Nepomuki latyfundium sędziszowskiego Potockich

Z almanach wrocławski
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania

Roboty.jpg Ten artykuł jest w trakcie tworzenia i może przejściowo zawierać niepełne, niezweryfikowane lub błędne informacje.


Zbliżając się od zachodu do Rzeszowa starym traktem handlowym z Krakowa na Ruś (dziś takim traktem jest autostrada A4, a przed nią aktualna droga 94), zaczynamy dostrzegać "co krok" figurę św. Jana Nepomucena. To nasilenie Nepomuków zaczyna się zaraz za Ropczycami i przez Sędziszów Małopolski, Świlczę trwa pod sam Rzeszów. Rzeźba św. Jana Nepomucena w Małopolsce nie jest żadnym ewenementem. Żyjący w II połowie XIV w. praski duchowny jest tu bardzo popularnym patronem, ale głównie kapliczek. Jego wolno stojących pomników nie jest tak dużo, jak np. na Śląsku. Dlatego ich okołosędziszowskie nasilenie rzuca się w oczy.

(Próbując doszukać się ziarnka prawdy w legendzie, należy wziąć pod uwagę dwóch Potockich. Pierwszy z nich to Michał Potocki, wojewoda wołyński, od 1702 r. dziedzic Sędziszowa, później również Będziemyśla, Klęczan, Krzywej i Księżomostu. Znany był z szerokiej działalności fundacyjnej i dewocyjnej; jego najsłynniejszym dokonaniem była fundacja klasztoru kapucynów w Sędziszowie w roku 1739. Drugim Potockim, który może być uważany za bohatera legendy, jest syn Michała – Piotr. Od 1766 roku jego własność stanowiły wsie: Olchowa, Sielec, Nockowa i Wiśniowa. W trzech ostatnich zachowały się do dzisiaj figury św. Jana Nepomucena.)

(W latach 1729 – 1730 Michał Potocki, właściciel pobliskiego Sędziszowa Młp. zakupił od Ludwiki Duninówny tzw. dobra hinkowskie tj. wsie należące niegdyś do Sopichowskich (m.in. Księżomost). Wówczas wierzycielem m.in. Księżomostu był niejaki Wukowski. Wydaje się, że w XVII w. na miejscu części dawnej wsi Księżomost, powstał folwark szlachecki, z której chłopi zostali albo usunięci albo sami opuścili swoje go-spodarstwa z powodu licznych najazdów. Po śmierci Michała, Księżomost był własnością najpierw jego jednego syna Antoniego, a później drugiego syna Piotra. Jeden z Potockich (wydaje się, że Mi-chał) był fundatorem figury św. Jana Nepomucena, zachowanej do dziś przy drodze dojazdowej do pozostałości po dawnym folwarku. [1])

Trzciana 1743

Świlcza 1798

Księżomost (Sędziszów Małopolski)