Szablon:Artykuł miesiąca: Różnice pomiędzy wersjami

Z almanach wrocławski
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
m
 
(Nie pokazano 1 wersji utworzonej przez jednego użytkownika)
Linia 1: Linia 1:
[[Plik:Sumiężne karawaka.jpg|left|220px]]
+
[[Plik:Szczyty-Dzięciołowo Nepomucen.jpg|left|220px]]
Karawaka, karawika, karawik, karawinka, krzyż choleryczny, krzyż morowy, krzyż św. Zachariasza, krzyż św. Benedykta - krzyż o dwóch poprzecznych belkach, z których górna jest krótsza. Uznawany za chroniący przed "morowym powietrzem" czyli epidemiami dżumy, czarnej ospy, cholery, tyfusu i in., a także gruźlicą, przed anomaliami pogody, nieszczęściami i nagłymi zgonami. W Polsce często ramiona poprzeczne są równe. W regionie Biłgoraja, krzyż morowy, nazywany tam karawiką, ma aż trzy poprzeczne ramiona.
+
'''Szczyty-Dzięciołowo''' (biał. ''Шчыты-Дзенцëлово'') w gm. Orla, pow. bielski.
  
Nazwa związana jest z miejscowością Caravaca de la Cruz w hiszpańskiej Murcji. Miasto słynie z relikwii, którą są drzazgi z krzyża ukrzyżowania. Przechowywane one były w relikwiarzu mającym kształt krzyża patriarchalnego, czyli mającego dwie poprzeczne belki. Wyższa, krótsza belka symbolizuje deskę z literami INRI (Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum) umieszczoną na krzyżu nad głową Jezusa. To właśnie ten relikwiarz (fot. 2) jest pierwowzorem dla krzyża zwanego karawaką.
+
Koło prawosławnej cerkwi położonej na wzgórku na uboczu wsi stoi piękna rokokowa rzeźba [[święty Jan Nepomucen|św. Jana Nepomucena]]  z piaskowca, autorstwa Jana Chryzostoma Redlera, popularnego w XVIII w. polskiego rzeźbiarza, twórcy m.in. wystroju rzeźbiarskiego pałaców Potockich w Radzyniu Podlaskim i Branickich w Białymstoku ("Wersalu Podlaskiego"). Figura pochodzi z 1758 r.  
  
Pojawienie się relikwiarza z fragmentami krzyża świętego w Murcji tłumaczy następująca legenda. W I połowie XIII w. południowa część Półwyspu Iberyjskiego była jeszcze w posiadaniu Maurów (nazwa muzułmańskich mieszkańców Półwyspu). Gubernator prowincji Walencja z ramienia Almohadów Zayd Abu Zayd, skłócony ze swoim afrykańskim kalifem i szukający oparcia u króla Aragonii Jakuba I Zdobywcy, był zaintrygowany chrześcijaństwem. Przebywając w Caravaca poprosił czy też nakazał znajdującemu się na jego dworze kapłanowi odprawić mszę. Zebrano jakoś potrzebne do ceremonii przybory i naczynia, jednak już w jej trakcie celebrans dostrzegł, że brakuje najważniejszego elementu czyli symbolu krzyża. Zmieszanemu kapłanowi muzułmański gubernator'''[[Karawaka |... czytaj dalej]]'''  
+
Jej pierwotnym miejscem przeznaczenia był most na rzece Białej w Białymstoku, w okolicy pałacu, przy trakcie warszawsko-wileńskim. Podobno rzeźba nie przypadła fundatorowi, hetmanowi Janowi Klemensowi Branickiemu, do gustu i kazał ją postawić przy cerkwi greckokatolickiej w niedawno nabytych Szczytach-Dzięciołowie. Nepomuk w Białymstoku, również autorstwa Redlera, stanął dopiero w 1770 r. Prawdopodobnie został  około 1863 roku  zrzucony do rzeki. Niestety nie wiadomo, jak wyglądał.
 +
 
 +
Postać Świętego w [[kontrapost|kontrapoście]] osadzona jest na czworobocznej, murowanej kolumnie z profilowanymi gzymsami u podstawy i głowicy oraz płycinami w trzonie. Kamienna rzeźba, proporcjonalnie duża w stosunku do kolumny, wyróżnia się typową dla rokoka płynnością i lekkością. Postać wydaje się dynamiczna, jakby miała właśnie "zejść z cokołu". Uderza ekstatycznym wyrazem twarzy i wyrazistymi rysami. Święty z natchnieniem adoruje trzymany na lewej ręce krzyż. Jego strój oddany jest bardzo szczegółowo - obficie pofałdowane sutanna i [[rokieta]] z ażurowym wykończeniem, [[mantolet]] i [[biret]].'''[[Święty Jan Nepomucen przy cerkwi w Szczytach-Dzięciołowie|... czytaj dalej]]'''  
 
<div align="right"> Poprzednie artykuły: [[Kapliczki słupowe]] * [[ Typy krzyża]] * [[Drewniane kapliczki słupowe w Dobrzyniówce na Podlasiu]] * [[Drewniane rzeźby św. Jana Nepomucena]] *  [[Barokowa kapliczka z II poł. XVIII w. w Ostrowie Lubelskim]] * [[Andrzej Kaczyński]]
 
<div align="right"> Poprzednie artykuły: [[Kapliczki słupowe]] * [[ Typy krzyża]] * [[Drewniane kapliczki słupowe w Dobrzyniówce na Podlasiu]] * [[Drewniane rzeźby św. Jana Nepomucena]] *  [[Barokowa kapliczka z II poł. XVIII w. w Ostrowie Lubelskim]] * [[Andrzej Kaczyński]]
 
[[Specjalna:Nowe_strony|Więcej nowych artykułów]]  
 
[[Specjalna:Nowe_strony|Więcej nowych artykułów]]  
 
</div>
 
</div>
 
<noinclude>[[Kategoria:Szablony strony głównej]]</noinclude>
 
<noinclude>[[Kategoria:Szablony strony głównej]]</noinclude>

Aktualna wersja na dzień 08:47, 15 sty 2021

Szczyty-Dzięciołowo Nepomucen.jpg

Szczyty-Dzięciołowo (biał. Шчыты-Дзенцëлово) w gm. Orla, pow. bielski.

Koło prawosławnej cerkwi położonej na wzgórku na uboczu wsi stoi piękna rokokowa rzeźba św. Jana Nepomucena z piaskowca, autorstwa Jana Chryzostoma Redlera, popularnego w XVIII w. polskiego rzeźbiarza, twórcy m.in. wystroju rzeźbiarskiego pałaców Potockich w Radzyniu Podlaskim i Branickich w Białymstoku ("Wersalu Podlaskiego"). Figura pochodzi z 1758 r.

Jej pierwotnym miejscem przeznaczenia był most na rzece Białej w Białymstoku, w okolicy pałacu, przy trakcie warszawsko-wileńskim. Podobno rzeźba nie przypadła fundatorowi, hetmanowi Janowi Klemensowi Branickiemu, do gustu i kazał ją postawić przy cerkwi greckokatolickiej w niedawno nabytych Szczytach-Dzięciołowie. Nepomuk w Białymstoku, również autorstwa Redlera, stanął dopiero w 1770 r. Prawdopodobnie został około 1863 roku zrzucony do rzeki. Niestety nie wiadomo, jak wyglądał.

Postać Świętego w kontrapoście osadzona jest na czworobocznej, murowanej kolumnie z profilowanymi gzymsami u podstawy i głowicy oraz płycinami w trzonie. Kamienna rzeźba, proporcjonalnie duża w stosunku do kolumny, wyróżnia się typową dla rokoka płynnością i lekkością. Postać wydaje się dynamiczna, jakby miała właśnie "zejść z cokołu". Uderza ekstatycznym wyrazem twarzy i wyrazistymi rysami. Święty z natchnieniem adoruje trzymany na lewej ręce krzyż. Jego strój oddany jest bardzo szczegółowo - obficie pofałdowane sutanna i rokieta z ażurowym wykończeniem, mantolet i biret.... czytaj dalej