Krzyże z Chrystusem z blachy w powiecie gorlickim: Różnice pomiędzy wersjami

Z almanach wrocławski
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
Linia 11: Linia 11:
 
</center>
 
</center>
  
Krzyż łemkowski, murowany, ogrodzony drewnianym płotkiem,  na którym widać wyraźne ślady po postaci Chrystusa z blachy. Widoczny jest również ślad po blaszanym titulusie (fot. 2015).  Charakterystyczne dla łemkowskich figur krzyży z blaszanym Chrystusem  w tej części Beskidu Niskiego jest wgłębienie w kształcie sylwetki Ukrzyżowanego. Widać to wyraźnie na tym krzyżu i niżej na dwóch krzyżach w Bodakach Przegoninie.  Na cokole data fundacji - 1898. Figura jest wymieniona w wykazie kapliczek i krzyży diecezji tarnowskiej z 1983 r.<ref group="U" name="Diecezja">Wykaz obejmuje diecezję tarnowską sprzed jej okrojenia w 1992 r. na rzecz nowo utworzonej diecezji rzeszowskiej oraz oddania dekanatu Baranów Sandomierski diecezji sandomierskiej.</ref>, który opisuje ją tak. ''Bartne, parc. J. Chwalika. Wzniesiona 1898. Kamienna. Z malowanym na blasze wizerunkiem Chrystusa na postumencie  <ref>''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst''. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 179 poz. 11.</ref>.'' Jak widać na zdjęciu z 2015 r. po blaszanej postaci Jezusa pozostał tylko ślad w postaci wgłębienia. Nie wiadomo kiedy zniknął z figury Ukrzyżowany ale stało się to przed 2013 r., gdyż na zdjęciu z tego roku w Google Street View, też już go nie ma.  
+
'''Bartne,''' krzyż łemkowski, murowany, ogrodzony drewnianym płotkiem,  na którym widać wyraźne ślady po postaci Chrystusa z blachy. Widoczny jest również ślad po blaszanym titulusie (fot. 2015).  Charakterystyczne dla łemkowskich figur krzyży z blaszanym Chrystusem  w tej części Beskidu Niskiego jest wgłębienie w kształcie sylwetki Ukrzyżowanego. Widać to wyraźnie na tym krzyżu i niżej na dwóch krzyżach w Bodakach Przegoninie.  Na cokole data fundacji - 1898. Figura jest wymieniona w wykazie kapliczek i krzyży diecezji tarnowskiej z 1983 r.<ref group="U" name="Diecezja">Wykaz obejmuje diecezję tarnowską sprzed jej okrojenia w 1992 r. na rzecz nowo utworzonej diecezji rzeszowskiej oraz oddania dekanatu Baranów Sandomierski diecezji sandomierskiej.</ref>, który opisuje ją tak. ''Bartne, parc. J. Chwalika. Wzniesiona 1898. Kamienna. Z malowanym na blasze wizerunkiem Chrystusa na postumencie  <ref>''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst''. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 179 poz. 11.</ref>.'' Jak widać na zdjęciu z 2015 r. po blaszanej postaci Jezusa pozostał tylko ślad w postaci wgłębienia. Nie wiadomo kiedy zniknął z figury Ukrzyżowany ale stało się to przed 2013 r., gdyż na zdjęciu z tego roku w Google Street View, też już go nie ma.  
 
====== 2. ======
 
====== 2. ======
 
<small>49°33'55.8"N 21°19'37.5"E</small>
 
<small>49°33'55.8"N 21°19'37.5"E</small>
Linia 21: Linia 21:
 
</center>
 
</center>
  
Krzyż łemkowski, murowany, ogrodzony drewnianym płotkiem, z blaszaną, charakterystyczną dla okolicy figurą Chrystusa. Słabo widoczne ślady po inskrypcji pisanej cyrylicą. Nad Chrystusem blaszany titulus z napisem cyrylicą ІНЦЮ (''Ісус Назарянин, Цар Юдейський'') Figura jest wymieniona w wykazie kapliczek i krzyży diecezji tarnowskiej z 1983 r.<ref group="U" name="Diecezja"/>, który opisuje ją tak. ''Bartne, nieopodal cerkwi. Wzniesiona ok. 1900. Kamienna. Z malowanym na blasze wizerunkiem Chrystusa, na ogzymsowanym postumencie''<ref>''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst''. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 179 poz. 14.</ref>. W 2015 r. blaszany Jezus wymagał już odmalowania. Podobnie jak w figurze nr 1, w krzyżu jest wgłębienie w kształcie sylwetki Ukrzyżowanego, w którym umieszczona jest blaszana postać.  
+
'''Bartne''', krzyż łemkowski, murowany, ogrodzony drewnianym płotkiem, z blaszaną, charakterystyczną dla okolicy figurą Chrystusa. Słabo widoczne ślady po inskrypcji pisanej cyrylicą. Nad Chrystusem blaszany titulus z napisem cyrylicą ІНЦЮ (''Ісус Назарянин, Цар Юдейський'') Figura jest wymieniona w wykazie kapliczek i krzyży diecezji tarnowskiej z 1983 r.<ref group="U" name="Diecezja"/>, który opisuje ją tak. ''Bartne, nieopodal cerkwi. Wzniesiona ok. 1900. Kamienna. Z malowanym na blasze wizerunkiem Chrystusa, na ogzymsowanym postumencie''<ref>''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst''. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 179 poz. 14.</ref>. W 2015 r. blaszany Jezus wymagał już odmalowania. Podobnie jak w figurze nr 1, w krzyżu jest wgłębienie w kształcie sylwetki Ukrzyżowanego, w którym umieszczona jest blaszana postać.  
 
====== 3. ======
 
====== 3. ======
 
<small>49°34'13.6"N 21°19'21.9"E</small>
 
<small>49°34'13.6"N 21°19'21.9"E</small>
Linia 31: Linia 31:
 
</center>
 
</center>
  
Kamienny Krzyż łemkowski, z blaszaną, charakterystyczną dla okolicy, niewielką figurą Chrystusa.  Na cokole data fundacji krzyża - 1895. Słabo widoczne ślady po inskrypcji pisanej cyrylicą. Odmiennie niż na dwóch pokazanych wyżej figurach w Bartnem, u nie ma wgłębienia na postać Chrystusa. Figura nie jest wpisana do wykazu kapliczek i krzyży diecezji tarnowskiej z 1983 r.<ref group="U" name="Diecezja"/><ref>''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst''. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 178-180.</ref>
+
'''Bartne''', kamienny Krzyż łemkowski, z blaszaną, charakterystyczną dla okolicy, niewielką figurą Chrystusa.  Na cokole data fundacji krzyża - 1895. Słabo widoczne ślady po inskrypcji pisanej cyrylicą. Odmiennie niż na dwóch pokazanych wyżej figurach w Bartnem, u nie ma wgłębienia na postać Chrystusa. Figura nie jest wpisana do wykazu kapliczek i krzyży diecezji tarnowskiej z 1983 r.<ref group="U" name="Diecezja"/><ref>''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst''. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 178-180.</ref>
  
 
== Bodaki (w języku łemkowskim Бодаки, Bodaki) gm. Sękowa, pow. gorlicki ==
 
== Bodaki (w języku łemkowskim Бодаки, Bodaki) gm. Sękowa, pow. gorlicki ==
Linia 44: Linia 44:
 
</center>
 
</center>
  
Krzyż przydrożny w części wsi Przegonina. Widoczne wgłębienie jako miejsce na blaszaną figurę Chrystusa (fot. 2015).  Na cokole data fundacji - 1900. Inskrypcja cyrylicą jest w części zatarta (można odczytać jej początek - Fundator Stefan ...). Podobnie jak figury 1 i 2 w Bartnem, krzyż ma wgłębienie na blaszaną sylwetkę Chrystusa. Jest także wpisany do wykazu kapliczek i krzyży diecezji tarnowskiej z 1983 r.<ref group="U" name="Diecezja"/>, który opisuje ją tak. ''Bodaki, parc. K. Buczka. Wzniesiona 1900. Kamienna. Z wizerunkiem Chrystusa malowanym na blasze, na ogzymsowanym postumencie''<ref>''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst''. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 179 poz. 15.</ref>. Nie wiadomo kiedy zniknęła opisana w wykazie postać Jezusa. Widoczny jest też ślad po mszalnym titulusie.  
+
'''Bodaki''', krzyż przydrożny w części wsi '''Przegonina'''. Widoczne wgłębienie jako miejsce na blaszaną figurę Chrystusa (fot. 2015).  Na cokole data fundacji - 1900. Inskrypcja cyrylicą jest w części zatarta (można odczytać jej początek - Fundator Stefan ...). Podobnie jak figury 1 i 2 w Bartnem, krzyż ma wgłębienie na blaszaną sylwetkę Chrystusa. Jest także wpisany do wykazu kapliczek i krzyży diecezji tarnowskiej z 1983 r.<ref group="U" name="Diecezja"/>, który opisuje ją tak. ''Bodaki, parc. K. Buczka. Wzniesiona 1900. Kamienna. Z wizerunkiem Chrystusa malowanym na blasze, na ogzymsowanym postumencie''<ref>''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst''. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 179 poz. 15.</ref>. Nie wiadomo kiedy zniknęła opisana w wykazie postać Jezusa. Widoczny jest też ślad po mszalnym titulusie.  
 
====== 2. ======
 
====== 2. ======
 
<small>49°35'24.4"N 21°17'39.7"E</small>
 
<small>49°35'24.4"N 21°17'39.7"E</small>
Linia 55: Linia 55:
 
</center>
 
</center>
  
Krzyż na cmentarzu grecko-katolickim w części wsi Przegonina. Widoczne wgłębienie jako miejsce na blaszaną figurę Chrystusa.
+
'''Bodaki''', K=krzyż na cmentarzu grecko-katolickim w części wsi '''Przegonina'''. Widoczne wgłębienie jako miejsce na blaszaną figurę Chrystusa.
 
====== 3. ======
 
====== 3. ======
 
<small>49°35'53.6"N 21°15'33.9"E</small>
 
<small>49°35'53.6"N 21°15'33.9"E</small>
Linia 64: Linia 64:
 
</gallery></center>
 
</gallery></center>
  
Krzyż przydrożny w części wsi Pstrążne  (fot. 2015).  Większość krzyży z blaszanym Chrystusem jest w tej części Łemkowszczyzny murowana. Drewniany jest wyjątkiem. Postać Chrystusa jest niewielka, jak na murowanych krzyżach i kształtem również  nawiązuje do tych, z krzyży murowanych.  
+
'''Bodaki''', krzyż przydrożny w części wsi '''Pstrążne'''   (fot. 2015).  Większość krzyży z blaszanym Chrystusem jest w tej części Łemkowszczyzny murowana. Drewniany jest wyjątkiem. Postać Chrystusa jest niewielka, jak na murowanych krzyżach i kształtem również  nawiązuje do tych, z krzyży murowanych.  
 +
== Lipna gm. Sękowa ==
 +
<small>49°28'19.6"N 21°20'52.1"E</small>
 +
<gallery mode=packed-hover>
 +
Plik:Lipna.jpg|alt=Kapliczka przydrożna, Lipna gm. Sękowa|1. Domkowa kapliczka przydrożna w Lipnej gm. Sękowa, fot. 2015
 +
Plik:Lipna a.jpg|alt=Chrystus z blachy z łemkowskiego krzyża przydrożnego|2. Chrystus z blachy z łemkowskiego krzyża przydrożnego, fot. 2015
 +
</gallery></center>
 +
'''Lipna.''' Na bocznej ścianie wewnątrz kapliczki domkowej, wisi stara, zardzewiała, wycięta z blachy sylwetka Chrystusa. Lipna to opuszczona  łemkowska wieś. Jej mieszkańcy byli grekokatolikami ale w 1928 przeszli na prawosławie (schizma tylawska). W 1945 r. wyjechali dobrowolnie do ZSRS.  Kapliczkę wyremontowali w 1993 r. leśnicy i członkowie lokalnego koła łowieckiego. Figura Chrystusa pochodzi z jednego z nieistniejących już krzyży (fot. 2015).
 +
== Ropica Górna gm. Sękowa ==
 +
<small>49°35'38.7"N 21°14'16.4"E</small>
 +
<gallery mode=packed-hover>
 +
Plik:Ropica Górna.jpg|alt=Krzyż przydrożny z blaszanym Jezusem obok figury Matki Boskiej, Ropica Górna|1. Krzyż przydrożny z blaszanym Chrystusem, Ropica Górna, fot. 2019
 +
Plik:Ropica Górna a.jpg|alt=Krzyż przydrożny z blaszanym Jezusem obok figury Matki Boskiej, Ropica Górna|2. Krzyż przydrożny i figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem, Ropica Górna, fot. 2019
 +
Plik:Ropica Górna b.jpg|alt=Jezus z blachy na przydrożnym krzyżu w Ropicy Górnej gm. Sękowa|3. Chrystus z blachy na przydrożnym krzyżu w Ropicy Górnej gm. Sękowa, fot. 2019
 +
</gallery></center>
 +
'''Ropica Górna''', krzyż przydrożny obok figury Matki Boskiej z Dzieciątkiem (fot. 2019). Według Stygmatyzmu Diecezji Tarnowskiej krzyż w tym miejscu został ustawiony na początku XX w. Prawdopodobnie blaszana postać Chrystusa o wysokości 67 cm pochodzi z pierwszego krzyża, gdyż wtedy takie blaszane postacie pojawiły się na terenie zamieszkanym przez Łemków. Z tego samego czasu pochodzi stojąca obok kamienna figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem. W latach 80. parcela była własnością P. Przybycienia<ref>''Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst. Red. Rzepa, Jan.'' Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 181 poz. 1. Drzewce krzyża było wymieniane z powodu zniszczenia spowodowanego upływem czasu. Aktualne (w 2019), pochodzi z 2000 r. 
  
 
== Uwagi ==
 
== Uwagi ==

Wersja z 19:25, 29 sty 2020

Chrystus wycięty z blachy w powiecie gorlickim, w województwie małopolskim.

Bartne (w języku łemkowskim Бортне, Bortne) gm. Sękowa, pow. gorlicki

1.

49°34'07.2"N 21°19'28.1"E

Bartne, krzyż łemkowski, murowany, ogrodzony drewnianym płotkiem, na którym widać wyraźne ślady po postaci Chrystusa z blachy. Widoczny jest również ślad po blaszanym titulusie (fot. 2015). Charakterystyczne dla łemkowskich figur krzyży z blaszanym Chrystusem w tej części Beskidu Niskiego jest wgłębienie w kształcie sylwetki Ukrzyżowanego. Widać to wyraźnie na tym krzyżu i niżej na dwóch krzyżach w Bodakach Przegoninie. Na cokole data fundacji - 1898. Figura jest wymieniona w wykazie kapliczek i krzyży diecezji tarnowskiej z 1983 r.[U 1], który opisuje ją tak. Bartne, parc. J. Chwalika. Wzniesiona 1898. Kamienna. Z malowanym na blasze wizerunkiem Chrystusa na postumencie [1]. Jak widać na zdjęciu z 2015 r. po blaszanej postaci Jezusa pozostał tylko ślad w postaci wgłębienia. Nie wiadomo kiedy zniknął z figury Ukrzyżowany ale stało się to przed 2013 r., gdyż na zdjęciu z tego roku w Google Street View, też już go nie ma.

2.

49°33'55.8"N 21°19'37.5"E

Bartne, krzyż łemkowski, murowany, ogrodzony drewnianym płotkiem, z blaszaną, charakterystyczną dla okolicy figurą Chrystusa. Słabo widoczne ślady po inskrypcji pisanej cyrylicą. Nad Chrystusem blaszany titulus z napisem cyrylicą ІНЦЮ (Ісус Назарянин, Цар Юдейський) Figura jest wymieniona w wykazie kapliczek i krzyży diecezji tarnowskiej z 1983 r.[U 1], który opisuje ją tak. Bartne, nieopodal cerkwi. Wzniesiona ok. 1900. Kamienna. Z malowanym na blasze wizerunkiem Chrystusa, na ogzymsowanym postumencie[2]. W 2015 r. blaszany Jezus wymagał już odmalowania. Podobnie jak w figurze nr 1, w krzyżu jest wgłębienie w kształcie sylwetki Ukrzyżowanego, w którym umieszczona jest blaszana postać.

3.

49°34'13.6"N 21°19'21.9"E

Bartne, kamienny Krzyż łemkowski, z blaszaną, charakterystyczną dla okolicy, niewielką figurą Chrystusa. Na cokole data fundacji krzyża - 1895. Słabo widoczne ślady po inskrypcji pisanej cyrylicą. Odmiennie niż na dwóch pokazanych wyżej figurach w Bartnem, u nie ma wgłębienia na postać Chrystusa. Figura nie jest wpisana do wykazu kapliczek i krzyży diecezji tarnowskiej z 1983 r.[U 1][3]

Bodaki (w języku łemkowskim Бодаки, Bodaki) gm. Sękowa, pow. gorlicki

1.

49°34'50.5"N 21°18'35.3"E

Bodaki, krzyż przydrożny w części wsi Przegonina. Widoczne wgłębienie jako miejsce na blaszaną figurę Chrystusa (fot. 2015). Na cokole data fundacji - 1900. Inskrypcja cyrylicą jest w części zatarta (można odczytać jej początek - Fundator Stefan ...). Podobnie jak figury 1 i 2 w Bartnem, krzyż ma wgłębienie na blaszaną sylwetkę Chrystusa. Jest także wpisany do wykazu kapliczek i krzyży diecezji tarnowskiej z 1983 r.[U 1], który opisuje ją tak. Bodaki, parc. K. Buczka. Wzniesiona 1900. Kamienna. Z wizerunkiem Chrystusa malowanym na blasze, na ogzymsowanym postumencie[4]. Nie wiadomo kiedy zniknęła opisana w wykazie postać Jezusa. Widoczny jest też ślad po mszalnym titulusie.

2.

49°35'24.4"N 21°17'39.7"E

Bodaki, K=krzyż na cmentarzu grecko-katolickim w części wsi Przegonina. Widoczne wgłębienie jako miejsce na blaszaną figurę Chrystusa.

3.

49°35'53.6"N 21°15'33.9"E

Bodaki, krzyż przydrożny w części wsi Pstrążne (fot. 2015). Większość krzyży z blaszanym Chrystusem jest w tej części Łemkowszczyzny murowana. Drewniany jest wyjątkiem. Postać Chrystusa jest niewielka, jak na murowanych krzyżach i kształtem również nawiązuje do tych, z krzyży murowanych.

Lipna gm. Sękowa

49°28'19.6"N 21°20'52.1"E

Lipna. Na bocznej ścianie wewnątrz kapliczki domkowej, wisi stara, zardzewiała, wycięta z blachy sylwetka Chrystusa. Lipna to opuszczona łemkowska wieś. Jej mieszkańcy byli grekokatolikami ale w 1928 przeszli na prawosławie (schizma tylawska). W 1945 r. wyjechali dobrowolnie do ZSRS. Kapliczkę wyremontowali w 1993 r. leśnicy i członkowie lokalnego koła łowieckiego. Figura Chrystusa pochodzi z jednego z nieistniejących już krzyży (fot. 2015).

Ropica Górna gm. Sękowa

49°35'38.7"N 21°14'16.4"E

Ropica Górna, krzyż przydrożny obok figury Matki Boskiej z Dzieciątkiem (fot. 2019). Według Stygmatyzmu Diecezji Tarnowskiej krzyż w tym miejscu został ustawiony na początku XX w. Prawdopodobnie blaszana postać Chrystusa o wysokości 67 cm pochodzi z pierwszego krzyża, gdyż wtedy takie blaszane postacie pojawiły się na terenie zamieszkanym przez Łemków. Z tego samego czasu pochodzi stojąca obok kamienna figura Matki Boskiej z Dzieciątkiem. W latach 80. parcela była własnością P. Przybycienia<ref>Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 181 poz. 1. Drzewce krzyża było wymieniane z powodu zniszczenia spowodowanego upływem czasu. Aktualne (w 2019), pochodzi z 2000 r.

Uwagi

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Wykaz obejmuje diecezję tarnowską sprzed jej okrojenia w 1992 r. na rzecz nowo utworzonej diecezji rzeszowskiej oraz oddania dekanatu Baranów Sandomierski diecezji sandomierskiej.

Przypisy

  1. Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 179 poz. 11.
  2. Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 179 poz. 14.
  3. Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 178-180.
  4. Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie diecezji tarnowskiej: tekst. Red. Rzepa, Jan. Kraków: Kuria Diecezjalna w Tarnowie, 1983, s. 179 poz. 15.