Monolitowa kapliczka słupowa w Pełcznicy
Pełcznica (niem. Polsnitz, od 1937 Brückenfelde) gmina Kąty Wrocławskie, powiat wrocławski.
W mur cmentarza przykościelnego kościoła pw. św. Mikołaja, na lewo od wschodniej bramy wejściowej, wmurowana jest (licem na zewnątrz muru) późnogotycka[1] kapliczka słupowa z piaskowca. Tego typu kapliczki wiązane są z dawnym prawem karnym jako tzw. kapliczki pokutne (pojednania), czyli fundowane przez zabójców w wyniku ugody z rodziną zabitego. Być może tak powstała też kapliczka z Pełcznicy.
Wykonana z jednego bloku piaskowca kapliczka ma 255 cm wysokości. Prostopadłościenny trzon wysokości 168 cm o sfazowanych narożach przechodzi górą w szerszą, zakończoną dwuspadowo głowicę o wysokości 87 cm, szerokości 43 cm i grubości 33 cm. Płaty daszku są nierównej długości (nie jest to raczej efekt wietrzenia, lecz problem techniczny rzemieślnika). Z przodu głowicy wysoka na 51 cm, szeroka na 26 cm i głęboka na 20 cm wnęka, zamknięta odcinkiem nieregularnego łuku. Dziś pusta wnęka chroniona była kiedyś kratą, po której zostało tylko sześć otworów po mocowaniu.
Według Katalogu zabytków sztuki w Polsce[1] kapliczkę należy datować na XV/XVI w. Nie wiadomo, kiedy kapliczka znalazła się w murze cmentarza i gdzie pierwotnie stała. W aktualnym miejscu wymieniona jest po raz pierwszy w pracy z 1923 r.[2] Wcześniej nie wspominana.
- Pełcznica, kapliczka, Hellmich 1923.jpeg
Rys. M. Hellmich 1923, Tab. 3 (21)
- Pełcznica, widokówka.jpeg
Kapliczka widoczna w murze cmentarza kościelnego (zielona strzałka) na widokówce z 1905 r.
Przypisy
Bibliografia
- Max Hellmich, Steinerne Zeugen mittelalterlichen Rechtes in Schlesien: Steinkreuze, Bildstöcke, Staupsäulen, Galgen, Gerichtstische, Liegnitz 1923, s. 30(23)
- Dr Zmarzly, Steinkreuze im Kreise Neumarkt Kreiskalender für den Kreis Neumarkt 1931
- Kurt Degen, Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau, Frankfurt, Weidlich, 1965 s. 213 (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937)
- Józef Milka, Kamienne pomniki średniowiecznego prawa, Wrocław 1968 (w zestawieniu)
- Katalog zabytków sztuki w Polsce, Tom IV Zeszyt 2 Sobótka, Kąty Wrocławskie i okolice, Warszawa 1991, s. 77