniowieczna, kapliczka przydrożna. Nie wiemy nic o jej fundatorze ani przyczynie fundacji. Nieznany też jest jej wykonawca.
W murze cmentarza kościelnego kościoła pw. Matki Boskiej Ostrobramskiej i Świętego Kazimierza, będącego aktualnie kościołem filialnym w parafii w Miłkowicach, umieszczona jest jeszcze jedna kamienna kapliczka monolitowa (fot. 3, 4). Mur ten jest swoistym lapidarium. Oprócz kapliczki wmurowane jest w niego co najmniej 7 kamiennych monolitowych krzyży (fot. 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 14). Kościół w Studnicy wzmiankowany był już na początku XIV w. i co najmniej od tego czasu istniał przy nim cmentarz grzebalny. Tu należy szukać źródła tych artefaktów. Popularna, jak w przypadku kapliczki przy szosie, teza, że są to obiekty związane z prawem i powstałe w wyniku wykonania umów ugodowych pomiędzy zabójcą a rodziną zabitego (krzyże i kapliczki pokutne czy też pojednania), nie ma tak samo realnych podstaw. Inaczej jednak niż tam, można postawić bardzo prawdopodobną szczegółową tezę o pochodzeniu i funkcji obiektów z muru. Są to po prostu krzyże cmentarne, nagrobne. Podobnie kapliczka. Przy budowie czy też remoncie muru, wykorzystano kamienne elementy, z zapomnianych i nie mających opiekunów grobów. W kilkusetletniej historii cmentarza takie mogiły zawsze się pojawiały. Kapliczki cmentarne tego typu zachowały się na cmentarzu w Lubnowie koło Obornik Śląskich (fot. 16). Ich przeznaczanie zostało potwierdzone przez badania Dagmary Adamskiej[2]. Istnienie krzyży na cmentarzu nie wymaga dowodu. Natomiast karkołomną koncepcją jest pomysł, że ściągano je z całej okolicy po to, żeby umieścić w cmentarnym murze. Jak przy każdym śledztwie należy zastanowić się nad motywem działania. Być może w murze cmentarnym jest więcej krzyży Oprócz krzyży w murze we wsi był jeszcze kamienny krzyż w pobliżu kamiennej kapliczki przy szosie. Przez kilka leżał uszkodzony, aż w 2010 r. został naprawiony (połączono dwie części) i ustawiony przy kościele w niedalekim od Studnicy Pątnowie (fot. 14, na rysunku z 1923 r. - fot. 15. - to krzyż pierwszy od lewej strony).
Lista kamiennych kapliczek i krzyży w Studnicy
- Kapliczka przy szosie
Przypisy
- ↑ Seweryn Tadeusz. Kapliczki i krzyże przydrożne w Polsce. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1958, s. 135.
- ↑ Adamska Dagmara. O wołowskim staroście Janie von Debitsch w świetle źródeł archeologicznych, ikonograficznych i pisanych. W: Mundis hominis - cywilizacja, kultura, natura. Wokół interdyscyplinarności badań historycznych. Wrocław: 2006, s. 515-526.