Sadków - krzyż kamienny (zaginiony)
Monolitowe kamienne krzyże |
Sadków (niem. Gross Schottgau) gmina Kąty Wrocławskie, powiat wrocławski.
Max Hellmich w swoim zestawieniu zabytków średniowiecznego prawa podaje informację, że przed karczmą we wsi leżał kiedyś kamienny krzyż. Nie informuje, kiedy zniknął, ani też na jakiej podstawie zrobił jego rysunek zamieszczony w książce (tablica 1-19)[1]. Możliwe, że autor wykonał szkic na podstawie przekazu świadków. Doniesienie Hellmicha powtarza Kurt Degen w wydanym w 1965 r. we Frankfurcie nad Menem, ale opartym na inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937, katalogu zabytków byłego ziemskiego powiatu wrocławskiego[2].
Przekaz wyżej wymienionych badaczy, że krzyż należy zaliczyć do zabytków prawnych, czyli tzw. krzyży pokutnych czy też jak chcą inni krzyży pojednania (Sühnekreuz), opiera się na archaicznej formie i hipotetycznym wieku zabytku. Należy podkreślić jednak, że jest to tylko wątła hipoteza, gdyż nie wszystkie krzyże kamienne powstały w wyniku realizacji przez zabójcę umowy kompozycyjnej. Takie założenie jest wręcz absurdalne bo wynikałoby z niego przyjęcie, że był jakiś formalny czy zwyczajowy zakaz stawiania krzyży kamiennych z innych powodów. A przecież mógł to być krzyż upamiętniający jakieś zdarzenie lub graniczny, mógł też być krzyżem dziękczynnym czy klasycznym krzyżem postawionym z pobudek religijnych.
Nie wiadomo też, czy lokalizacja przed karczmą była pierwotna. Możliwe, że został tam przeniesiony z pierwotnego miejsca ustawienia, na co mogłoby wskazywać to, że przed karczmą leżał, a nie stał.
Z rysunku wynika, że krzyż był mocno zniszczony. Kształt zbliżony do równoramiennego krzyża greckiego był prawdopodobnie skutkiem ubytków, zwłaszcza dolnej części pionowego ramienia.
Przypisy
- ↑ Max Hellmich, Steinerne Zeugen mittelalterlichen Rechtes in Schlesien. Steinkreuze, Bildstöcke, Staupsäulen, Galgen, Gerichtsstische, Liegnitz 1923, s. 31(34)
- ↑ Kurt Degen, Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau, Frankfurt, Weidlich, 1965 s. 90 (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937)
Literatura
- Max Hellmich, Steinerne Zeugen mittelalterlichen Rechtes in Schlesien. Steinkreuze, Bildstöcke, Staupsäulen, Galgen, Gerichtsstische, Liegnitz 1923, s. 31(34)
- Kurt Degen, Die Bau- und Kunstdenkmäler des Landkreises Breslau, Frankfurt, Weidlich, 1965 s. 90 (zestawienie dotyczy inwentaryzacji przeprowadzonej w latach 1936-1937)
Publikacja - 2009 r. |
Aktualizacja - 2009 r. |