Krzyże z Chrystusem z blachy w powiecie gorlickim: Różnice pomiędzy wersjami
m (int.) |
|||
(Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
Linia 11: | Linia 11: | ||
</center> | </center> | ||
− | + | '''Bartne,''' krzyż łemkowski, murowany, ogrodzony drewnianym płotkiem, na którym widać wyraźne ślady po postaci Chrystusa z blachy. Widoczny jest również ślad po blaszanym titulusie (fot. 2015). Charakterystyczne dla łemkowskich figur krzyży z blaszanym Chrystusem w tej części Beskidu Niskiego jest wgłębienie w kształcie sylwetki Ukrzyżowanego. Widać to wyraźnie na tym krzyżu i niżej na dwóch krzyżach w Bodakach Przegoninie. Na cokole data fundacji - 1898. Figura jest wymieniona w wykazie kapliczek i krzyży diecezji tarnowskiej z 1983 r.<ref group="U" name="Diecezja">Wykaz obejmuje diecezję tarnowską sprzed jej okrojenia w 1992 r. na rzecz nowo utworzonej diecezji rzeszowskiej oraz oddania dekanatu Baranów Sandomierski diecezji sandomierskiej.</ref>, który opisuje ją tak. ''Bartne, parc. J. Chwalika. Wzniesiona 1898. Kamienna. Z malowanym na blasze wizerunkiem Chrystusa na postumencie <ref>''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst''. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 179 poz. 11.</ref>.'' Jak widać na zdjęciu z 2015 r., po blaszanej postaci Jezusa pozostał tylko ślad w postaci wgłębienia. Nie wiadomo, kiedy zniknął z figury Ukrzyżowany, ale stało się to przed 2013 r., gdyż na zdjęciu z tego roku w Google Street View też już go nie ma. | |
====== 2. ====== | ====== 2. ====== | ||
<small>49°33'55.8"N 21°19'37.5"E</small> | <small>49°33'55.8"N 21°19'37.5"E</small> | ||
Linia 21: | Linia 21: | ||
</center> | </center> | ||
− | + | '''Bartne''', krzyż łemkowski, murowany, ogrodzony drewnianym płotkiem, z blaszaną, charakterystyczną dla okolicy figurą Chrystusa. Słabo widoczne ślady po inskrypcji pisanej cyrylicą. Nad Chrystusem blaszany titulus z napisem cyrylicą ІНЦЮ (''Ісус Назарянин, Цар Юдейський'') Figura jest wymieniona w wykazie kapliczek i krzyży diecezji tarnowskiej z 1983 r.<ref group="U" name="Diecezja"/>, który opisuje ją tak. ''Bartne, nieopodal cerkwi. Wzniesiona ok. 1900. Kamienna. Z malowanym na blasze wizerunkiem Chrystusa, na ogzymsowanym postumencie''<ref>''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst''. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 179 poz. 14.</ref>. W 2015 r. blaszany Jezus wymagał już odmalowania. Podobnie jak w figurze nr 1, w krzyżu jest wgłębienie w kształcie sylwetki Ukrzyżowanego, w którym umieszczona jest blaszana postać. | |
====== 3. ====== | ====== 3. ====== | ||
<small>49°34'13.6"N 21°19'21.9"E</small> | <small>49°34'13.6"N 21°19'21.9"E</small> | ||
Linia 31: | Linia 31: | ||
</center> | </center> | ||
− | + | '''Bartne''', kamienny Krzyż łemkowski, z blaszaną, charakterystyczną dla okolicy, niewielką figurą Chrystusa. Na cokole data fundacji krzyża - 1895. Słabo widoczne ślady po inskrypcji pisanej cyrylicą. Odmiennie niż na dwóch pokazanych wyżej figurach w Bartnem, tu nie ma wgłębienia na postać Chrystusa. Figura nie jest wpisana do wykazu kapliczek i krzyży diecezji tarnowskiej z 1983 r.<ref group="U" name="Diecezja"/><ref>''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst''. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 178-180.</ref> | |
== Bodaki (w języku łemkowskim Бодаки, Bodaki) gm. Sękowa, pow. gorlicki == | == Bodaki (w języku łemkowskim Бодаки, Bodaki) gm. Sękowa, pow. gorlicki == | ||
Linia 44: | Linia 44: | ||
</center> | </center> | ||
− | + | '''Bodaki''', krzyż przydrożny w części wsi '''Przegonina'''. Widoczne wgłębienie jako miejsce na blaszaną figurę Chrystusa (fot. 2015). Na cokole data fundacji - 1900. Inskrypcja cyrylicą jest w części zatarta (można odczytać jej początek - Fundator Stefan ...). Podobnie jak figury 1 i 2 w Bartnem, krzyż ma wgłębienie na blaszaną sylwetkę Chrystusa. Jest także wpisany do wykazu kapliczek i krzyży diecezji tarnowskiej z 1983 r.<ref group="U" name="Diecezja"/>, który opisuje ją tak. ''Bodaki, parc. K. Buczka. Wzniesiona 1900. Kamienna. Z wizerunkiem Chrystusa malowanym na blasze, na ogzymsowanym postumencie''<ref>''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst''. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 179 poz. 15.</ref>. Nie wiadomo, kiedy zniknęła opisana w wykazie postać Jezusa. Widoczny jest też ślad po mszalnym titulusie. | |
====== 2. ====== | ====== 2. ====== | ||
<small>49°35'24.4"N 21°17'39.7"E</small> | <small>49°35'24.4"N 21°17'39.7"E</small> | ||
Linia 55: | Linia 55: | ||
</center> | </center> | ||
− | + | '''Bodaki''', K=krzyż na cmentarzu grecko-katolickim w części wsi '''Przegonina'''. Widoczne wgłębienie jako miejsce na blaszaną figurę Chrystusa. | |
====== 3. ====== | ====== 3. ====== | ||
<small>49°35'53.6"N 21°15'33.9"E</small> | <small>49°35'53.6"N 21°15'33.9"E</small> | ||
Linia 64: | Linia 64: | ||
</gallery></center> | </gallery></center> | ||
− | + | '''Bodaki''', krzyż przydrożny w części wsi '''Pstrążne''' (fot. 2015). Większość krzyży z blaszanym Chrystusem jest w tej części Łemkowszczyzny murowana. Drewniany jest wyjątkiem. Postać Chrystusa jest niewielka, jak na murowanych krzyżach, a kształtem również nawiązuje do tych z krzyży murowanych. | |
+ | == Lipna gm. Sękowa == | ||
+ | <small>49°28'19.6"N 21°20'52.1"E</small> | ||
+ | <gallery mode=packed-hover> | ||
+ | Plik:Lipna.jpg|alt=Kapliczka przydrożna, Lipna gm. Sękowa|1. Domkowa kapliczka przydrożna w Lipnej gm. Sękowa, fot. 2015 | ||
+ | Plik:Lipna a.jpg|alt=Chrystus z blachy z łemkowskiego krzyża przydrożnego|2. Chrystus z blachy z łemkowskiego krzyża przydrożnego, fot. 2015 | ||
+ | </gallery></center> | ||
+ | '''Lipna.''' Na bocznej ścianie wewnątrz kapliczki domkowej wisi stara, zardzewiała, wycięta z blachy sylwetka Chrystusa. Lipna to opuszczona łemkowska wieś. Jej mieszkańcy byli grekokatolikami, ale w 1928 przeszli na prawosławie (schizma tylawska). W 1945 r. wyjechali dobrowolnie do ZSRS. Kapliczkę wyremontowali w 1993 r. leśnicy i członkowie lokalnego koła łowieckiego. Figura Chrystusa pochodzi z jednego z nieistniejących już krzyży (fot. 2015). | ||
+ | == Ropica Górna gm. Sękowa == | ||
+ | <small>49°35'38.7"N 21°14'16.4"E</small> | ||
+ | <gallery mode=packed-hover> | ||
+ | Plik:Ropica Górna.jpg|alt=Krzyż przydrożny z blaszanym Jezusem obok figury Matki Boskiej, Ropica Górna|1. Krzyż przydrożny z blaszanym Chrystusem, Ropica Górna, fot. 2019 | ||
+ | Plik:Ropica Górna a.jpg|alt=Krzyż przydrożny z blaszanym Jezusem obok figury Matki Boskiej, Ropica Górna|2. Krzyż przydrożny i figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem, Ropica Górna, fot. 2019 | ||
+ | Plik:Ropica Górna b.jpg|alt=Jezus z blachy na przydrożnym krzyżu w Ropicy Górnej gm. Sękowa|3. Chrystus z blachy na przydrożnym krzyżu w Ropicy Górnej gm. Sękowa, fot. 2019 | ||
+ | </gallery></center> | ||
+ | '''Ropica Górna''', krzyż przydrożny obok figury Matki Boskiej z Dzieciątkiem (fot. 2019). Według Stygmatyzmu Diecezji Tarnowskiej krzyż w tym miejscu został ustawiony na początku XX w. Prawdopodobnie blaszana postać Chrystusa o wysokości 67 cm pochodzi z pierwszego krzyża, gdyż wtedy takie blaszane postacie pojawiły się na terenie zamieszkanym przez Łemków. Z tego samego czasu pochodzi stojąca obok kamienna figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem. W latach 80. parcela była własnością P. Przybycienia<ref>''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst. Red. Rzepa, Jan.'' Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 181 poz. 1.</ref> Drzewce krzyża było wymieniane z powodu zniszczenia spowodowanego upływem czasu. Aktualne (w 2019) pochodzi z 2000 r. | ||
+ | == Nowica gm. Uście Gorlickie == | ||
+ | <small>49°33'08.9"N 21°11'02.8"E</small> | ||
+ | <gallery mode=packed-hover> | ||
+ | Plik:Nowica.jpg|alt=Drewniany krzyż przydrożny z blaszanym Jezusem, Nowica gm. Uście Gorlickie|1. Krzyż przydrożny z blaszanym Chrystusem, Nowica, fot. 2019 | ||
+ | Plik:Nowica a.jpg|alt=Chrystus z blachy na drewnianym, łemkowskim krzyżu przydrożnym w Nowicy|2. Chrystus z blachy na przydrożnym krzyżu w Nowicy, fot. 2019 | ||
+ | Plik:Nowica b.jpg|alt=Chrystus z blachy na drewnianym, łemkowskim krzyżu przydrożnym w Nowicy|3. Chrystus z blachy na przydrożnym krzyżu w Nowicy, fot. 2019 | ||
+ | </gallery></center> | ||
+ | '''Nowica''', dodatkowa nazwa w języku. łemkowskim ''Нoвиця'', transkrypcja ''Nowycia'', gm. Uście Gorlickie. Chrystus wycięty z blachy na drewnianym krzyżu pojawił się kilka lat temu (fot. 2019) w miejsce innego krzyża. Titulus cyrylicą oraz aureola świadczą, że blaszana postać ma greckokatolicką proweniencję i być może pochodzi ze starego krzyża z innego miejsca. Łemkowskie krzyże z blaszanym Chrystusem w tej części Beskidu Niskiego są głównie murowane, a sama postać Ukrzyżowanego jest niska (do 70 cm) i ma charakterystyczny kształt - patrz krzyże wyżej (Bartne, Bodaki, Ropica). Opisywany Jezus ma 112 cm i pochodzi z drewnianego krzyża. Takie postacie spotkać można w pobliżu, ale już w Beskidzie Sądeckim, [[Krzyże z Chrystusem z blachy w powiecie nowosądeckim#Powroźnik gm. Muszyna|w okolicach Muszyny]]. | ||
+ | |||
== Uwagi == | == Uwagi == |
Wersja z 12:35, 2 cze 2020
Chrystus wycięty z blachy w powiecie gorlickim, w województwie małopolskim.
Spis treści
Bartne (w języku łemkowskim Бортне, Bortne) gm. Sękowa, pow. gorlicki
1.
49°34'07.2"N 21°19'28.1"E
Bartne, krzyż łemkowski, murowany, ogrodzony drewnianym płotkiem, na którym widać wyraźne ślady po postaci Chrystusa z blachy. Widoczny jest również ślad po blaszanym titulusie (fot. 2015). Charakterystyczne dla łemkowskich figur krzyży z blaszanym Chrystusem w tej części Beskidu Niskiego jest wgłębienie w kształcie sylwetki Ukrzyżowanego. Widać to wyraźnie na tym krzyżu i niżej na dwóch krzyżach w Bodakach Przegoninie. Na cokole data fundacji - 1898. Figura jest wymieniona w wykazie kapliczek i krzyży diecezji tarnowskiej z 1983 r.[U 1], który opisuje ją tak. Bartne, parc. J. Chwalika. Wzniesiona 1898. Kamienna. Z malowanym na blasze wizerunkiem Chrystusa na postumencie [1]. Jak widać na zdjęciu z 2015 r., po blaszanej postaci Jezusa pozostał tylko ślad w postaci wgłębienia. Nie wiadomo, kiedy zniknął z figury Ukrzyżowany, ale stało się to przed 2013 r., gdyż na zdjęciu z tego roku w Google Street View też już go nie ma.
2.
49°33'55.8"N 21°19'37.5"E
Bartne, krzyż łemkowski, murowany, ogrodzony drewnianym płotkiem, z blaszaną, charakterystyczną dla okolicy figurą Chrystusa. Słabo widoczne ślady po inskrypcji pisanej cyrylicą. Nad Chrystusem blaszany titulus z napisem cyrylicą ІНЦЮ (Ісус Назарянин, Цар Юдейський) Figura jest wymieniona w wykazie kapliczek i krzyży diecezji tarnowskiej z 1983 r.[U 1], który opisuje ją tak. Bartne, nieopodal cerkwi. Wzniesiona ok. 1900. Kamienna. Z malowanym na blasze wizerunkiem Chrystusa, na ogzymsowanym postumencie[2]. W 2015 r. blaszany Jezus wymagał już odmalowania. Podobnie jak w figurze nr 1, w krzyżu jest wgłębienie w kształcie sylwetki Ukrzyżowanego, w którym umieszczona jest blaszana postać.
3.
49°34'13.6"N 21°19'21.9"E
Bartne, kamienny Krzyż łemkowski, z blaszaną, charakterystyczną dla okolicy, niewielką figurą Chrystusa. Na cokole data fundacji krzyża - 1895. Słabo widoczne ślady po inskrypcji pisanej cyrylicą. Odmiennie niż na dwóch pokazanych wyżej figurach w Bartnem, tu nie ma wgłębienia na postać Chrystusa. Figura nie jest wpisana do wykazu kapliczek i krzyży diecezji tarnowskiej z 1983 r.[U 1][3]
Bodaki (w języku łemkowskim Бодаки, Bodaki) gm. Sękowa, pow. gorlicki
1.
49°34'50.5"N 21°18'35.3"E
Bodaki, krzyż przydrożny w części wsi Przegonina. Widoczne wgłębienie jako miejsce na blaszaną figurę Chrystusa (fot. 2015). Na cokole data fundacji - 1900. Inskrypcja cyrylicą jest w części zatarta (można odczytać jej początek - Fundator Stefan ...). Podobnie jak figury 1 i 2 w Bartnem, krzyż ma wgłębienie na blaszaną sylwetkę Chrystusa. Jest także wpisany do wykazu kapliczek i krzyży diecezji tarnowskiej z 1983 r.[U 1], który opisuje ją tak. Bodaki, parc. K. Buczka. Wzniesiona 1900. Kamienna. Z wizerunkiem Chrystusa malowanym na blasze, na ogzymsowanym postumencie[4]. Nie wiadomo, kiedy zniknęła opisana w wykazie postać Jezusa. Widoczny jest też ślad po mszalnym titulusie.
2.
49°35'24.4"N 21°17'39.7"E
Bodaki, K=krzyż na cmentarzu grecko-katolickim w części wsi Przegonina. Widoczne wgłębienie jako miejsce na blaszaną figurę Chrystusa.
3.
49°35'53.6"N 21°15'33.9"E
Bodaki, krzyż przydrożny w części wsi Pstrążne (fot. 2015). Większość krzyży z blaszanym Chrystusem jest w tej części Łemkowszczyzny murowana. Drewniany jest wyjątkiem. Postać Chrystusa jest niewielka, jak na murowanych krzyżach, a kształtem również nawiązuje do tych z krzyży murowanych.
Lipna gm. Sękowa
49°28'19.6"N 21°20'52.1"E
Lipna. Na bocznej ścianie wewnątrz kapliczki domkowej wisi stara, zardzewiała, wycięta z blachy sylwetka Chrystusa. Lipna to opuszczona łemkowska wieś. Jej mieszkańcy byli grekokatolikami, ale w 1928 przeszli na prawosławie (schizma tylawska). W 1945 r. wyjechali dobrowolnie do ZSRS. Kapliczkę wyremontowali w 1993 r. leśnicy i członkowie lokalnego koła łowieckiego. Figura Chrystusa pochodzi z jednego z nieistniejących już krzyży (fot. 2015).
Ropica Górna gm. Sękowa
49°35'38.7"N 21°14'16.4"E
Ropica Górna, krzyż przydrożny obok figury Matki Boskiej z Dzieciątkiem (fot. 2019). Według Stygmatyzmu Diecezji Tarnowskiej krzyż w tym miejscu został ustawiony na początku XX w. Prawdopodobnie blaszana postać Chrystusa o wysokości 67 cm pochodzi z pierwszego krzyża, gdyż wtedy takie blaszane postacie pojawiły się na terenie zamieszkanym przez Łemków. Z tego samego czasu pochodzi stojąca obok kamienna figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem. W latach 80. parcela była własnością P. Przybycienia[5] Drzewce krzyża było wymieniane z powodu zniszczenia spowodowanego upływem czasu. Aktualne (w 2019) pochodzi z 2000 r.
Nowica gm. Uście Gorlickie
49°33'08.9"N 21°11'02.8"E
Nowica, dodatkowa nazwa w języku. łemkowskim Нoвиця, transkrypcja Nowycia, gm. Uście Gorlickie. Chrystus wycięty z blachy na drewnianym krzyżu pojawił się kilka lat temu (fot. 2019) w miejsce innego krzyża. Titulus cyrylicą oraz aureola świadczą, że blaszana postać ma greckokatolicką proweniencję i być może pochodzi ze starego krzyża z innego miejsca. Łemkowskie krzyże z blaszanym Chrystusem w tej części Beskidu Niskiego są głównie murowane, a sama postać Ukrzyżowanego jest niska (do 70 cm) i ma charakterystyczny kształt - patrz krzyże wyżej (Bartne, Bodaki, Ropica). Opisywany Jezus ma 112 cm i pochodzi z drewnianego krzyża. Takie postacie spotkać można w pobliżu, ale już w Beskidzie Sądeckim, w okolicach Muszyny.
Uwagi
Przypisy
- ↑ Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 179 poz. 11.
- ↑ Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 179 poz. 14.
- ↑ Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 178-180.
- ↑ Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 179 poz. 15.
- ↑ Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 181 poz. 1.