Tekst źródłowy strony Kamienny krzyż w Białej, w powiecie świdnickim

<div style="float: right;">{{MKK}}</div>
[[Plik:Biała krzyż kamienny.jpg|thumb|left|350px|Kamienny krzyż w Białej]] 
'''Biała''' (niem. ''Klein Bielau''), gm. Marcinowice, pow. świdnicki. 

Uszkodzony krzyż kamienny bez górnego pionowego ramienia  (głowy).  Według Andrzeja Scheera krzyż odkryty 4 maja 1979 r., wcześniej nieznany i nieopisywany<ref name="Scheer">Scheer, Andrzej. ''Krzyże pokutne ziemi świdnickiej'', Świdnica: 1987., s. 31.</ref>. 

Ogrodzony niskim metalowym płotkiem ustawionym w 2004 r. przez członków ''Bractwa Krzyżowców'', mającym chronić przed przypadkowym uszkodzeniem. Obok tabliczka firmowana przez PTTK ''Bractwo Krzyżowców'' i Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z opisem: ''Krzyż pokutny XIV-XVI w. Stawiany przez zabójcę na miejscu zbrodni''. Wobec braku potwierdzenia w dokumentach jednoznaczne określenie krzyża jako [[krzyż pokutny|pokutnego]] (pojednania) jest dosyć pochopne. Datowanie prawdopodobne.

Andrzej Scheer określa go jako [[typy krzyża|krzyż maltański]], czyli krzyż o równych ramionach, które rozszerzają się ku swoim końcom. Niewątpliwie krzyż nie jest prostym krzyżem greckim (równe ramiona) lub łacińskim, gdyż ma rozszerzające się ramiona. Ze względu jednak na uszkodzenia nie można z pewnością stwierdzić, że jego ramiona były  równe (możliwe, że dolne zachowane jest tylko w części). Bardzo prawdopodobne, że krzyż miał formę [[krzyż teutoński|krzyża teutońskiego]] (krzyżackiego), czyli z dłuższym dolnym pionowym ramieniem. Przemawia za tym to, że klasyczne krzyże maltańskie są bardzo rzadkie wśród kamiennych krzyży na Śląsku. Krzyże teutońskie też występują nieczęsto, ale właśnie w okolicach [[Sobótka|Sobótki]] jest ich główne skupisko (Gola Świdnicka, Sobótka w Muzeum Ślężańskim przeniesiony z Proszkowic, Sobótka Strzeblów, Proszkowice, Rogów Sobócki).

Nie wiadomo, czy krzyż stoi na swoim pierwotnym miejscu, czy też jest przeniesiony. Nie wiadomo też, jaka była przyczyna jego ufundowania. Informację z tabliczki należy traktować jako luźną hipotezę, której główną przesłanką jest nieporozumienie oparte na połączeniu tzw. krzyży pokutnych z jedną formą krzyża, mianowicie kamiennym krzyżem monolitowym, co w rezultacie doprowadziło do uznania wszystkich starych monolitowych kamiennych krzyży za krzyże pokutne.  

== Dane ==
Krzyż znajduje się we wsi, przy bocznej drodze (równoległej do głównej), prowadzącej do dawnego majątku sołeckiego (w PRL gospodarstwo PGR), naprzeciwko byłego dworu sołeckiego (47), po prawej za bramą.   

'''Współrzędne''' - <small>N 50°53'6" E 16°39'53"</small>.

{|class="wikitable" style="text-align:center"
! Nr
! Materiał
! Forma
! Inskrypcja
!
! Wiek
|-
|
| granitowy
| teutoński
| nie ma
| ?
| średniowiecze
|}

{|class="wikitable" style="text-align:center"
! Wymiary (cm)
! Wysokość
! Szerokość
! Grubość
|-
|Scheer, 1987<ref name="Scheer"/> 
|89
|89
|21
|-
|(2012)
|69
|91
|21
|-
|Wojtucki, Zobniów, 2017<ref name="Wojtucki">Wojtucki, Daniel. Zobniów, Stanisław. ''Kamienne krzyże na Śląsku, Górnych Łużycach i ziemi kłodzkiej.'' Wrocław: 2017, s. 385.</ref>
|70
|92
|21
|}
 
== Przypisy ==
<references />
{{Publikacja|2012|2012}}
[[Kategoria:Monolitowe kamienne krzyże na Dolnym Śląsku]]
[[Kategoria:Monolitowe kamienne krzyże w województwie dolnośląskim]]